نکات اجرایی بتن ریزی فونداسیون که هر ناظر و پیمانکاری باید بداند!
بتن ریزی فونداسیون را مسلما نمی‌توان اولین مرحله اجرای اسکلت سازه دانست ولی قطعا مهم‌ترین مرحله ساخت اسکلت ساختمان است که در روند آن باید نهایت دقت و وسواس را به خرج داد. در این مقاله به موضوعاتی همچون مراحل اجرای فونداسیون، عیار بتن آن، نکاتی درباره روند اجرای آن و قوانین مربوط به بتن ریزی فونداسیون می‌پردازیم. در ادامه با کارگشا همراه باشید.
مراحل اجرای فونداسیون سازه با اسکلت بتنی
یک مرحله مشترک در اجرای فونداسیون چه برای سازه بتنی و چه برای سازه فلزی، عملیات گودبرداری، خاکریزی، به طور کلی مسطح کردن زمین سپس اجرای بتن مگر روی آن است.
سپس در مرحله بعد با استفاده از ریسمان، اسپری و دوربین محدوده قالب گیری مشخص می‌شود. در صورتی که در نقشه‌های سازه‌ای، درز انقطاع در پشت پی نیز پیش بینی شده است در هنگام تعیین مکان نوارهای پی روی زمین، این درز نیز باید در نظر گرفته شود.
در مرحله بعد، قالب گیری با استفاده از قالب‌های پلاستیکی و اجرای داربست‌های چوبی یا فلزی برای محکم کردن قالب‌ها انجام می‌شود. اگر از قالب آجری استفاده می‌شود بهتر است آجرها با پلاستیک پوشانده شوند تا با بتن چسبندگی پیدا نکنند و در مرحله بعد به راحتی از بتن جدا شوند.
در این مرحله با استفاده از فوم، محلی برای عبور لوله‌های آب و فاضلاب یا داک در اندازه مورد نظر، مشخص می‌شود. علت استفاده از فوم به این دلیل است که بتن در آن نفوذ نمی‌کند و پس از بتن ریزی به راحتی تخریب می‌شود.
پس از اجرای قالب‌ها، آرماتور بندی شروع می‌شود. اجرای این مرحله به این صورت است که با استفاده از میلگرد یک شبکه مستحکم درون قالب ها ساخته می‌شود. در هنگام آرماتوربندی باید سعی شود محل قطع آرماتورهای طولی در یک نقطه نباشد تا نقطه ضعفی در یک محل ایجاد نشود.
اجرای چاله آسانسور و آرماتور انتظار پله‌ها باید قبل بتن ریزی انجام شود و از شرکت اجرای آسانسور باید دعوت شود تا اندازه‌های لازم را در رابطه با ابعاد آسانسور مورد استفاده تایید کند.
پیش از بتن ریزی نیز باید پیمانکار یا مالک باید هماهنگی لازم را با شهرداری جهت بازدید کارشناسان انجام دهد.
بتن لازم برای اجرای فونداسیون معمولا به صورت آماده تهیه می‌شود. زمان بارگیری بتن توسط میکسر تا رسیدن آن به محل و تخلیه آن نباید بیش از 60 دقیقه باشد.
برای شروع بتن ریزی ابتدا یک شیره سیمان وارد پمپ می‌کنند که نباید در قالب‌ها ریخته شود. پیش از روند بتن ریزی باید بستر مرطوب باشد تا آب سیمان را جذب نکند. لازم به یادآوری است که میزان رطوبت نباید زیاد باشد و نباید کم باشد.
در طی روند بتن ریزی فونداسیون درهر 30 سانتیمتر بتن ریزی باید ویبراتور را به کار بست، همگن‌ترین بتن به دست بیاید و در نهایت سازه‌ای مستحکم ساخته شود.
باید در تخمین میزان بتن بیشترین دقت صورت گیرید تا حتی الامکان از ایجاد درز سرد اختیاری پیشگیری شود و سازه مستحکم‌تر و بدون نقاط ضعف باشد.
در جاهایی که درز سرد اجباری ایجاد می‌شود بهتر است با استفاده از رابیتس استحکام دو طرف درز تضمین شود.
عیار بتن فونداسیون چقدر است؟
منظور از عیار بتن، میزان عیار سیمان استفاده شده در بتن ساخته شده در واحد مترمکعب است. عیار بتن بسته به انتظارات و مورد مصرف متغییر است. معمولا عیار بتن برای اجرای فونداسیون ۳۵۰ کیلوگرم در مترمکعب است. لازم به ذکر است، این مقدار می‌تواند با توجه به شرایط اجرایی و محل مصرف، تغییراتی داشته باشد. همچنین میزان بارپذیری و طراحی سازه نیز می‌تواند در عیار و مقاومت بتن موثر باشد.
عوامل ایجاد درز سرد در طی بتن ریزی فونداسیون چیست؟
به طور کلی درز سرد به دو نوع درز اختیاری و اجباری تقسیم می‌شود. درز اختیاری معمولا هنگامی به وجود می آید که در زمان و میزان بتن برای اجرای فونداسیون خلل وارد شود ولی درز اجباری معمولا به دلایل فنی باید وجود داشته باشد. مثلا درز بین بتن شالوده با بتن دیوار و ستون یک درز اجباری است ولی درز بین ستون و دیوار می‌تواند وجود نداشته باشد و اختیاری است که این به این معنی است که از نظر فنی و قانونی مانعی برای بتن ریزی هم‌زمان ستون و دیوار وجود ندارد.
زیاد بودن سطح کار، زیاد بودن ضخامت لایه‌هایی بتن ریزی می‌شود، کم بودن زمان گیرش بتن و نبود فرصت کافی، حجم کم بتن در هنگام بتن ریزی به دلیل کمبود بودجه و توان کم در ساخت از عوامل ایجاد درز سرد هستند. البته گاهی لازم است بتن ریزی در دو مرحله و در دو روز متفاوت انجام شود که با توجه به شرایط درز سرد به وجود می‌آید.
نکات مهم در قطع بتن ریزی
1. بتن ریزی شالوده، دیوارها و ستون ها نباید در یک زمان اجرا شود لذا حتی الامکان با به وجود آمدن درز سرد در آن‌ها باید اجرای رابیتس کاری در کنار آرماتور انجام شود تا اتصال دو طرف بتن بهتر صورت گیرد.
2. استفاده از رابیتس در هنگام قطع کار و شروع مجدد روز کاری، باعث سفت شدن بتن به حالت عمودی می‌شود و در ادامه کار مانع لغزش دو طرف بتن می‌شود.
3. لازم است در بیشتر موارد بروز درز سرد، طراح سازه محل تعبیه درز اجرایی اختیاری اعم از افقی یا قائم را مشخص کند و در این رابطه سعی شود درز اجرایی در محلی باشد که کمترین تنش برشی و لنگرهای خمشی را داشته باشد.
4. بهتر است قطع بتن باید به صورت عمودی باشد زیرا قطع بتن به صورت مایل باعث ایجاد ترک برشی می‌شود.
5. محل قطع بتن فونداسیون باید در جایی باشد که مقدار تنش خیلی کم یا حداقل باشد.
6. جایگاه ایجاد درز سرد و قطع بتن در پی‌های نواری یا گسترده باید در فاصله‌ی یک سوم میانی اکس ستون‌ها باشد.
7. قطع بتن ریزی نباید در محل ستون‌ها انجام گیرد زیرا برش پانچ و تنش‌های فشاری برشی در آن نقاط زیاد است و باید کاهش پیدا کند.
8. مفاد قطع بتن ریزی فونداسیون در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان
9. درزهای اجرایی را باید در مقاطعی پیش بینی کرد که در آن‌ها نیروهای داخلی و به ویژه نیروهای برشی کمترین مقدار را دارند. در صورت لزوم برای انتقال نیروهای برشی و سایر نیروهای داخلی، در محل درزهای اجرایی باید پیش بینی‌های لازم به عمل آید.
10. ایجاد درزهای اجرایی کف‌ها باید در یک سوم میانی دهانه دال‌ها و تیرهای اصلی و فرعی قرار گیرند. در تیرهای اصلی فاصله هر درز اجرایی تا تیر فرعی متقاطع با آن‌ها نباید از دو برابر عرض تیر فرعی کمتر باشد. در صورت تعارض مفاد بند فوق اولویت دارد.
11. درزهای اجرایی نباید بدون شکل باشند. بلکه باید امتدادی عمود بر امتداد تنش‌های عمود بر سطح داشته باشند.
سخن آخر
بتن ریزی فونداسیون از مراحل حساس اجرای اسکلت است که باید اجرای آن دقیق باشد و نظارت زیادی از سوی پیمانکار و مجری بر آن انجام شود. بتن ریزی فونداسیون نکات و قوانین خاص خود را دارد که برای داشتن یک سازه مستحکم باید رعایت شوند. شرکت کارگشا یکی از شرکت‌های معتبر عمرانی است که در زمینه ساخت ساختمان ارائه خدمت می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش به وب سایت کارگشا مراجعه کنید.
«چنانچه قصد اجرای فونداسیون را دارید، درخواست اجرای فونداسیون را در سامانه ثبت درخواست کارگشا درج نمایید.»
نویسنده: حمیرا باجلان
