خاک گلدان مهمترین عامل برای رشد یک گیاه به شمار می‌رود. خاک‌های داخل گلدان دارای مجموعه‌ای از مواد معدنی هستند که بعد از مدتی به صورت‌های مختلفی خاک از این نظر فقیر خواهد بود. در این صورت چاره‌ای جز تعویض خاک گلدان نداریم. این فرآیند اصول و مراحل خاص خود را دارد و حتماً باید در بهترین فصل و زمان ممکن صورت گیرد تا گیاه بتواند رشد خود را حفظ کند. در این مقاله از ویکی ساختمون به تعیین بهترین زمان برای تعویض خاک گلدان، مراحل و نکات مهم آن می‌پردازیم. در انتها هم می‌توانید نظرات و پرسش‌های خود را در این خصوص با ما در میان بگذارید.
نشانه‌های تعویض خاک گلدان
تعویض خاک گلدان دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. زهکشی آب باعث خارج شدن مقداری خاک و مواد معدنی در طول زمان می‌شود. رشد گیاه و بزرگ شدن آن باعث افزایش ریشه دوانی و کم شدن فضای لازم برای رشد گیاه می‌شود. از طرفی هم خاک ممکن است به دلایلی کیفیت خود را از دست دهد. برای نمونه زهکشی خوب صورت نگیرد و آب به کندی جذب خاک شود. نشانه دیگر تعویض خاک گلدان، ضعیف شدن گیاه یا عدم رشد با توجه به عدم تغییر شرایط است.
مطلب پیشنهادی: خدمات باغبانی منزل: دستمزد باغبون خوب + از کجا پیداش کنیم؟!
بهترین فصل تعویض خاک گلدان
زمان و فصل مناسب تعویض خاک گلدان به مؤلفه‌های زیادی مانند نوع گل و گیاه و میزان رشد آن بستگی دارد. انواعی از گل‌ها و گیاهان که به صورت بذر کاشته می‌شوند، در مراحل اولیه خود رشد زیادی دارند و باید هر چند وقت یک بار آنها را به گلدانی بزرگ‌تر انتقال داد. شاید هر ماه 1 بار نیاز به تعویض گلدان باشد. فرآیند تعویض گلدان تا زمان بالغ شدن کامل گیاه و کاشت آن در گلدان اصلی ادامه پیدا خواهد کرد.
گیاهان دائمی و چندساله عمدتاً رشد بسیار آهسته‌تری دارند. نه هر سال، بلکه چند سال یک بار نیاز به تعویض خاک گلدان پیدا خواهند کرد. در مورد این نوع از گیاهان باید بهترین زمان و فصل را مشخص کرد. در مورد این نوع از گیاهان مهم این است که زمان و فصلی را انتخاب کنیم که رشد آنها کند نشده است و از طرفی هم به رشد کامل خود نرسیده‌اند.
به عبارتی در مورد گیاهان چندساله، بهترین فصل برای تعویض خاک گلدان، مدتی قبل یا بعد از گلدهی است؛ بنابراین، خاک گلدان گیاهان چند ساله را که در فصل بهار گل می‌دهند را باید در فصل پاییز و خاک گلدان گیاهان و گلهای همیشه سبز را نیز باید در فصل بهار و پاییز تعویض کرد.
مطلب پیشنهادی: کاشت سبزی خوردن در خانه : اگر باغچه ندارید، گلدان که دارید!
از طرفی هم نباید فراموش کرد، گیاه بعد از تعویض خاک گلدان به نور زیادی برای بهبود خود نیاز پیدا خواهد کرد. در مورد گیاهان آپارتمانی، خاگ گلدان را باید در فصل و زمانی تعویض شود که بیشترین میزان نور خورشید در دسترس گیاه باشد. طولانی شدن روز در اواخر فصل بهار و تابستان، شرایط مناسبی را برای دریافت حداکثر نور و گرما فراهم می‌کند. از این رو اواخر فصل بهار و تابستان زمان بسیار مناسبی برای تعویض خاک گلدان گیاهان و گلهای آپارتمانی است.
مراحل و روش تعویض خاک گلدان
علاوه بر انتخاب فصل و زمان مناسب، برای اینکه به گل و گیاه خود فشار اضافه و هیچ گونه آسیبی وارد کنید، تعویض خاک گلدان را بعد از انتخاب بهترین زمان و فصل باید بر اساس یک سری مرحله مشخص صورت دهید.
مرحله اول؛ آماده کردن گلدان
اگر نیاز به یک گلدان جدید است، پس گلدان بزرگ‌تری را انتخاب کنید. از وجود مسیر زهکشی و سوراخ در کف گلدان اطمینان حاصل کنید. این سوراخ بهتر است که دارای یک پوشش توری شکل باشد تا از هدر رفت خاک جلوگیری شود. از نظر اندازه هم گلدان جدید نباید خیلی بزرگ‌تر از گلدان قدیمی باشد. بزرگی از نظر عرض و ارتفاع در اندازه ۵ سانتیمتر کفایت می‌کند.
مرحله دوم؛ آماده کردن خاک مناسب
خاک مناسب را باید بسته به نوع گل و گیاه انتخاب کنید. خاک گلهای آپارتمانی، درختچه‌ها و انواع کاکتوس هر یک باید ویژگی‌های خاص خود را داشته باشد. بعد از انتخاب کردن خاک، قاعدتاً ریشه‌های گیاه مورد نظر نباید به کف گلدان بچسبد، پس چند سانتیمتر ابتدایی کف گلدان را از خاک پر کنید.
بیشتر بخوانید: گلهای آپارتمانی شادی آور : ۱۷ گیاه برای خداحافظی با استرس و اضطراب
مرحله سوم؛ خارج کردن گیاه از گلدان قدیمی
نکته مهم در خارج کردن گل از گلدان قدیمی، احتیاط به منظور آسیب وارد نکردن به ریشه‌ها و خود گیاه است. گلدان را به پهلو به یک طرف بخوابانید. پارچه لایه دار نرمی روی گلدان پهن نموده در حالی که با یک دست گیاه را محکم نگه داشته‌اید با دست دیگر ضرباتی از روی پارچه به لبه گلدان بزنید تا خاک از گلدان جدا شود. سپس این عمل را برای طرف دیگر نیز تکرار کنید و گیاه را با خاک از گلدان بیرون آورید.
مرحله چهارم؛ قرار دادن گیاه در گلدان جدید
گل یا گیاه را باید با احتیاط و با دقت در گلدان جدید قرار دهید. گیاه را در وسط گلدان تثبیت کنید. در حالی که گیاه را با دست ثابت نگه داشته‌اید، خاک از قبل آماده شده را کم کم اضافه می‌کنیم. تا پنهان شدن ریشه‌ها، خاک اضافه خواهیم کرد. سعی کنید خاک به صورت طبیعی جای خود را بگیرد. صرفاً چند تکان کوچک کفایت می‌کند. خاک نباید زیاد فشرده شود تا زهکشی آب خوب صورت گیرد. سطح خاک گلدان را صاف نموده و با انگشتان دست آن را سفت نمایید و آبیاری مفصلی انجام دهید به طوری که آب از زهکش زیر گلدان خارج شود.
چنانچه قصد محوطه سازی دارید، درخواست خود را در محوطه سازی ساختمان کارگشا ثبت نمایید.
مرحله پنجم؛ کود
برای اینکه شرایط را برای رشد هر چه بهتر گل و گیاه مورد نظر فراهم می کنید، استفاده از کود مخصوص گزینه خوبی است. مقداری از کود را روی خاک گلدان پخش کنید. در کود دادن زیاده روی نکنید. کود مخصوص گل و گیاه خود را می‌توانید با مشورت گل فروشی‌ها انتخاب کنید.
نکات مهم در تعویض خاک گلدان
- هنگامی که گیاهی را از گلدانی به گلدان بزرگ‌تر انتقال دادید حداقل تا 6 ماه نباید مجدداً گلدان را به هر دلیلی تعویض کنید.
- اگر از گلدان کهنه و قدیمی استفاده می‌کنید، قبل از جابجایی گیاه، رسوبات قبلی آن را پاک کنید و در صورت استفاده از گلدان نو، آن را برای مدتی غرق آب کنید تا بدنه آن اشباع از آب شود.
- وقتی که گیاه را در گلدان جدید قرار می‌دهید دقت کنید که خاک درون گلدان از لبه آن حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر پایین‌تر باشد.
- برای جلوگیری از مسدود شدن سوراخ انتهایی گلدان بر اثر حرکت خاک به دلیل جریان آب، سطح سنگ‌ریزه یا گلدان شکسته‌ها را با مقداری پوشال یا شلتوک برنج بپوشانید تا راه خروج آب باز بماند.
- یک روز قبل از جابه‌جایی گلدان دارای گیاه را از آب اشباع کنید.
- پس از تعویض گلدان، به دلیل وارد شدن شوک به گیاه، شاید برای مدت کوتاهی پژمرده شود. این حالت موقتی است و نیازی به نگرانی نیست.
- اکثر گیاهان آپارتمانی به نور مستقیم خورشید نیازی ندارند و تنها قرار دادن آنها در یک محیط نورگیر کفایت می‌کند.
چنانچه قصد بازسازی و نوسازی ساختمان خود را دارید، درخواست خود را در بازسازی ساختمان کارگشا ثبت نمایید.
سخن آخر
گیاهان و گلهای کوچک و برگ شما با گذشت زمان رشد خواهند کرد و خاک آنها دیگر آن کیفیت لازم را نخواهد داشت و در این حالت مجبور با تعویض خاک گلدان خواهید بود. تعویض خاک گلدان باید در زمان و فصل مناسب با توجه به نوع گل و گیاه صورت گیرد. برای پرهیز از آسیب زدن به گیاه، باید حتماً از بر اساس یک روند مشخص این کار صورت گیرد. خوشحال خواهیم شد، نظرات و پرسش‌های خود را در این خصوص با ما در میان بگذارید.
