لزوم کنترل اثرات منفی توسعه شهری، سازندگان، معماران منظر و برنامه‌ریزان شهری را بر آن داشته است تا برای حفظ کیفیت مطلوب محیط زندگی راه‌حل‌هایی ارائه دهند. یکی از گزینه‌هایی که آن‌ها توصیه می‌کنند ساخت روف گاردن یا بام سبز است. آن‌ها به همه ساختمان‌ها اعم از مسکونی و تجاری پیشنهاد می‌دهند که حتی اگر فضای کمی در پشت بام دارند، به فکر ساخت یک روف گاردن کوچک باشند، اما چرا؟ برای پاسخ با ویکی ساختمون همراه باشید.
روف گاردن کوچک چیست؟
روف گاردن در واقع باغی در پشت بام یک ساختمان است، فضاهای سبز ساخته شده توسط بشر در بالاترین سطح سازه‌های مسکونی و تجاری. این منطقه سرسبز و متشکل از گیاهان مختلف به بهبود زیبایی ساختمان کمک می‌کند.
روف گاردن مدت‌هاست که وجود دارد و به اجرای روف گاردن امروزه بسیار توجه می شود. مردم بین النهرین در عهد باستان درختان و بوته‌هایی را در بالای زیگورات‌ها پرورش می‌دادند. بعضی از خانه‌های اروپایی در روزگاران قدیم دارای سقف‌هایی پوشیده از چمن بودند. باغ‌های معلق بابل، یکی از عجایب هفتگانه جهان باستان است که دارای باغ‌های چند طبقه با پوشش گیاهی فراوان بودند.
تا قرن بیستم، داشتن یک روف گاردن کوچک مساوی با ثروت بود. اما با توجه به مناظر شهری امروزی که ازدحام و فضای سبز کمتری وجود دارد، افراد بیشتری به توسعه روف گاردن روی آورده‌اند. اما چطور می‌توان روی پشت بام یک روف گاردن ایجاد کرد؟
فواید طراحی روف گاردن کوچک
- نه تنها یک بام سبز عایق صدا است بلکه در زمستان و تابستان نیز گرما را در داخل یا خارج حفظ می‌کند.
- باغ بام ظاهری طبیعی دارد و رنگ بام متناسب با فصول تغییر می‌کند (به دلیل رنگ برگ گیاهان در بهار و پاییز).
- طول عمر سقف به دلیل اثر محافظتی پوشش گیاهی حداقل دو برابر می‌شود.
- بام‌های سبز به کاهش انتشار CO2 کمک می‌کنند. در کنار آن، آن‌ها ذرات معلق را فیلتر کرده و از این طریق به بهبود کیفیت هوا کمک می‌کنند.
- روف ها آب باران را به خوبی جذب می‌کنند. در نتیجه، در صورت بارش شدید باران، فشار بر فاضلاب و روان‌آب‌ها کمتر خواهد شد.
معایب روف گاردن کوچک
- علف‌های هرز نیز ممکن است در یک بام سبز ظاهر شوند. اگرچه ممکن است بام‌های سبز مجبور باشند با آن کنار بیایند!
- بام‌های سبز توجه پرندگان و سایر حیواناتی که مشتاق جستجوی مواد خوراکی هستند را جلب می‌کند.
- ردیابی و رفع نشت سخت‌تر است (آب دادن بام).
- حتی اگر هم کوچک باشد و فضای کمی را اشغال کند، بام سبز هنوز هم به نگهداری مداوم احتیاج دارد.
- بسته به نوع روف، ممکن است هزینه‌های قابل توجهی برای احداث آن صرف شود.
روش‌های ساخت روف گاردن کوچک
3 روش ساخت برحسب تعداد لایه وجود دارند برای ساخت گرین روف که به شرح زیر هستند:
سیستم تک لایه
این سیستم از یک لایه خاک با عملکرد زهکشی قوی تشکیل شده است که مستقیماً در بالای یک لایه محافظ ضد آب قرار می‌گیرد. گیاهان در این لایه خاک رشد می‌کنند. عیب این سیستم این است که در یک نقطه خاص، پایه با ریشه‌های گیاهان اشباع می‌شود. به همین دلیل، لایه ممکن است عملکرد زهکشی خود را از دست بدهد. در این صورت ممکن است سقف خیلی مرطوب یا خشک شود که برای گیاهان فاجعه‌آور است. برای جلوگیری از آسیب رسیدن به سقف ساختمان، لازم است لایه محافظ روی سقف به اندازه کافی محکم باشد. این سیستم ارزان‌ترین نوع روف است ولی به دلیل معایبش، از محبوبیت کمتری برخوردار است.
سیستم دو لایه
با استفاده از این سیستم، یک لایه زهکشی اضافه در زیر لایه رویی اعمال می‌شود. این لایه اضافه ممکن است از حصیرهای مخصوص زهکشی یا مواد معدنی مانند سنگ‌های آتشفشانی یا سنگریزه‌های سفالی منبسط شده ساخته شود. پس از آن، یک لایه فیلتر (پارچه فیلتر یا گاهی چمن) به بالای لایه زهکشی متصل شود. این امر باید از رسیدن ذرات زیر لایه به لایه زهکشی و ایجاد انسداد از این طریق جلوگیری کند. در بالای لایه فیلتر، یک لایه از مواد معدنی ساخته می‌شود. با بهبود وضعیت زهکشی، این سیستم هنوز بسیار بهتر از سیستم تک لایه است.
سیستم سه لایه
این سیستم گران‌ترین و در عین حال با کیفیت‌ترین نوع روف گاردن است. در مورد ساخت آن باید بگوییم که این سیستم مشابه سیستم دو لایه است. تفاوت در استفاده از مخزن آب باران است که در لایه زهکشی قرار دارد. در طول دوره‌های طولانی خشکسالی، گیاهان به لطف مخزن آب هنوز می‌توانند رطوبت کافی دریافت کنند.
نحوه ساخت روف گاردن کوچک
اول از همه، باید در مورد نحوه اخذ مجوز برای بام سبز اطلاعات خود را افزایش دهید. دوم اینکه، یک معمار یا پیمانکار را استخدام کنید تا فرآیند طراحی و اجرا انجام دهد. از لحاظ قانونی شما برای کل مراحل ساخت روف گاردن به معمار یا پیمانکار احتیاج ندارید، اما برای ساخت اصولی باغ بام وجود آن‌ها ضروری است.
برخی از ساختمان‌ها برای مقاومت در برابر وزنی که روف به پشت اضافه می‌کند، طراحی نشده‌اند. ساختمان‌های دیگر ممکن است بتوانند وزن اضافه آن را تحمل کنند اما فقط قادر به تحمل یک وزن مجاز هستند. یک معمار یا پیمانکار باید بتواند به شما بگوید که آیا در ساختمان شما احداث بام سبز شدنی است یا خیر!
سوم، حتی اگر ساختمان شما از نظر ساختاری بتواند وزن روف گاردن کوچک ساختمان شما را تحمل کند اما وزن بام سبز باید در طراحی نقش داشته باشد. سعی کنید از کمترین وزن ممکن استفاده کنید. از ظروف پلاستیکی و فایبرگلاس استفاده کنید و استفاده از سنگ فرش را محدود کنید. از خاک گلدان سبک به جای خاک باغ استفاده کنید. از سنگ ریزه‌ها برای زهکشی استفاده کنید تا خرده سفال یا سنگ‌های درشت.
چهارم، به این فکر کنید که چگونه آب را به باغ پشت بام خود می‌رسانید. در هوای گرم پشت بام باید مرتباً آبیاری شود و حمل سطل‌های سنگین آب به پشت بام کاری اصولی و عملی نیست! داشتن سیستم ذخیره آب در داخل و یا نصب سیستم آبیاری اتوماتیک را در نظر بگیرید. به طور کلی، روف گاردن کوچک از بخش‌های زیر تشکیل شده است که باید به ترتیب اجرا شوند:
- لایه ضد آب
- لایه عایق
- لایه زهکشی
- لایه ژئوتکستایل
- خاک
- پوشش گیاهی
سخن آخر
کیفیت زندگی در مناطق شهری هر لحظه بدتر می‌شود و بیشتر به وجود محوطه سازی ساختمان توجه می شود. شهرها برای کاهش پدیده جزیره گرمایی و آلودگی هوا و صدا با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. از این رو، شهرها دست به دامن فضاهای سبز مانند روف شده‌اند. روف گاردن ها می‌توانند چه از نظر زیبایی و چه عملکردی یک راه‌حل موثر برای مشکلات ناشی از آلودگی باشند. به همین دلیل، می‌توان حتی برای فضاهای کوچک نیز به فکر احداث یک روف گاردن کوچک بود.
