آشنایی با بار های وارد بر ساختمان
در این مقاله سعی بر معرفی بارهایی که بر سازه وارد می شوند داریم.
بار های مرده:dead load
بار های مرده به بار هایی اطلاق می شوند که به صورت دائمی به سازه وارد می شوند. عمدتا وزن سازه و قطعات متصل به آن را شامل می شود. خصوصیت اصلی این بارها، مقدار ثابت و محل اثر ثابت آن ها ست. بارهای مرده از نوع بارهای ثقلی هستند.
بار های زنده: live load
به بارهای ثقلی اطلاق می شود که بر روی سازه رفت و آمد دارند، این بار ها محل تاثیر و مقدارشان ثابت نیست. این بار عمدتا وزن انسان ها و نیز قطعاتی که روی سازه چیده می شوند می باشد. خصوصیت بار زنده متغیر بودن آن است.
بار باد: wind load
در جریان وزش باد ذرات هوا با برخورد به سازه به آن فشار وارد می کنند. این فشار به صورت نیرو هایی به سازه وارد می شود و سازه باید آن ها را به زمین منتقل نماید.
بار زلزله: earthquake load
در جریان زلزله زمین مرتعش می شود و ساختمان روی آن به لرزه در می آید. ارتعاش بر روی جرم های موجود بر سازه اثر کرده و ایجاد نیرو می کند. این نیرو به سازه اعمال می شود و سازه باید آن را به زمین منتقل کند. این بار از انواع بار های زود گذر است.
گاهی اوقات لازم است تا سازه در زیر زمین ساخته شود که اطراف آن، خاک قرار دارد. خاک به دیوار فشار وارد می کند و دیوار باید نیروی ناشی از آن را تحمل کند. و فشار خاک از جمله بارهایی اzست ک باید بررسی شود. در ساختمان ها ممکن است سطح آب زیر زمینی در اطراف بالا باشد به طوریکه از دیوارهای اطراف ساختمان و نیز بر کف ساختمان در اثر آب موجود بر ساختمان فشار وارد می شود.
بار های محیطی یا خود کرنشی: self strain loads
بارهایی هستند که اثر خارجی ندارند ولی در سازه تنش ایجاد می کنند. اصطلاحا به این بارها بارهای خود کرنشی می گویند. این بارها معمولا اثرات ناشی از محیط در سازه اند. از جمله این بارها، بار ناشی از تغییر دمای محیط است. به طور مثال در یک قاب تک دهانه تک طبقه با اتصال صلب اعضای قاب نمی توانند به راحتی تغییر طول دهند، در نتیجه باعث ایجاد تنش در یکدیگر می شوند. در واقع در نیرو های خود کرنشی اعضا خود ایجاد کننده تنش در سازه هستند. بار هایی نظیر وا رفتگی یا جمع شدگی بتن از این نوعند. در جمع شدگی بتن کوچکتر و در وا رفتگی تغییر شکل ها زیاد شده و تغییر طول ایجاد می کند که از انواع بار های خور کرنشی هستند. نشست پایه ها نیز از این نوعند. اگر یک پایه نشست کند، در تیر ها و ستون ها تنش ایجاد می شود که از نوع خود کرنشی است. شناسایی این اثرات نیز لازم است.
منبع: دپارتمان سازه کارگشا، سامانه جامع صنعت ساختمان
