رزماری وِرِی، طراح برجسته محوطه‌سازی باغ می‌گوید: «محوطه‌سازی به معنای استخوان‌بندی باغی در حال کاشت است!» از سنگ‌فرش‌ها و نحوه کفسازی گرفته تا تزئینات باغی، محوطه‌سازی به فضای باغ، شخصیت و ساختار اصولی می‌بخشد و از طریق آن چِشم را هدایت می‌کند. در حالی که بهترین زمان برای طراحی مجدد باغ در زمستان است که گیاهان خفته هستند (خوابیدن گیاهان و درختان)، اما می‌توان در هر زمان محوطه باغ را از نظر ظاهری سروسامان داد. به هر حال، اگر نمی‌دانید باید از کجا شروع کنید، ما در این مقاله به شما کمک می‌کنیم تا محوطه باغ خود را طوری طراح کنید که در تمام فصول سال از دیدن و حضور در آن لذت ببرید؛ با ویکی ساختمون همراه باشید.
طراحی محوطه باغ
در زیر یک به یک در مورد اصول طراحی محوطه باغ صحبت می‌کنیم:
نیازها و خواسته‌های محوطه خود را تعیین کنید.
آیا بچه‌های شما به فضای بازی نیاز دارند؟ آیا می‌خواهید در باغ خود سبزیجات خوردنی پرورش دهید؟ آیا خانواده و دوستان شما در فضای باز جمع می‌شوند؟ چه نوع گیاهانی را می‌خواهید در باغ خود داشته باشید؟ این قبیل پرسش‌ها اصول اساسی برای طراحی محوطه هستند. پاسخ به چنین پرسش‌هایی، نیاز به پرورش ایده‌های جدید و برنامه‌ریزی را می‌طلبد. این کار می‌تواند توسط متخصصین و طراحان محوطه‌سازی ساختمان انجام گیرد.
مطلب پیشنهادی: فضای سبز چیست؟ ۷ دلیل اساسی ایجاد فضای سبز و انواع آن
در مورد جانمایی فضاهای مختلف در باغ خود فکر کنید.
ممکن است بخواهید یک تراس در قسمت غربی باغ خود بسازید، اما آفتاب بعد از ظهر بسیار زیاد خواهد بود، این بدان معنی است که غروب آفتاب در جایی که شما تراس خود را ساخته‌اید به غیر گرم کردن فضا، برایتان آرامش بخش نخواهد بود. همچنین مسیر وزش باد را نیز بررسی کنید، هیچ کس دوست ندارد در جایی بنشیند که در امتداد مسیر باد باشد! جانمایی‌های اشتباه در طراحی چشم‌انداز محوطه باعث کاهش عملکرد صحیح فضای مورد نظر می‌شود که نتیجه آن ناراحتی اهالی خانه است.
بنشینید و از چشم‌انداز خود لذت ببرید.
نتیجه گیری سریع در مورد محوطه‌سازی باغ می‌تواند منجر به انتخابی شود که در دراز مدت مؤثر نباشد. کارشناسان طراحی باغ می‌گویند: «گذراندن بیشتر زمان در محوطه باغ، نه تنها در خلق و خوی شما تأثیر مثبت می‌گذارد، بلکه احساس شما نسبت به رویدادهای زندگی را به کلی تغییر می‌دهد.» پس سعی کنید بر روی چشم انداز محوطه منزل یا باغ خود فکر کنید و ببینید چه المان‌هایی باعث می‌شوند از فضای باز خود نهایت لذت را ببرید.
مطلب پیشنهادی: محوطه سازی ویلا : ۹ فاکتور مهم + ۳۰ عکس جهت ایده پردازی!
یک نقطه کانونی پیدا کنید.
هر طراح محوطه باغ از یک نقطه کانونی یا یک سری نقاط کانونی استفاده می‌کند. این روش کار را برای ادامه کار ساده می‌کند، به این شکل که نقطه کانونی ممکن است یک مجسمه یا یک درخت باشد! البته مواقعی وجود دارد که نقطه طراحی (همان نقطه کانونی)، احساسی را در مقیاس معینی در انسان ایجاد می‌کند. اما بهترین باغ‌ها، هر اندازه هم که باشند، باید احساس آزادی را در شما اِلقا کنند.
بر مقیاس و جهت تمرکز کنید.
این دشوارترین اصل در محوطه‌سازی باغ است، اما مقیاس و جهت هر دو جلوه‌ای زیبا به محوطه می‌دهند. تغییراتی در اندازه، شکل و رنگ وجود خواهند داشت که افراد را به درون فضا می‌کشاند. متخصصان بر اهمیت یافتن تعادل مناسب بین تکرار و وجود عناصر جدید تأکید دارند. تکرار حس انسجام می‌بخشد، اما شما همچنین نمی‌خواهید که ظاهر محوطه شما یکنواخت باشد. یک عنصر جدید و منحصربه فرد بهتر از داشتن همه جور عناصر مختلف در سراسر محوطه است.
مطلب پیشنهادی: اجرای محوطه سازی ساختمان، نکات مهمی که باید بدانید!
اجزای تشکیل‌دهنده محوطه باغ
ایده‌های محوطه‌سازی باغ با تحقیقات و بررسی‌های ضروری شروع می‌شود. با دیدن عکس‌های متعدد از نحوه طراحی محوطه باغ سعی کنید ایده‌های کاربردی بگیرید. اندازه و ابعاد باغ خود را در نظر بگیرید و در مورد آنچه می‌خواهید چشم‌انداز اصلی باغ‌تان باشد فکر کنید. در هر صورت، عناصری که باید برای اولین بار در نظر بگیرید شامل موارد زیر هستند:
- دیوارها و مرزها
- پرچین و نرده
- مسیرها و پیاده‌روها (کفسازی با مصالح مختلف)
- چمن
- ویژگی‌های آب (حوض، استخر یا آبنما)
- مناطق کاربری (ناهارخوری، بازی، آلاچیق)
- مناطق کاشت درختان، درختچه‌ها، گل‌ها
- طراحی روشنایی و نورپردازی محوطه
هر یک از عناصر بیان شده بالا را در محوطه خود بگنجانید. دستیابی به تعادل یک جنبه قوی از طراحی خوب باغ است. به همه مناطق توجه یکسان داشته باشید و این موضوع را در خاطر ثبت کنید که گیاهان و درختچه‌ها در طول فصول مختلف، تغییر اندازه خواهد داشت.
آیا باغ‌های رسمی را ترجیح می‌دهید یا غیررسمی؟ باغ های رسمی با تعداد زیادی خط مستقیم و پرچین‌های مرتب و هندسی شکل تزئین می‌شوند، در حالی که باغ‌های غیررسمی از منحنی‌های ارگانیک تشکیل شده‌اند و سبک طراحی آزادتری دارند.
همچنین محوطه‌سازی باغ از سبک های مختلفی تبعیت می‌کند، مانند سبک سنتی یا مدرن! به هر حال، هر سبک محوطه طیف وسیعی از متریال و عناصر را در خود ترکیب می‌کند، از آینه، فلز، بتن و حتی دیوارهای نقاشی شده گرفته تا استفاده از تزئینات زیبایی همانند مجسمه، سبک طراحی کاملاً وابسته بر عناصر تشکیل‌دهنده محوطه است.
رابرت مایرز، طراح باغ می‌گوید: «جزئیات ساده و ظریف اغلب عناصر اصلی یک محوطه‌سازی موفق هستند. مردم غالباً با قرار دادن ایده‌ها و الگوهای بسیار زیاد در یک فضای کوچک، طراحی را بیش از حد پیچیده می‌کنند و این کار چشم‌اندازه محوطه را شلوغ و تاحدودی گنگ نشان می‌دهد. پس ضروری است از هر یک از عناصر به اندازه استفاده شود تا تعادل در طراحی به هم نریزد.»
مراحل اجرای محوطه سازی باغ
اگر خودتان دستی به کار دارید، کتابهای زیاد، راهنماهای آنلاین یا حتی دوره‌های کوتاه طراحی محوطه برای کمک به شما وجود دارند. همچنین می‌توانید از کارشناسان و متخصصان محوطه‌سازی باغ نیز کمک بگیرید. با این حال، مراحل اجرای اصولی محوطه به شرح زیر می‌باشد:
تخریب ساختمان: هرگونه ساختمان یا ساختاری که در محوطه قبلی وجود داشته است باید تخریب شود. اما از بریدن و قطع درختان و پوشش گیاهی سرزنده خودداری کنید.
برچیدن گیاهان هرز: تمام سطوحی که از گیاهان هرز انباشته است باید کاملاً تمیز شوند. خاکبرداری در این مرحله انجام می‌شود و ضروری است خاک غیرحاصل‌خیز برداشته شود.
نقشه‌برداری: نخست باید با نقشه‌برداری و نشانه‌گذاری شروع کنید. این کار می‌تواند برحسب اندازه محوطه شما متفاوت باشد، به این معنا که فضاهای بزرگ نسبت به فضاهای کوچک نیاز بیشتری به نقشه‌برداری از طریق دوربین و تجهیزات دیگر دارند.
عدم نفوذ آب: در اجرای محوطه‌سازی باغ باید از ورود آب‌های سطحی جلوگیری شود. برای انجام عملیات ساختمانی باید از کارهایی مانند بَندهای خاکی، آبروها، سنگ‌چین‌ها، لوله گذاری‌ها و موارد دیگر استفاده شود.
تأمین آب مورد پوشش گیاهی: بخش اعظم باغ را پوشش گیاهی تشکیل می‌دهد، بنابراین برای رشد منساب گیاهان و درختان، ضروری است آبرسانی اصولی انجام شود تا باغ در تمام فصول ظاهر خود را حفظ کند (بهتر است از گیاهان همیشه سبز استفاده شود). همچنین در این مرحله باید نحوه زهکشی آب خروجی نیز در نظر گرفته شود.
فضاهای کاربری: قبل از اجرای عملیات کاشت و کفسازی باید محل فضاهای کاربری مانند آلاچیق ها، فضای بازی و موارد دیگر ساخته شوند. اگر بعد از کفسازی این مرحله را انجام دهید، به دلیل عبور و مرور افراد و لوازم، امکان خراب شدن پوشش گیاهای و کفسازی پیاده‌رو وجود دارد.
کفسازی محوطه: کفسازی به کلیه عملیاتی که به مسطح کردن زمین و سپس جانمایی عناصر مربوط است اشاره دارد. بخشی از کفسازی به پوشش گیاهی و بخشی دیگر به محل پیاده‌رو و رفت‌وآمد افراد اشاره دارد.
انواع متریال مورد استفاده در محوطه‌سازی باغ
متریال خود را با احتیاط انتخاب کنید و قیمت و شرایط پس از تحویل را بررسی کنید. انواع مواد و مصالح ساختمانی مورد استفاده در محوطه‌سازی عبارتند از:
- آجر
- چوب
- سنگ فرش
- شن و ماسه
- بتن
- شیشه
- کود گیاهی
- رنگ
هر نوع از متریال و مصالحی که استفاده می‌کنید در قسمت خاصی از محوطه‌سازی کاربرد دارد، برای مثال، از شن برای ورودی حیاط و از سنگفرش برای پیاده‌روها بهره ببرید. از چوب معمولاً برای ساخت آلاچیق و فضاهای کاربردی می‌توان استفاده کرد.
اجرای انواع عایق را در عایق کاری ساختمان ثبت نمایید.
سخن آخر
برای طراحی مبتکرانه محوطه باغ باید ایده داشت، باید بتوان از مقدار فضا و متریال حداکثر استفاده را برای ایجاد فضایی سبز و شاد بُرد. به این فکر کنید که چگونه می‌توانید چشم اندازه فضای باز خود را تغییر دهید و به آن انرژی و روح بدمید. از عناصری همانند آب، روشنایی، سازه‌های باغی (برای مثال، آلاچیق)، آثار هنری و موارد دیگر استفاده کنید.
به شکل و نوع مبلمان فضای باز نیز دقت کنید، زیرا در عین راحت بودن باید کیفیت بالایی نیز داشته باشند و بتوانند در شرایط آب‌وهوایی مختلف سالم باقی بمانند. به طور کلی، محوطه‌سازی باغ، کاری تخصصی است و نیاز به دانش دارد. از این رو اگر خود دستی در محوطه‌سازی دارید، آستین‌ها را بالا بزنید، وگرنه بهتر است به متخصصین و کارشناسان مربوطه رجوع کنید.
درود
ممنون از مطلب خوبتون، کاشکی در مورد درخت میوه در فضای باغ هم صحبت میکردید، اینکه چه درخت هایی مناسب هستند برای فضای باغ، بر اساس اقلیم و فواصل کاشت و …
بسیار ممنون و سپاس گزاریم از همراهی شما.
بسیار عالی حتما در مورد این موضوع یک محتوای جداگانه ناب در ویکی ساختمون تهیه و منتشر خواهد شد.
کاربر گرامی؛ محتوایی در خصوص چه نوع درختی در حیاط بکاریم با عنوان چه درختی در حیاط بکاریم؟ با توجه به اقیلم‌های کشور