یک مهندس تاسیسات به یادگیری چه نرم افزار هایی نیاز دارد؟

این سوال یکی از رایج ترین پرسش هایی است که مهندسین جوان تر و تازه وارد های دنیای تاسیسات و تهویه مطبوع در ذهن دارند. در این مقاله به معرفی پر کاربرد ترین نرم افزارهای موجود در صنعت تاسیسات ساختمان خواهیم پرداخت.

اما قبل از شروع بحث اصلی، ذکر یک نکته ضروری است. در کلیه رشته های مهندسی، نرم افزار ها صرفا یک ابزار برای راحتی کار مهندس هستند. دانستن نحوه کار با این نرم افزارها، یک “مهارت” مهم است. اما “علم” نیست. متاسفانه بارها دیده شده دانشجویان و افرادی که تقریبا هیچ شناختی از تاسیسات ندارند، در اولین گام ورود به این حرفه، قبل از مطالعه و شناخت اصول دانش تهویه مطبوع، به دنبال یادگیری نرم افزارها هستند و بعضا هزینه های بسیار هنگفتی برای یادگیری آن ها می پردازند. غافل از اینکه دانستن نرم افزار، بدون برخورداری از درک و دانش تاسیساتی، چیزی جز کشیدن نقاشی های کودکانه نیست، همان قدر بی کیفیت و همان قدر بدون استفاده!

پس لطفا اگر در ابتدای راه ورود به دنیای تاسیسات هستید و بدون هیچ مطالعه ای قصد یادگیری نرم افزارها را دارید، از پای میز کامپیوتر بلند شوید، به کتاب فروشی بروید و چند کتاب تاسیساتی بخرید، چند کتاب مرجع خوب خارجی دانلود کنید، به چند پروژه خوب تاسیساتی سر بزنید و زمانی که به شناخت کافی از مهندسی تهویه مطبوع رسیده بودید، به سراغ این مطلب بیایید و نرم افزار مورد نیاز خود را انتخاب کنید و یاد بگیرید.

هر بخش از طراحی تاسیسات ساختمان، نرم افزار های مختص خود را دارد که در ادامه به آنها می پردازیم.

نرم افزار محاسبات بار گرمایش و سرمایش

نرم افزار (Carrier HAP)

ساده ترین و پرکاربرد ترین نرم افزار محاسبات بار گرمایش و سرمایش، Carrier HAP است. برنامه ای ساده و کم حجم و در عین حال پرکاربرد برای محاسبات بار تاسیسات مکانیکی و سایزینگ تجهیزات، که توسط شرکت کریر، بزرگترین تولید کننده سیستم های تهویه مطبوع در جهان ساخته شده است.نرم افزار های دیگری مثل TRANE TRACE  و CHVAC و … نیز وجود دارند که البته در ایران هیچ گاه به محبوبیت کریر هپ نرسیدند.

نرم افزار  (DesignBuilder)

نرم افزار DesignBuilder  که اخیرا در ایران محبوبیت یافته، از نظر دقت و کیفیت نتایج و آنالیز دقیق و کامل بار گرمایش و سرمایش، از کلیه نرم افزارهای مذکور مناسب تر است. اما بزرگترین مشکل آن، سنگین بودن برنامه و طولانی شدن زمان انجام محاسبات در این برنامه به علت دقت و الگوریتم محاسباتی آن می باشد. در واقع دیزاین بیلدر یک نرم افزار تخصصی آنالیز انرژی در ساختمان است که به علت User-friend  بودن محیط آن، گاهی توسط مهندسین برای محاسبات بار هم مورد استفاده قرار می گیرد. ولی استفاده از آن برای پروژ] های بزرگ به خصوص بلند مرتبه ها، از نظر زمانی به صرفه نیست چرا که پردازش آن می تواند چند ساعت به طول انجامد.

نرم افزار  (Revit)

همچنین نرم افزار Revit  که در بخش نرم افزارهای نقشه کشی به آن خواهیم پرداخت، یک ماژول محاسبات بار هم دارد که در ایران به علت قفل شکسته بودن این نرم افزار، کمتر مورد اعتماد مهندسان قرار دارد.

شکل 1: محیط برنامه Carrier HAP

شکل 2: محیط برنامه DesignBuilder

نرم افزارهای تاسیسات مکانیکی جهت نقشه کشی

رایج‌ترین نرم افزار برای نقشه کشی، اتوکد دو بعدی است. در حال حاضر تسلط بر اتوکد، برای یک مهندس تاسیسات از نان شب واجب تر است! اما امروزه، با توسعه مفهوم BIM و البته مدلسازی سه بعدی ساختمان، گرایش جامعه مهندسی به سوی این نرم افزارها بیشتر شده است. دو نرم افزار پرکاربرد نقشه کشی سه بعدی تاسیسات، AutoCAD MEP و Revit MEP هستند که امروزه در بسیاری از پروژه های بزرگ به کار می روند. که در بین این دو، Revit به علت قابلیت های گسترده تر و هماهنگی با ساختار BIM ، محبوبیت بیشتری در سراسر جهان ( بخصوص کشور ایالات متحده آمریکا) دارد.

شکل 3: محیط برنام

نرم افزار تاسیسات مکانیکی جهت سایزینگ کانال

نرم افزار سایزینگ کانال (Ductsizer)

رایج ترین نرم افزار سایزینگ کانال، Ductsizer است که  با وارد کردن CFM مورد نیاز عبوری در کانال و همچنین افت فشار کانال با توجه به نوع کانال انتخابی نرم افزار میزان حجم هوا را برای شما محاسبه می نماید .

سپس با وارد کردن طول کانال مورد نیاز ، عرض کانال برای شما نمایش داده می شود . قابل ذکر است این نرم افزار برای چک کردن سایز کانال هایی که از طریق جداول محاسباتی بدست امده بسیار مفید و سریع می باشد . ضمن این که ابعاد کانال را با تقریب نسبتا بالایی به شما عرضه می کند . این نرم افزار در زمینه طراحی و انتخاب کانال توزیع هوای تهویه از طریق هواسازها ، ایر واشرها ، کولر های ابی و یا کانال های اگزاست فعالیت دارند کاربرد دارد.

شکل 4: محیط برنامه DuctSizer

نرم افزار سایزینگ لوله و محاسبات هیدرولیکی (pipesizer)

نرم افزار pipesizer نرم افزاری بسیار ساده بوده و با وارد کردن اطلاعات مختصری از از جمله قطر لوله و یا GPM مورد نیاز کلیه اطلاعات مورد نیاز را به شما ارائه می دهد. این نرم افزار همچنین دارای دو منوی کشویی برای انتخاب جنس لوله و دمای سیال عبوری از داخل لوله می باشد . به کمک این نرم افزار می توانید اطلاعات زیادی از جمله ضخامت مورد نیاز لوله ها ، وزن لوله ، وزن سیال عبوری ، چگالی سیال ، دبی عبوری ، افت فشار و بسیاری از پارامترهای دیگر را بدست اورد.

شکل 5: محیط برنامه PipeSizer

نرم افزار Pipenet جهت آنالیز  جریان سیالات

نرم افزار pipenet : پایپ نت یکی از قدرتمند ترین برنامه های آنالیز جریان سیالات در لوله ها و محاسبات هیدرولیکی آن هاست. این نرم افزار در کلیه کاربردهای تاسیساتی، از جمله لوله های آتش نشانی، گرمایش و سرمایش، آبرسانی، سیستم بخار و … کاربرد دارد.

شکل 6: محیط برنامه Pipenet