مشکلاتی بر سر راه گردشگری در تهران

شهر تهران فرصت ها و پتانسیل های بسیاری برای جذب گردشگران دارد که به آنها بی توجهی می شود. تهران به عنوان شهری که دروازه ی ورود به ایران است مرحله اول جذب گردشگر، یعنی ورود گردشگر، را به خودی خود پشت سر گذاشته است و تنها باید توریست ها را در مدت زمان بیشتری در خود نگه دارد.

تهران پایتختی تاریخی است و بازدید از آن در لیست بایدی های همه ی بازدید کننده های ایران قرار می گیرد و به عنوان پایتخت تبلیغ و برندینگ آن زحمت کمتری نسبت به سایر شهر های ایران دارد. همچنین تهران به عنوان پایتخت تجاری ایران مقصد بسیاری از سفرهای تجاری است که می توانند فرصتی برای گردشگری این شهر باشند. 

تهران شهری زنده و پویا است. شب های تهران بر خلاف بسیاری از شهر های دنیا و ایران زنده است و این ویژگی بسیاری از گردشگران را به تهران علاقه مند کرده است. علاوه بر این تهران مدرن ترین شهر ایران نیز محسوب می شود و نمایانگر ایران نوین است، کنجکاوی بسیاری از گردشگران برای شناخت ایران امروز، آن ها را برای شناخت تهران مشتاق تر می کند. گردشگران تهران را به عنوان نمایشگاه نوگرایی ایرانی می شناسند و از طریق آن به دنبال بازدید از ویژگی های مدرنیسم و پسامدرنیسم ایرانی هستند.

نقاط گردشگر پذیر تهران از لحاظ تنوع و تعداد بر بسیار از شهر های ایران برتری دارند و این قابلیت را به تهران می دهند که گردشگران را بیشتر به خود مشغول کند. اما مشکلاتی بر سر راه گردشگران در تهران وجود دارد که باعث شده است همه ی این فرصت ها از دست بروند. در ذیل به برخی از این مشکلات اشاره کرده ایم اما چالش های گردشگری تهران قطعاً به این موارد محدود نمی شود.

آلودگی هوا و ترافیک: 

مشکلات آلودگی هوا و ترافیک در تهران نه تنها گریبان گیر مردم شهر شده، بلکه گردشگران را از گذراندن زمان بیشتر در شهر تهران باز داشته است. آلودگی هوای تهران در فصل سرد غیر قابل تحمل و خطرناک است و آلودگی بصری حاصل از آن هر انسانی را نسبت به ماندن در تهران بی رغبت می کند. ترافیک شهری سنگین تهران و وضعیت نا به سامان رانندگان تهرانی هم عامل دیگر دلزدگی گردشگران از تهران است به گونه ای که تهران از زبان بسیاری از گردشگران شهری دود گرفته و پر ترافیک توصیف می شود.

زیرساخت های نامناسب گردشگری: 

هتل ها از نقاط ضعف گردشگری ایران هستند که در تهران نیز از وضعیتی نا به سامان رنج می برند.  سرویس دهی نامناسب اکثر هتل ها و وضعیت بهداشتی برخی از آن ها عامل اصلی نارضایتی بسیاری از توریست ها از هتل های ایران است. علاوه بر این سایر زیر ساخت های اولیه مانند رستوران ها، سرویس های بهداشتی عمومی و زیرساخت های ارتباطی نیز بسیار ضعیف هستند. اینها همه سَوای زیر ساخت های ثانویه ای مانند هوشمندسازی شهر جهت تسهیل گردشگری هستند.

مشکلات حمل و نقل شهری: 

حمل و نقل عمومی شهر تهران دارای کمبود های بسیاری است و حتی توان تامین نیاز های جمعیت ساکن شهر تهران را ندارد. هرچند زیرساخت های حمل و نقل تهران بعضا از استاندارد های کیفی قابل قبولی بهره مند هستند اما وضعیت کمی آنها تعریف چندانی ندارد. تهران عملا فاقد «شبکه» ی حمل و نقل عمومی شهری است و حمل و نقل عمومی تهران محدود به برخی مناطق، خطوط و نقاط خاص است و بسیاری از  محدوده های شهر را پوشش نمی دهد. شلوغی قطار های مترو و اتوبوس های شهری تهران نتیجه ی دیگر این کمبود ها است و می تواند تاثیری منفی بر ماندن گردشگران در تهران داشته باشد.

آلودگی های بصری در منظر شهری: 

تهران شهری بسیار شلخته است! آشفتگی منظر شهری تهران بر کسی پوشیده نیست و می توان به سادگی آنرا در خیابان های مرکز شهر مشاهده کرد. انتظام منظر شهری از مواردی است که می تواند برای جذب گردشگر بسیار موثر باشد و نتیجتا آلودگی های  بصری از عوامل دفع گردشگر محسوب می گردند.

بی توجهی به پیاده ها و کمبود پیاده راه ها:

تهران شهر وسایل نقلیه موتوری است و خیابان ها و عابرین پیاده در آن اهمیت چندانی ندارند. تهران طراحی شده است تا ماشین ها در آن حرکت کنند و پیاده روی در تهران یک عملکرد دست دوم به حساب می رود. این در حالی است که در گردشگری شهری حرکت پیاده اهمیت بیشتری از حمل و نقل موتوری دارد.
علاوه بر این ساخت پیاده راه ها و مسیر های پیاده، خود به عنوان روشی جدید برای جذب گردشگر شناخته می شوند که تهران از لحاظ بهره مندی از این گونه مسیر های پیاده بسیار فقیر است.

پراکندگی سایت های گردشگری:

تهران از لحاظ تعدد سایت های گردشگری در ایران بی نظیر است. هرچند این محل ها اغلب پراکنده هستند و مانند سایر شهرهای توریست پذیر ایران در یک محدوده جمع نشده اند. گرچه پراکندگی فیزیکی این نقاط مساله ای نیست که قابل حل باشد اما می توان مقاصد گردشگری تهران را از لحاظ دسترسی به یکدیگر نزدیک تر نمود. عدم وجود خدمات تسهیل کننده ی حمل و نقل میان برخی از سایت های گردشگری برای گردشگران دردسر ساز است و گاها موجب مهجور شدن برخی جاذبه های گردشگری تهران مانند برج طغرل و یا باغ فردوس شده است.

ضعف در برندینگ شهری: 

برندینگ شهری یکی از ارکان گردشگری صنعتی است و ضعف تهران در این زمینه از سایر شهر های ایران بیشتر حس می شود. تهران فاقد هرگونه فعالیت در زمینه ی برندینگ شهری است و حتی یک لوگوی شهری یا یک تابلوی ورود به شهر مناسب هم ندارد. این کمبود برای یک پایتخت بسیار قابل توجه است. برخی شهر تهران را به واسطه ی اینکه خواه و ناخواه اولین مقصد گردشگران ایرانی است، فاقد نیاز به تبلیغات می دانند اما این باور غلط باعث شده است حضور بسیاری از گردشگران در تهران به کمتر از یک روز کاهش یابد.

وضعیت وخیم موزه ها:

موزه های تهران اکثرا فاقد هرگونه جذابیتی برای گردشگران خارجی و داخلی هستند. غنای اندک موزه ها از لحاظ آثار و اشیاء، ضعف در طراحی فضای نمایش موزه ها، فقدان خلاقیت در موزه داران و راهنما ها و مشکلات فیزیکی فضای موزه ها برخی از عناوین مشکلات موزه های تهران را تشکیل می دهند.

ضعف محوطه های میراث فرهنگی به عنوان محیط فرهنگی:

شهر تهران دارای چند محوطه ی تاریخی حفاظت شده است که تمایز اصلی تهران با سایر شهر های ایران در زمینه ی گردشگری را باعث شده اند. اما این مجموعه های فرهنگی تاریخی از ظرفیت خود آنگونه که باید استفاده نمی کنند. فضای خشک و امنیتی این محوطه ها که شاید متاثر از اطلاق نام موزه به برخی از زیرمجموعه های آنها است روند فعالیت های فرهنگی و هنری در این محدوده ها را کند کرده است. فعالیت های همچون نقاشی، عکاسی با سه پایه، نوازندگی و اجرای نمایش در این محوطه ها به شدت محدود شده است در حالی که انتظار می رود متولیان این مجموعه ها خود برای تشویق هنرمندان به این فعالیت ها دست به کار شوند.

از آنجا که بعضا ویژگی های جذب کننده ی خاص در این مجموعه ها اندک اند، وجود یک فضای فرهنگی می تواند برای این محوطه ها برتری رقابتی ایجاد کند. اما در حال حاضر با وجود فضایی مرده در این محوطه ها بسیاری از توریست ها از بازدید از برخی محوطه های تاریخی تهران ابراز پشیمانی می کنند.

آنچه از اکثر این مشکلات می آموزیم این است که برای گردشگر پذیر کردن تهران باید ابتدا آنرا زیست پذیر کنیم. بسیاری از مشکلات گردشگری تهران مشکلات زندگی در تهران نیز به حساب می آیند و برطرف کردن آنها هم برای زندگی تهرانی ها سودمند است و هم چرخ گردشگری را می چرخاند. گردشگری تهران مستعد تر از اکثر شهر های ایران است و به سادگی می تواند به اقتصاد شهر تهران کمک کند.