مروری بر اجرای مهاربندهای کمانش ناپذیر(BRB)

مهاربندهای BRB

از آنجایی که طراحی سازه ها، جهت مقابله با زلزله های شدید باید بصورتی باشد که سازه رفتاری مناسب و پایدار از خود نشان دهد که این مساله هزینه های بسیاری را جهت ساخت سازه درپی خواهد داشت. به همین جهت تلاش شده از روشهایی مانند کنترل غیرفعال ساختمان در برابر نیروهای جانبی استفاده گردد، تا اعضای اصلی سازه نظیر تیرها، ستون ها و سقف ها آسیب شدیدی در هنگام زلزله نبینند. این مساله را نیز نباید فراموش نمود که بادبندهای مرسوم، زمانی که تحت تاثیر نیروهای فشاری شدید قرار می گیرند، کمانش نموده و پس از کمانش رفتاری ناپایدار از خود نشان خواهند داد.
یکی از روشهای کنترل غیرفعال ساختمان، استفاده از مهاربندهای کمانش ناپذیر می باشد. این نوع مهاربندها را می توان در اسکلت های بتنی و فلزی مورد استفاده قرار داد که باعث افزایش سختی سازه شده و در نتیجه کاهش جابجایی و Drift طبقات ساختمان به میزان قابل قبولی را درپی خواهد داشت.

نصب مهاربند کمانش ناپذیر در اسکلت های فلزی

مهاربندهای BRB در اسکلت های فلزی گاهی در طراحی اولیه مدنظر قرار گرفته و جرئیات اجرایی و نوع بادبند ، در نقشه های سازه مشخص می شود. در برخی از مواقع نیز بدلیل مشکلات اجرایی و یا نیاز به مقاوم سازی در ساختمان نصب می گردد. که در هر حالت، ملزوماتی جهت نصب و اجرای این مهاربندها مورد نیاز است که باید آنها را رعایت نمود.
یکی از نکات اصلی که قبل از نصب مهاربندهای BRB باید به آن توجه نمود. شاقول بودن ستون ها و نصب تیرهای متصل به آن و همچنین قرارگیری ورق اتصال مهاربند در محل خود از نکاتی می باشند که درصورت عدم رعایت، موجب اتصال ناقص مهاربند به اسکلت توسط جوش (در سازه های جوشی) و در سازه های پیچ و مهره ای باعث بوجود آمدن فضای خالی بین اتصالات و در نتیجه عملکرد ناقص سازه و مهاربند می گردد. این نقص در نهایت می تواند به جای انتقال نیرو بصورت کامل به مهاربند، نیروهای زلزله را در ورق اتصال متمرکز کرده و عملکرد مهاربند BRB را مختل خواهد نمود.

نکته دیگری که در طراحی و اجرای اسکلت فلزی هنگام استفاده از مهاربندهای BRB باید به آن توجه نمود، قرارگیری ورقهای سخت کننده (Stiffener) در محل اتصال مهاربند به تیر و همچنین در انتهای محل اتصال ورق گاست پلیت (Gusset plate) به تیر می باشد. ناگفته نماند که ورقهای سخت کننده باید با دقت کافی و بصورت کامل در این محل جوش داده شود.

نصب مهاربند کمانش ناپذیر در اسکلت های بتنی

یکی از مشکلات استفاده از مهاربندهای کمانش ناپذیر، نیاز به بستر فلزی در محل اتصال می باشد. لذا در اسکلت های بتنی، جهت نصب مهاربندهای BRB قبل از هر چیز باید تمهیدات لازم در محل اتصال را فراهم نمود. بدین منظور در نقطه اتصال مهاربندها به سازه، باید پلیت های متناسب با میزان نیروهای وارد به مهاربند و سازه، توسط مهندسین محاسب طراحی شده و قبل از بتن ریزی در محل مورد نظر قرارداده شود.

در صورت عدم امکان نصب پلیت قبل از بتن ریزی و یا پی بردن به ضعف سازه در برابر زلزله بعد از ساخته شدن ساختمان، بوسیله کاشت بولت داخل بتن، به کمک چسب های ویژه و یا ایجاد جاکت های فلزی در محل اتصال، پلیت های مورد نیاز با توجه به نقشه های محاسباتی در محل اتصال مهاربندهای  BRB به سازه، تعبیه می گردد.

• کنترل وجود مقاومت لازم در مقطع اسکلت اصلی، جهت متصل کردن مهاربند در محل اتصال، یکی از نکاتی است که باید به آن توجه ویژه نمود.

در برخی سازه های ساخته شده، جهت مقاوم سازی بنای موجود، در مکانهایی، نیاز به استفاده از مهاربندهای BRB احساس می گردد، که امکان ایجاد بستر مناسب روبروی هم بوسیله کاشت پلیت وجود ندارد. در این گونه سازه ها، می توان با ایجاد کلاف و قاب های فلزی، در مکان مورد نظر، زیرسازی مورد نیاز، جهت نصب مهاربند را فراهم نمود. نکته مهم در این گونه شرایط، اتصال صحیح و کامل سازه فلزی جدید به سازه بتنی ساختمان می باشد.

به منظور رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آنلاین کارگشا مراجعه فرمایید.

منبع : دپارتمان اجرا سامانه جامع صنعت ساختمان (کارگشا)