شناخت انواع سیم برق تقریباً در هر پروژه‌ای که به مسائل الکتریکی مربوط می‌شود مهم است. به عنوان مثال، هنگام اجرای سیم کشی برای پروژه ساختمانی جدید، انتخاب سیم یا کابل مناسب، نیمی از راهی است که تکنسین برق به آن فکر می‌کند.
هنگامی که در حال بررسی نحوه سیم کشی هستید، شناسایی انواع سیم برق می‌تواند چیزهای زیادی در مورد مدار مربوط به سیستم تأسیسات برقی بگوید. به همین دلیل، ما در این مقاله به سراغ معرفی انواع کابل برق می‌رویم؛ با ویکی ساختمون همراه باشید.
انواع ولتاژ سیم برق
یک کابل برق براساس ولت اندازه گیری می‌شود و بسته به این مورد می‌توان آن‌ها در گروه‌های زیر دسته بندی کرد:
- کابل‌های ولتاژ پایین (حداکثر ۷۵۰ ولت): در کاربردهای مختلف و با پوشش‌های ترموپلاستیک و ترموست موجود هستند. آن‌ها مطابق با استانداردها طراحی و ساخته می‌شوند.
- کابل‌های ولتاژ پایین (حداکثر ۱۰۰۰ ولت): کابل‌های این بخش برای تاسیسات برق صنعتی در زمینه‌های مختلف اعم از ساختمانی یا صنایع دیگر استفاده می‌شوند. مطابق با استانداردهای بین المللی (UNE،IEC ،BS ، UL) طراحی می‌شوند.
- کابل‌های ولتاژ متوسط: از یک کیلو ولت تا ۳۶ کیلو ولت هستند. آن‌ها برای توزیع برق از پست‌های الکتریکی (Electrical Substation) به ایستگاه‌های ترانسفورماتور استفاده می‌شوند.
- کابل‌های ولتاژ بالا: از ۳۶ کیلو ولت هستند. آن‌ها برای انتقال برق از نیروگاه‌های تولید کننده به پست‌های الکتریکی استفاده می‌شوند.
لیست انواع سیم برق
در زیر به تشریح انواع کابل برق ولتاژ پایین می‌پردازیم:
کابل برای پنل‌های برقی
این کابل‌های برق مخصوصاً برای مصارف خانگی، نصب در مکان‌های عمومی و سیم کشی داخلی کابینت‌های برقی، جعبه‌های سوئیچ و وسایل برقی کوچک مناسب هستند.
کابل قدرت
کابل‌های قدرت برای تأسیسات صنعتی و اماکن عمومی مناسب هستند. استفاده از کابل‌های قدرت در کاربردهای انتقال نیرو در انواع اتصالات ولتاژ پایین، برای استفاده‌های صنعتی و درایو فرکانس متغیر (VFD) معمول است.
سیم برق زره پوش
کابل‌های زره پوش یا آرمور دارای تقویت کننده آلومینیوم یا فولاد برای تاسیسات با خطر حمله مکانیکی هستند. این در مکان‌هایی که حیوانات جونده وجود دارند و همچنین در تاسیساتی که در مکان‌هایی که خطر آتش سوزی و انفجار دارند (ATEX) معمول است.
کابل لاستیکی
استفاده از کابل‌های لاستیکی یا رابر (Rubber) بسیار متنوع است. ما می‌توانیم کابل‌های لاستیکی را در تاسیسات ثابت صنعتی و همچنین در سرویس‌های سیار پیدا کنیم. این نوع سیم برق برای کابل‌های جوشکاری که امکان انتقال جریان زیاد بین ژنراتور جوش و الکترود را فراهم می‌کند بسیار کاربرد دارد.
سیم برق بدون هالوژن
کابل‌های با هالوژن آزاد (LSZH) دارای امنیت بالایی هستند دود کم و گاز خورنده کمی منتشر می‌کنند. در صورت آتش سوزی برای استفاده در سیم کشی تابلوهای برق و مکان‌های عمومی، مدارهای اضطراری، شبکه‌های توزیع عمومی و همچنین برای خدمات تلفن همراه استفاده می‌شوند.
کابل مقاوم در برابر آتش
یکی دیگر از انواع سیم برق، کابل مقاوم در برابر آتش نام دارد. این کابل‌ها به ویژه برای انتقال انرژی الکتریکی در شرایط شدید که در حین آتش سوزی طولانی اتفاق میفتد تضمین کننده تامین تجهیزات اضطراری مانند سیگنالینگ، دستگاه‌های دود کش، دزدگیرهای صوتی، پمپ‌های آب و غیره طراحی شده‌اند.
سیم برق کنترلی
کابل‌های کنترلی عمدتاً برای وسایل کوچک خانگی، سیگنالینگ و سیستم‌های کنترل، اتصال موتورها یا مبدل‌های فرکانس وانتقال سیگنال طراحی شده‌اند. در جایی که ولتاژ ناشی از یک میدان الکترومغناطیسی خارجی ممکن است سیگنال منتقل شده یا اتصالات منبع تغذیه را برای جلوگیری از تولید میدان‌های الکترومغناطیسی تحت تاثیر قرار دهد، کابل کنترلی عالی است.
کابل ابزار دقیق
این کابل‌ها انعطاف پذیر بوده و از انتقال سیگنال بین تجهیزات در تاسیسات صنعتی محافظت می‌کنند. مخصوصاً برای انتقال مطلوب داده‌ها در محیط‌هایی که سطح بالایی از تداخل الکترومغناطیسی وجود دارند، سیم ابزار دقیق مناسب است.
سیم برق خورشیدی
این کابل‌ها به ویژه برای اتصال پانل‌های فتوولتائیک و از پانل‌ها به اینورتر DC به AC مناسب هستند. به لطف طراحی مواد و پوشش آن‌ها که به ویژه در برابر تابش خورشید و دمای شدید مقاوم است، می‌توان آن‌ها را با تضمین کامل در فضای باز نصب کرد.
کابل مخصوص
طیف گسترده‌‌ای از کابل‌های الکتریکی مخصوص برای اتصالات جرثقیل سقفی، بالابرها، پمپ‌های زیر آب و مناطق آبی مانند آکواریوم، سیستم‌های تصفیه، چشمه‌های آب آشامیدنی یا استخرهای شنا برای سیستم‌های روشنایی استفاده می‌شوند.
کابل آلومینیوم
کابل‌های آلومینیومی برای انتقال نیرو برای نصب در داخل خانه، فضای باز یا زیر زمین مناسب هستند.
مطلب پیشنهادی: برق کشی روکار ساختمان
انواع سیم برق با ولتاژ متوسط
RHZ1: کابل ولتاژ متوسط از نوع RHZ1 با عایق XLPE، هالوژن آزاد و بدون شعله است. این کابل کاملاً برای انتقال و توزیع انرژی در شبکه‌های ولتاژ متوسط سازگار است.
HEPRZ1: کابل ولتاژ متوسط با عایق HEPR عاری از هالوژن و بدون شعله یا انتشار آتش است و برای انتقال و توزیع انرژی در شبکه‌های ولتاژ متوسط استفاده می‌شود.
MV-90: کابل ولتاژ متوسط با عایق XLPE و مطابق با استاندارد آمریکا ساخته می‌شود. برای انتقال و توزیع انرژی در شبکه‌های ولتاژ متوسط کاربرد دارد.
RHVhMVh: کابل ولتاژ متوسط مس و آلومینیوم برای کاربردهای خاص استفاده می‌شود. مخصوصاً برای تأسیساتی که خطر وجود روغن‌ها و عوامل شیمیایی از نوع هیدروکربن یا مشتقات آن‌ها وجود دارد، توصیه می‌شود.
اجزای سیم برق
اجزای کابل برق شامل موارد زیر هستند:
- رسانا الکتریکی: جریان برق را منتقل می‌کند.
- عایق: جریان الکتریکی را در یک روکش هادی (رسانا) می‌پوشاند.
- عناصر کمکی: از کابل محافظت کرده و طول عمر آن را تضمین می‌کنند.
- روکش خارجی: سیم برق را از مسائل محیطی محافظت می‌کند.
انواع رسانای الکتریکی
انواع هادی الکتریکی به شرح زیر هستند:
- رسانا سیم برهنه: تک سیم در حالت جامد بوده و انعطاف پذیر و بدون پوشش نیست.
- رسانا الکتریکی آلومینیوم: در برخی موارد، از هادی‌های آلومینیومی نیز استفاده می‌شود، علی رغم این که این فلز نسبت به مس ۹۰ درصد رسانایی کمتری دارد.
- رسانا الکتریکی مس: متداول‌ترین ماده‌ای است که استفاده می‌شود.
- سیم رسانای مسی قابل انعطاف: مجموعه‌ای از سیم‌های ظریف است که توسط مواد عایق پوشانده شده است. انعطاف پذیر و نرم هستند.
- کابل تک هسته‌ای: کابل با یک رسانا منفرد است.
- کابل چند هسته ای: کابلی است که چندین رسانا دارد.
انواع عایق برای سیم برق
عایق شامل قرار دادن یک پوشش بر روی رسانا برای جلوگیری از نشت جریان است. عایق‌ها به دو گروه بزرگ به شرح زیر تقسیم می‌شوند:
۱- عایق ترموپلاستیک
عایق ترموپلاستیک بیشتر در ساخت کابل های الکتریکی رایج هستند:
- PVC: پلی وینیل کلراید
- Z1: پلی الفین‌ها
- PE: پلی اتیلن خطی
- PU: پلی اورتان
۲- عایق حرارتی
متداول ترین آن‌ها عبارتند از:
- EPR: اتیلن پروپیلن
- XLPE: پلی اتیلن متصل به هم
- EVA: اتیل وینیل استات
- SI: سیلیکون
- PCP: نئوپرن
- SBR: لاستیک طبیعی
انواع پوشش فلزی برای کابل برق
در بعضی موارد، کابل‌ها ممکن است دارای روکش فلزی به شرح زیر باشند:
- اسکرین‌ها: اینها محافظ‌های فلزی الکتریکی هستند. آن‌ها برای جدا کردن سیگنا‌ل‌هایی که از داخل کابل عبور می‌کنند استفاده می‌شوند تا از تداخل احتمالی جلوگیری کنند.
- زره پوش (آرمور): اینها محافظ‌های مکانیکی هستند که کابل را در برابر تهاجمات خارجی احتمالی مانند حیوانات، ضربات و غیره محافظت می‌کنند.
سخن آخر
هر کابل دارای یک مشخصات استاندارد است. این مشخصات مجموعه‌ای از حروف و اعداد را تشکیل می‌دهند که هر یک معنای خاصی را تداعی می‌کند. این نامگذاری به مجموعه‌ای از مشخصات محصول مانند نوع متریال، تنش‌های اسمی و غیره اشاره دارد که با جلوگیری از خطاهای احتمالی، انتخاب مناسب‌ترین سیم برق را برای نیازهای گوناگون تسهیل می‌کند. وقتی در انواع سیم برق این داده‌ها به وضوح دیده نشود، ممکن است کابل معیوب باشد و با مقررات ایمنی مطابقت نداشته باشد و عمر و عملکرد صحیح کابل را تضمین نکند.
