افزودنی های بتن، تند گیر کننده ها و کند گیر کننده های بتن

افزودنی های بتن به موادی اطلاق می شود که قبل از اختلاط بتن و یا هم زمان با اختلاط، به بتن اضافه می شوند تا تحت شرایط مشخص، عملکرد بتن را بهبود بخشیده و یا مصرف سیمان را کاهش دهند. از انواع این افزودنی ها تند گیر کننده ها و کند گیر کننده ها هستند که در این مقاله به توضیح خصوصیات آن ها پرداخته ایم.

افزودنی های تسریع کننده یا تند گیر کننده ها

این مواد، موادی نظیر کلرید کلسیم هستند که کسب مقاومت اولیه بتن را تسریع می کنند. استفاده از این مواد به خصوص در هوای سرد، زمان لازم برای مراقبت از بتن را کاهش داده و امکان باز کردن زود تر قالب ها را فراهم می کند.

کلرید کلسیم باعث خوردگی فولاد و یا کابل های پیش تنیدگی می شود و به همین جهت باید از استفاده از این ماده مضاف در بتن پیش تنیده جدا، و در بتن آرمه تا حد امکان احتراز نمود. حداکثر میزان مجاز مصرف کلرید کلسیم در بتن آرمه 0.5 درصد و در بتن غیر مسلح 2 در صد ورنی سیمان است.

استفاده از کلرید کلسیم مقاومت بتن را در مقابل فرسایش و سایش افزایش داده، ولی مقاومت آن را در مقابل حمله سولفات ها کاهش می دهد. هم چنین کلرید کلسیم افت بتن را به میزان 10  تا 15 در صد افزایش می دهد. بهتر است از این ماده به دلیل تسریع خوردگی میلگرد های فولادی در بتن مسلح استفاده ننمود. از زود سخت کننده های بدون کلراید می توان به فرمات کلسیم نیتریت ها و نیترات ها اشاره کرد. بسیاری از ابر روان کننده ها به ویژه پلی کربوکسیلات اتر ها آهنگ کسب مقاومت را شتاب می دهند. برخی از تند گیر کننده ها به واسطه ساختار شیمیایی خود طی  واکنش با اجرای بتن منجر به تغییر رنگ بتن می شوند.

مزایای تسریع کننده های گیرش بتن

• باز کردن سریع قالب ها
• کاهش زمان محافظت از بتن در برابر عوامل مخرب
• آغاز سریع تر پرداخت سطح بتن
• کاهش زمانی که قالب ها تحت فشار هستند.
• امکان بستن روزنه هایی که احتمال تراوش آب به دلیل فشار هیدرولیکی وجود دارد.

افزودنی های کندگیر کننده بتن

این مواد، موادی نظیر شکر و مشتقات آن و نیز اسید های مختلف هستند که با افزوده شدن به بتن، گیرش آن را کند کرده و افزایش دمای هیدراسیون را محدود می کنند. از این مواد می توان در بتن ریزی های حجیم برای کاهش تنش های حرارتی و در هوای گرم برای کم کردن دمای هیدراسیون استفاده کرد. این مواد هم چنین بتن را برای زمان طولانی تری به صورت پلاستیک نگه داشته و بنابراین اختلاط بهتر و اتصال بهتر لایه های متوالی را امکان پذیر می نماید.

از این مواد در مواردی که زمان بین ساخت تا ریختن آن به هر دلیلی به درازا بکشد، برای کند کردن روند آبگیری سیمان و جلوگیری از گیرش بتن در مدت زمان انتقال آن به پای کار می توان از افزودنی های کندگیر کننده استفاده کرد. در هر موردی که زمان ساختن تا ریختن بتن طولانی شود مانند ترافیک شهری استفاده از افزودنی کندگیر کننده برای حفظ حالت خمیری بتن تازه و جلوگیری از افت مقاومت های مکانیکی بتن سخت شده(به دلیل پیشرفت بخشی از آبگیری در زمان طولانی انتقال بتن) ضروری است. کندگیر کننده ها دمای بتن تازه را کاهش نمی دهند و تاثیری بر مقدار گرمای آبگیری ندارند ولی روند آزاد شدن گرمای آبگیری را کنترل می کنند.

چنانچه شکر به میزان 0.05 درصد وزنی سیمان به بتن اضافه شود، گیرش آن را 4 ساعت به تاخیر می اندازد. هم جنین اگر شکر در حدود 1 درصد وزنی سیمان اضافه شود، گیرش سیمان را به کلی متوقف می کند. بعضی از رانندگان کامیون حمل بتن، بسته های شکر را با خود حمل می کنند تا در صورت توقف در راهبندان، جهت جلوگیری از گیرش بتن به آن اضافه گردد.

موارد استفاده از کندگیر کننده ها

• بتن ریزی در هوای گرم و مناطق گرمسیری
• حمل و نقل های طولانی(از بچینگ تا محل اجرا)
• کنترل دمای آبگیری به خصوص در بتن های حجیم
• تامین یکنواختی برای بتن هایی که به دلیل حجم زیاد در دو یا چند لایه روی هم اجرا می شوند. (جلوگیری از بروز درز سرد)
• کسب زمان لازم برای ریختن و پرداخت کردن بتن
• هماهنگی با سرعت حرکت در قالب های لغزنده

منابع:

• سازه های بتن آرمه، دکتر داود مستوفی نژاد
• دپارتمان سازه کارگشا، سامانه جامع صنعت ساختمان