آیا می دانید آشنایی با روش های تصمیم سازی چه اهمیتی برای مدیران پروژه دارد؟
تصمیم سازی
تصمیم گیری فقط در مرحله ی ساخت و اجرای پروژه ها نمی باشد، بلکه از همان فاز امکان سنجی پروژه تصمیم گیری ها آغاز می شوند. در همین راستا در آخرین نسخه ی PMBOK بیان شده است که مدیر پروژه بایستی از ابتدای پروژه و در فاز طراحی نیز حضور داشته باشد و در تمامی این مراحل در تصمیم گیری ها سهیم باشد.
تصمیم گیری عبارت است از انتخاب یک گزینه (راه کار، استراتژی، …) ازبین گزینه های موجود. مثال: (در هنگام خرید خانه یا ماشین آلات، انتخاب شغل، سرمایه گذاری و …) از این رو می توان گفت تصمیم گیری بخش اساسی فرایند حل مساله در مدیریت است.
بعضی از صاحب نظران مدیریت تصمیم گیری و مدیریت را یکی و هم معنی دانسته اند.
هربرت سایمون (1916-2001) :
»مدیریت معادل تصمیم سازی است«
“Management is equivalent to decision making.”
«تمامی اقدامات مدیریتی در تصمیم سازی خلاصه می شود»
در بسیاری از مسائل تصمیم گیری، چندین معیار برای اتخاذ تصمیم مناسب در نظر گرفته می شوند. (در مورد خرید یک ماشین معیارهایی مانند: قیمت، قابلیت اطمینان، ایمنی، مصرف انرژی و … در نظر گرفته می شود)
این معیارها گاه متضاد هستند، یعنی بهینه سازی یکی موجب بهینه بودن مابقی معیارها نمی شود که در این شرایط با مساله تصمیم گیری چند معیاره مواجه می باشیم.
تصمیم گیری چند معیاره (MCDM)
در اغلب تصمیم گیری ها مدیران به جای یک معیار خواستار بهینه کردن مقدار چندین معیار اعم از کمی و کیفی مانند حداکثر کردن سود، حداقل کردن اضافه کاری افزایش رضایت شغلی و …هستند. بدیهی است این معیارها به دلیل داشتن مقیاس های مختلف با هم قابل مقایسه نبوده و حتی در برخی مسائل با یکدیگر متضاد می باشند یعنی افزایش یک معیار باعث کاهش معیار دیگر گردد. بنابراین در تصمیم گیری با معیارهای چندگانه معمولا به دنبال گزینه ای هستیم که بیشترین مزیت را برای تمامی معیارها ارائه کند.
مدل های چند شاخصه برای انتخاب مناسب ترین گزینه از بین m گزینه به کار می روند. روش های تصمیم گیری چند معیاره بر اساس عملکرد انسان در تصمیم گیری چند معیاره بنا نهاده شده است. با توجه به مشکلات مربوط به فرآیند این تصمیم گیری، از روش های مختلفی استفاده می شود. به طور کلی مدل های چند معیاره از نظر تعداد گزینه به دو دسته گسسته و پیوسته تقسیم می شوند. اگر مجموعه جواب های قابل قبول، قابل شمارش باشد، مانند انتخاب یک گزینه از بین گزینه های مختلف، مسئله چند هدفه را گسسته می نامیم. در صورتی که مجموعه جواب های قابل قبول، غیر قابل شمارش باشد، مسئله چند هدفه را پیوسته می نامیم.
روش های تصمیم گیری چند معیاره گسسته(MADM) به دو دسته جبرانی و غیر جبرانی تقسیم می شوند.
امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و افزایش گزینه ها برای انتخاب، ملزم به استفاده از روش های تصمیم سازی برای انتخاب دقیق تر و صحیح تر در امر مدیریت پروژه ها می باشیم. به عنوان مثال در سال 1930 که ساخت ساختمان Empire State آغاز گردید، سیستم های سازه ای متنوعی وجود نداشت، از این رو برای انتخاب نوع سیستم سازه ای آن، نیازی به استفاده از روش های تصمیم سازی حس نمی گردید، در حالی که امروزه با پیشرفت تکنولوژی و افزایش گزینه ها برای انتخاب، برای تصمیم گیری های خود در پروژه ها و انتخاب بهترین گزینه ها نیازمند بهره گیری از روش های تصمیم سازی و بهینه سازی می باشیم. از این رو سامانه جامع کارگشا در نظر دارد تا با آموزش برخی از روش های تصمیم سازی و بهینه سازی نقشی در هدفمندسازی تصمیم گیری در پروژه های کشور ایفا نماید.
منبع:
