ساخت استخر به همان اندازه که می‌تواند جذاب باشد، می‌تواند به بلای جان و جیب شما هم بدل شود. طراحی و ساخت استخر در هر فضا و اندازه‌ای که باشد، باید یک سری اصول و استاندارد را در طراحی سازه استخر مد نظر قرار داد. رعایت این اصول به شما کمک خواهد کرد که سالیان سال از وجود استخر بدون دردسر لذت ببرید. در این مطلب از ویکی ساختمون قصد داریم که به طور مفصل به معرفی اصول طراحی سازه استخر بپردازیم.
انواع سازه استخر
روش‌های مختلفی برای برپایی سازه استخر وجود دارد که هر یک از اصول و استانداردهای خاص خود پیروی می‌کنند. به طور کلی سازه‌های استخر در چند نوع زیر دسته بندی شده‌اند.
- استخر آجری
- استخر بلوکی
- استخر بتنی
- استخرهای فایبرگلاسی
اصول طراحی سازه استخر
در ادامه بحث به ارائه عوامل مؤثر در طراحی سازه استخر و اصول مهم تاثیر گذار بر هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.
موقعیت در طراحی سازه استخر
از اصول مهم در طراحی استخر که همیشه با مشکل نادیده گرفته شدن مواجه است، موقعیت و مکان استقرار استخر است. نادیده گرفتن این اصل در پروژه‌هایی که به صورت سنتی و بدون بهره گیری از کارشناسان به پیش می‌رود بسیار دیده می‌شود. استخر سازه‌ای است که هدف از آن فراهم کردن تجربه‌ای راحت برای کاربران خود است.
در انتخاب محل مناسب پیاده سازی سازه استخر باید به نکاتی مانند وجود عوارض طبیعی مانند درخت، پستی و بلندی‌ها، وجود عوارض مصنوعی مانند خانه، جنس و نوع خاک زمین، حریم خصوصی و جهت تابش خورشید دقت داشت. هر یک از موارد در صورت نادیده گرفته شدند می‌تواند تحت شرایطی به سازه استخر آسیب وارد کنند یا آسایش افراد در استفاده از آن را مختل کنند. از طرفی هم اصلاح این گونه از ایرادات می‌تواند هزینه‌های بسیار زیادی داشته باشد و یا اصلاً امکان‌پذیر نباشد.
شکل و اندازه طراحی سازه استخر
شکل کاسه استخر هم از جمله موضوعاتی است که در طراحی آن باید اصول مشخصی را مد نظر قرار داد. شکل و اندازه استخر به طور مستقیم بر هزینه اجرایی سازه تاثیر می‌گذارد. از طرفی هم شکل کاسه استخر بر فشارهای وارد شده روی دیوارها تاثیر مستقیم دارد و باید در اجرای عملیات‌هایی مانند عایق بندی و بتن ریزی این نکات را مد نظر قرار داد. به طور کلی، طراحی کاسه استخر باید با شرایط زمین از نظر جنس و نوع، مکان سفره‌های آب زیر زمینی و به عبارتی فاصله استخر از آن‌ها صورت گیرد. سلیقه افراد نیز تاثیر مستقیمی روی شکل و اندازه استخر می‌گذارد.
بیشتر بخوانید: اصول طراحی استخر
بدنه استخر در کل باید توان مقاومت در برابر نیروهایی که از سوی آب به آن وارد می‌شود را داشته باشد. از این رو باید در انتخاب مصالح و نوع آن‌ها نهایت دقت را داشت. از اصول دیگری که باید در طراحی کاسه استخر مد نظر داشت، درزهای انبساط و درزهای ساختمان هستند که تا اندازه استخر بزرگ‌تر باشد این موضوع اهمیت بیشتری خواهد داشت.
شیب کف استخر
اگر تا به حال یک بار به استخر هم رفته باشید حتماً متوجه شیب دار بودن کف استخرها شده‌اید. در طراحی شیب استخر باید به قد فرد شناگر توجه شود. شیب استخر یک نیروی شناوری یا بویانسی را به فرد اعمال می‌کند. به طور کلی شیب کف استخر باید به اندازه‌ای باشد که این نیروی شناوری تقریباً برابر با ۷۵ درصد قد فرد باشد؛ در غیر این صورت فرد می‌تواند به راحتی تعادل خود را از دست دهد. از این رو، عمدتاً شیب کف استخرها را ۲۵ میلی‌متر در هر متر در نظر می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: فونداسیون استخر
عایق بندی استخر
عایق بندی از مهم‌ترین بخش‌های طراحی و ساخت سازه استخر است که به مانند هر عملیات دیگری باید طبق یک سری اصول مشخص صورت گیرد. شیوه عایق بندی استخر بسیار متنوع می‌تواند باشد و بر همین اساس هم اصول متفاوتی می‌تواند داشته باشد. به طور کلی هر روش عایق بندی ک هبه کار گرفته می‌شود باید از اصول و استانداردهای زیر تبعیت کند.
- عایق مورد نظر باید مقاومت خوبی در برابر آب‌های قلیایی استخر و مواد به کار رفته در آن مانند نمک و کلر را داشته باشد.
- استخرها تحت تاثیر تغییرات دمایی بعضاً شدیدی قرار خواهد گرفت که این موضوع در مورد استخرهای روباز بیشتر دیده می‌شود، از این رو نوع عایق باید مقاومت بالایی در برابر تغییرات دمایی داشته باشد.
- عایق مورد نظر باید چسبندگی خوبی با مصالحی که در ساخت استخر به کار رفته‌اند داشته باشد.
- در برابر فشارهای مکانیکی، ضربه‌های ناگهانی و هر گونه سایش مقاوم باشد و انعطاف پذیری بالایی برای مقابله با این‌ها داشته باشد.
- عایق مورد نظر حتی‌الامکان باید بتواند در مقابل ترک‌های کوچک و بسیار ریز از خود واکنش نشان دهد و بتواند با ایجاد پل در جهت برطرف کردن آن‌ها عمل کند.
- عایق کاری باید با در نظر گرفتن فشار ناشی از آب و شناگران صورت گیرد.
نازک کاری داخل استخر
نازک کاری داخل استخر هم از دیگر عملیات‌هایی در طراحی و ساخت سازه استخر است که اصول خاص خود را دارد و تاثیر عمده‌ای بر سطح کیفی این سازه می‌گذارد. داخل استخر باید با استفاده از مصالحی پوشیده شود که در وهله اول هیچ آسیبی به شناگر وارد نکند. به عبارتی سطوح نازک کاری شده باید بدون شکستگی و فرورفتگی بوده و از ایجاد گوشه و لبه‌های تیز پرهیز شود. از طرفی هم در مقابل شرایط قلیایی و اسیدی حاکم بر آب استخر هم آسیب نبیند. نگهداری و تمیز کاری ساده از طریق اصول مهم در نازک داخلی داخل استخر است.
رنگ آمیزی و طراحی سازه استخر
رنگ آمیزی داخل استخر از دیگر نازک کاری‌های به کار رفته در بسیاری انواع استخرها است که با در نظر داشتن اهدافی مختلف به اجرا در می‌آید. بسیاری هدف از اجرای رنگ آمیزی را صرفاً در زیباسازی محیط داخل استخر می‌بیند اما برخی با به کار بردن انواع خاصی از رنگ‌ها در تلاش برای عایق کاری استخر هم هستند.
در انتخاب رنگی که به کار می‌برید باید نوع روباز یا سرپوشیده بودن استخر را نیز در نظر بگیرید. به طوری که در استخرهای سرپوشیده که امکان تابش مستقیم نور خورشید وجود ندارد برای روشن سازی محیط داخل استخر از رنگ‌های بسیار روشن مانند سفید استفاده می‌کنند اما در استخرهای روباز با توجه به وجود نور خورشید و جلوگیری از انعکاس آزاد دهنده نور خورشید در صورت استفاده از رنگ‌های بسیار روشن مانند سفید، از رنگ‌های آبی روشن استفاده می‌شود. از طرفی هم در استخرهای روباز امکان تغییر رنگ‌های سفید وجود دارد.
کفپوش اطراف استخر
در طراحی محیط پیرامون استخر هم باید اصول مشخصی را مد نظر داشت. برای کفسازی اطراف سازه استخر از مصالح مختلفی از جمله سنگ‌های طبیعی مانند تراورتن، انواع کاشی و سرامیک، پی‌وی‌سی و بتن استفاده می‌شود که انتخاب از آن به دو عامل سلیقه و هزینه بستگی دارد. کاشی و سرامیک جزء بهترین گزینه‌ها هستند که هم از نظر زیبایی و هم هزینه نیازهای کاربر را برطرف خواهند کرد و از آن مهم‌تر مقاومت و ماندگاری بالایی نیز دارند. به طور کلی نوه کفپوش باید از اصول زیر برخوردار باشد.
- در شرایط مختلف به ویژه هنگام خیس شدن، حالت لغزنده به خورد نگیرد.
- در برابر فشارها و ضربه‌های مکانیکی مقاوم باشد.
- تحت هیچ شرایطی کاربران را در معرض خطر و آسیب مانند بریدگی قرار ندهد.
- نگهداری و تمیزکاری آن ساده باشد.
- با طراحی استخر همخوانی لازم را داشته باشد.
- در برابر آب‌های اسیدی و قلیایی مقاوم باشد.
سخن آخر
ساخت و طراحی سازه استخر به هر هدفی که باشد باید از یک سری اصول خاص در بخش‌های مختلف خود مانند کف، دیواره‌ها، نازک کاری داخلی، عایق کاری و محیط‌های پیرامون آن پیروی کند. رعایت این اصول در نهایت تاثیر مهمی در ارتقای راحتی و آسایش در استفاده استخر، هزینه‌های نگهداری و تمیزکاری استخر خواهد گذاشت.
