تخریب دستی ساختمان یکی از روش‌ها و فرآیندهای تخریب ساختمان است. دلایل زیادی برای تخریب یک بنا وجود دارد؛ برای مثال، ساختمان‌های جدید جایگزین ساختمان‌های قدیمی می‌شوند، برخی سازه‌ها پایداری خود را از دست داده و یا صدمه ساختاری دیده‌اند، سازه‌های کوچک برای ساخت سازه‌های بزرگ تر و موارد دیگر، هر کدام لزوم تخریب ساختمان را معنا می‌دهند.
همان‌طور که می‌دانیم هر ساختمان یا یک سازه دارای طول عمر مشخصی است و به عنوان «مدت زمان بهره‌برداری سازه» شناخته می‌شود. مثلاً 80 یا 100 سال می‌تواند به عنوان طول عمر یک بنای خاص در نظر گرفته شود. با این حال، وقتی تیم کارشناسی که مشتمل از مهندسین هستند، تشخیص می‌دهند که ساختمان نیاز به تخریب دارد، ممکن است تخریب دستی ساختمان را تجویز کنند. اما پرسش اساسی در این است که: «این شیوه تخریب به چه صورت انجام می‌پذیرد؟» با ویکی ساختمون همراه باشید.
تخریب دستی ساختمان چگونه است؟
دیدن تخریب ساختمان می‌تواند تجربه‌ای ترسناک باشد. با این حال، برای داشتن تخریب اصولی، نیاز به تخصص و دانش مهندسی است. به طور کلی، تخریب‌هایی که صورت می گیرد برای رشد و احیای جوامع ما مهم هستند و به طور مداوم رو به تحول و پیشرفت حرکت می‌کنند تا مقرون به صرفه تر، ایمن و سازگار با محیط زیست باشند.
مراحل مختلف در روند تخریب ساختمان به شرح زیر است:
- بررسی نقشه بنا
- حذف مواد خطرناک
- تهیه برنامه برای تخریب
- اقدامات ایمنی
تخریب دستی سازه با استفاده از برخی تجهیزات و بدون استفاده از مواد منفجره انجام می‌شود. تجهیزات مختلفی که برای تخریب استفاده می‌شوند شامل موارد زیر است:
- پتک و کلنگ: پتک دستی و کلنگ هر دو برای تخریب دیوارها یا ستون استفاده می‌شود.
- پیکور (چکش تخریب): برای تخریب سطوح غیرفلزی و دیوارها، استفاده از پیکور اجتناب‌ناپذیر است. برای سرعت بخشیدن به کار تخریب به شیوه مکانیکی، نصب چکش پیکور و مته به ماشین به راحتی انجام شدنی است.
- دریل بتن کن: دریل بتن کن علاوه بر تخریب جهت سوراخ کردن نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. اندازه قلم و تعداد شیارهای بتن کن (4 شیار و یا 5 شیار) می‌تواند قدرت و سرعت دریل را تعیین کند.
- شیار زن: استفاده از شیار زن اغلب برای برش دیوارها و قطعات سخت و مستحکم کاربرد دارد. میزان قدرت دستگاه و وجود تنظیمات مختلف اعم از عمق و پهنای برش در انتخاب شیار زن مناسب، مهم است.
- بیل و بولدوزر: بیل و بولدوزر ماشین‌های بزرگ برای تخریب ساختمان در ابعاد کوچک هستند. آن‌ها برای خاکبرداری و یا انتقال آوار به کامیون‌ها جهت حمل، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مراحل تخریب دستی ساختمان
این روش تخریب شامل از بین بردن بخش‌های ساختمان از طبقات بالا به طبقات پایین و به صورت گام به گام است. تخریب دستی به بازیافت و استفاده مجدد از برخی مصالح برای کاهش اثرات زیست محیطی، روشی بسیار سودمند است.
شبیه به هر نوع تخریب، این روش نیز شامل بررسی دقیق ساختار ساختمان، حذف مواد خطرناک و تعیین مواد قابل بازیافت است. مراحل یک روند تخریب دستی شامل موارد زیر است:
مرحله اول، آماده سازی سایت: سیستم برق کاری و لوله‌کشی را قطع و سیستم‌های HVAC(تهویه مطبوع) را خاموش کنید. برای کارگران نیز وجود شرایط روشنایی موقت نصب و اضافه کردن یک فضا برای به حداکثر رساندن و مرتبسازی محصولات قابل بازیافت ضروری است.
مرحله دوم، برداشتن اجزای غیرساختاری: کارگران باید نخست عناصر معماری (برای مثال: سقف کاذب، پنجره‌ها، درها)، مکانیکی (آسانسور، تأسیسات بهداشتی و تهویه مطبوع) و الکتریکی (سیم‌های برق) را حذف کنند.
مرحله سوم، تخریب دیوارهای پیرامونی و بالکن‌ها: با تخریب دیوارهای خارجی و بالکن‌ها شروع کنید، معمولاً استفاده از پتک به تنهایی می‌تواند دیوارهای ساخته شده از آجر یا سفال را از بین ببرد.
مرحله چهارم، تخریب دیوارهای داخلی: کارگران باید با در دست داشتن پتک افدام به تخریب دیوارهای داخلی کنند. این دیوارها اغلب 10 سانتیمتری هستند و چند ضربه پتک به راحتی خراب می‌شوند.
مرحله پنجم، تخریب سقف: نخست با استفاده از پتک می‌توان کف‌سازی را تخریب کرد، سپس با پیکور شروع به تخریب دال بتنی کنید. اغلب سازه‌ها از سقف تیرچه بلوک ساخته شده‌اند. تخریب دال 5 سانتیمتری می‌تواند دسترسی به تیرچه بلوک‌ها را راحت‌تر کند.
مرحله ششم، مرتب سازی ضایعات و حمل: برخی از اجزای فلزی و چوبی ساختمان دوباره قابل استفاده هستند، پس بهتر است جهت بازیافت از دیگر مصالح جدا شوند. قطعات تخریب شده بتن و دیوارها باید از طریق بیل مکانیکی و کامیون به محل مورد نظر حمل شوند.
نکته: جهت تخریب بتن فونداسیون ساختمان می‌توان از روش‌های مکانیکی و شیمایی استفاده کرد.
موارد مهم در هنگام تخریب ساختمان
هر یک از موارد زیر پیش نیازهای مهم برای داشتن تخریب موفق است:
- بررسی ساختمان‌های مجاور
- بررسی نقشه‌ای سازه و معماری بنا (اگر موجود باشند)
- حداکثر ارتفاع ساختمان و مساحت
- تعداد پنجره‌ها و درها
- خدمات حمل و نقل محلی
- ایمنی عابر پیاده
- ویژگی‌های موجود در محوطه‌سازی
- تجهیزات مورد نیاز
- ایمنی کارگران
- سطح سر و صدا
کلام آخر
کارشناسان تخریب هنگام تصمیم‌گیری در مورد چگونگی تخریب دستی ساختمان، به چندین عامل توجه می‌کنند. یکی توجه به منطقه‌ای است که ساختمان در آن قرار دارد، دیگری می‌تواند مواد اولیه ساخت بنا، هدف از تخریب و نحوه دفع زباله‌ها باشد. روش تخریب دستی به دلیل فرآیند مرحله‌ای و بخش به بخش، از یک سو به تخریب ایمن‌تر و صرفه‌جویی در هزینه‌های تخریب و از سویی دیگر به جداسازی متریال‌های مختلف، روشی مفید است.
