مقاوم سازی دیوار آجری ؛ از روش‌های سنتی تا نوین

در کشور ما ایران سال‌های سال است که آجر به عنوان پرکاربردترین مصالح ساخت و ساز در مرحله سفت کاری ساختمان مورد استفاده قرار‌ می‌گیرد حتی امروزه هم با سرازیر شدن انواع بی‌شماری از مصالح ساختمانی مدرن و بسیار پیشرفته اما باز هم این آجر است که دست بردار ساختمان‌های ما نیست. از آنجایی که بسیاری از این سازه‌های آجری قدیمی که عمر خود را کرده‌اند و مستعد آسیب‌پذیری در برابر نیروهای وارده هستند اما همچنان در بسیاری از مناطق روستایی و شهری مورد استفاده قرار‌ می‌گیرند، اهمیت مقاوم سازی سازه‌ها و دیوارهای آجری در این گونه از مناطق روز به روز در حال افزایش است. در این مطلب قصد داریم که رایج‌ترین و کاربردی‌ترین روش‌های مقاوم سازی دیوار آجری را به بحث بگذاریم.

مقاوم سازی دیوار آجری چیست؟

به بیانی ساده‌ می‌توان چنین بیان کرد که مقاوم سازی دیوار آجری عبارت است از اجرای روش‌هایی روی دیوار آجری غیر مسلح و آسیب دیده به دلایل مختلف، به منظور بالا بردن استحکام و مقاومت آن در برابر انواع نیروهایی که نسبت به آن اعمال‌ می‌شود. مقاوم سازی دیوار آجری امل روش‌های مختلفی‌ می‌شود که استفاده از یکی از آن ها به عوامل زیادی از جمله شت آسیب، ضخامت دیوار و بودجه بستگی دارد. در ادامه سعی شده است مهم‌ترین این روش‌ها در ادامه تشریح شوند.

روش‌های مقاوم سازی دیوار آجری

روش‌های به کار برده شده در مقاوم سازی دیوار آجری در کل به دو دسته روش‌های سنتی و روش‌های نوین تقسیم‌بندی‌ می‌شوند که هر یک از این روش‌ها به صورت فهرست وار در زیر ارائه شده‌اند و در ادامه به بررسی مهم‌ترین آن‌ها پرداخته خواهد شد.

روش‌های سنتی

مقاوم سازی دیوار با استفاده از مصالحی همچون سیمان و گچ

انتخاب نوع مصالح در این روش به عمق و عرض ترک‌های موجود در دیوار آجری بستگی دارد. به طور کلی‌ می‌توان از موادی همچون، ملات سیمان، ملات دارای ترکیبات ضد انقباض و رزین‌های اپوکسی استفاده کرد. کاهش ترک‌ها در واقع جای خالی ملات‌های بین آجر‌هایی است که به دلایل مختلفی از بین رفته‌اند. در این حالت هم باید مجدداً نسبت به بندکشی با استفاده از مصالح مقاوم‌تر اقدام کرد.

اجرای عملیات دوغاب ریزی روی دیوار

دوغاب ریزی که از متداول‌ترین روش‌های مقاوم سازی دیوار آجری است باعث برقراری یک اتصال محکم میان اجزای آسیب دیده و سست شده‌ می‌شود. این دوغاب عمدتاً شامل 80 درصد سیمان پرتلند و 20 درصد سیمان پوزولانی است. اجرای این روش علاوه بر ساده بودن، هزینه بسیار کمی هم در بر دارد و همین دو مورد موجب استفاده گسترده از آن شده است.

روش‌های نوین

مقاوم سازی دیوار آجری با استفاده از پلیمر تقویت شده با فیبر

مقاوم سازی دیوار آجری با استفاده از پلیمر تقویت شده با فیبر یا همان اف آر پی (FRP) اخیراً کاربرد‌های گسترده‌ای را صنعت ساختمانی پیدا کرده است که یکی از مهم‌ترین آن‌ها استفاده از آن در مقاوم سازی و ترمیم دیوارهای آجری است.

این روش در واقع چسباندن یک سری نوار آماده و پیش‌ساخته روی سطح دیوار آسیب دیده است. در این روش از رزین‌های اپوکسی به منظور چسباندن چند لایه کامپوزیت اف آر پی به سطح بتنی زیرین استفاده‌ می‌کنند. کامپوزیت‌ها انواع بسیار زیادی دارند که کاربردهای بسیار متنوعی در زمینه مقاوم سازی دارند.

مهم‌ترین مزایای سیستم مقاوم سازی اف آر پی

• وزن بسیار کم این کامپوزیت‌ها که یکی از مهمترین ویژگی های آنها نیز به شما می رود.
• مقاومت کششی بالا
• ضخامت بسیار کم و به همین سبب میزان اشغال فضای بسیار کمی دارند.
• اجرای آسان که به حداقل نیروی انسانی و زمان نیاز دارد.
• مقاومت بالا در برابر خوردگی که به همین سبب از اجزای زیرین در برابر عوامل خورنده محافظت‌ می‌کند.
• غیر رسانا بودن که‌ می‌توان آن در انواع سازه‌های مختلف به کار برد.
• انعطاف‌پذیری بالا که سبب‌ می‌شود بتوان این پوشش‌ها را در فضاهای مختلف به کار گرفت.

مقاوم سازی از طریق استفاده از میلگرد و پاشش بتن شاتکریت به دیوارها

یکی از رایج‌ترین روش‌های نوین برای مقاوم سازی دیوار و بنای آجری استفاده از شاتکریت‌ها روی دیوار است. این روش عمدتاً در مورد دیوارهای آجری اعمال‌ می‌شود. این روش در افزایش مقاومت دیوار بسیار مؤثر است.

در این روش ابتدا باید دیوار را آماده کرد. بدین معنی که بخش‌های سست و شل را از آن جدا کرد. در مرحله بعدی باید نسبت به تر کردن دیوار اقدام کرد البته باید دقت به خرج داد تا در آن زیاده روی نکنیم. سوراخ‌هایی با فواصل مشخص در دیوار ایجاد کرد. در مرحله بعدی شبکه فولادی را به این سوراخ‌ها محکم کرد و در آخر هم بتن آماده شده را روی این شبکه فولادی پاشید. در این روش گاهی نیز در صورت لزوم شیار‌ها و شکاف‌هایی قائم در دیوار ایجاد‌ می‌کنند که پس از خشک شدن بتن موجب برقراری یک پیوند بسیار محکم میان روکش بتنی و دیوار آجری‌ می‌شود و از طرفی مقاومت خمشی دیوار را ارتقا‌ می‌بخشد.

مقاوم سازی با استفاده از کلاف در محل اتصال دیوار و سقف

در اثر برخی از نیروهای وارد شده به سازه‌های آجری جدایی‌هایی در اندازه‌های متفاوت میان دیوارها رخ‌ می‌دهد. به منظور برطرف کردن این موضوع از کلاف‌ها استفاده‌ می‌کنند.

مقاوم سازی با استفاده از پشت‌بندهای بتنی

پشت‌بند هم یکی از کم‌هزینه‌ترین روش‌های مقاوم سازی دیوار آجری است. روش اجرا این سیستم به این گونه است که یک سیستم مایل در پشت دیوار‌های آجری اجرا‌ می‌شود و نیروهای وارد شده بر دیوار را به زمین منتقل‌ می‌کند و به این طریق از خرابی بیشتر و ریزی دیوار جلوگیری‌ می‌کند.

سخن آخر

دیوارهای آجری سال‌های سال است که سازنده چهارچوب خانه‌های ما ایرانیان است. اگرچه این سازه ساختمان مقاومت پایینی در برابر لرزش‌های به ویژه در برابر زلزله دارند اما جالب است که هنوز هم پرکاربردترین مصالح در ساختمان‌سازی به ویژه در مناطق روستایی است. به همین دلیل هم اهمیت مقاوم سازی دیوار آجری در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. روش‌های متعددی برای این کار وجود دارد که بسته به امکانات و صد البته بودجه‌ می‌توان نسبت به اجرای یکی از آن آن‌ها اقدام کرد.