بلوک هبلکس چیست و مزایا، معایب و کاربردهای آن کدامند؟

بلوک هبلکس یا بلوک اِی‌سی‌سی(AAC) که با نام‌های(ACC)، (ALC)و سیپورکس و … نیز شناخته می‌شود، هبلکس نام تجاری است که برای بتن هوادار اتوکلاوی تولید شده در اروپا قرار داده‌اند. در واقع هبلکس یک بلوک ساختمانی سبک و پیش ساخته است که ویژگی‌هایی مانند عایق بودن در برابر برودت و حرارت، نارسانا در برابر جریان الکتریسیته، مقاوم در برابر آتش و حشرات است.

ساخت این محصول از طریق اختلاط و پخت مواد اولیه مانند ماسه سیلیسی، آهک، سیمان، پودر آلومینیوم و آب انجام می‌گیرد. با وجود ضرورت قانون در رابطه با عایق کاری ساختمان‌، معرفی بلوک هبلکس در یک مقاله از ویکی کارگشا لازم به نظر می‌رسد. در ادامه همراه ما باشید تا در رابطه با بلوک هبلکس مزایا و معایب و البته ابعاد آن بیشتر بدانید.

بلوک هبلکس از چه چیزی ساخته می‌شود؟

اول از همه چیز باید بدانید که بلوک هبلکس یک بلوک سبک است. همان‌طور که در مقدمه به آن اشاره شد، هبلکس مخلوطی است از سیلیس، سیمان، آهک و پودر آلومینیوم که در حرارت ۲۰۰ درجه سانتیگراد و فشار ۱۲ اتمسفر در اتوکلاو پخته و در انتها به قطعات مورد نیاز ساختمانی بریده می‌شود.

برای تولید بلوک هبلکس مصالح اولیه را با یکدیگر مخلوط می‌کنند و در قالب می‌ریزند، این مخلوط افزایش حجم می‌دهد و داخل قالب بالا می‌آید که اصطلاحاً به آن کیک گفته می‌شود، برای ساخت قطعات بنایی کیک را در ابعاد مورد نیاز می‌برند، سپس آن را در اتوکلاو با فشار زیاد بخار عمل می‌آورند.

کاربرد بلوک هبلکس (AAC)

از آنجایی‌که بلوک هبلکس ویژگی عایق برودت و حرارت بودن را دارد، عمدتاً به عنوان دیوار خارجی غیر باربر ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از تبادل حرارتی با فضای خارج جلوگیری کند.

وزن بسیار کمتر نسبت به آجرهای معمولی و سفال، صرفه جویی در مصرف فولاد و مصالح پوششی مانند گچ و خاک گچ، عایق بودن حرارتی(مطابق مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان) و عدم نیاز به استفاده از عایق و سهولت و سرعت اجرا همگی از عواملی است که این بلوک را برای استفاده در دیوارهای خارجی غیر باربر مناسب می‌کند.

برای مطالعه: بلوک های ساختمانی

ابعاد بلوک هبلکس

معمولاً در ایران طول بلوک‌های هبلکس با طول ۶۰۰، ارتفاع ۲۵۰ و ضخامت آن بین ۷۵ الی ۵۰۰ میلیمتر تولید می‌شوند. وزن یک مترمکعب بلوک اِی س سی حدوداً 550 الی 600 است که معادل یک سوم وزن یک مترمکعب آجر فشاری است.

حجم یک بلوک هبلکس به ضخامت 10 سانتیمتر نیز معادل 20 عدد آجر فشاری است. با این حساب ساختمانی که از بلوک اِی‌سی‌سی (AAC) در آن استفاده شود، بسیار سریع‌تر ساخته شده و بسیار سبک خواهد بود. جزئیات بیشتر در خصوص ابعاد و اندازه های بلوک هبلکس در جدول زیر آمده است.

مزایای بلوک هبلکس

بلوک هبلکس با توجه به ویژگی ها و مشخصات ساختاری و فیزیکی که دارد، از یک سری نقاط قوت و مزایای قابل توجه برخوردار است که آن را در مقایسه با بلوک های بتنی و سیمانی معمولی برتری داده است.

• وزن بسیار پایین بلوک هبلکس نسبت به مصالح دیگر مانند آجر و سفال (550 الی 600 کیلوگرم در مترمکعب) از جمله مهمترین برتری‌های این بلوک است.
• با توجه به وزن کم بلوک هبلکس، بار مرده ساختمان کاهش پیدا می‌کند و مصرف فولاد و بتن کاهش پیدا می‌کند.
• بلوک اِی سی سی (ACC) را برخلاف دیگر مصالح مانند آجر و سفال، می‌توان سوراخ کرد، میخ زد یا برید که کار را در گوشه‌ها سریع‌تر و راحت‌تر کرده و با توجه به استفاده از خرده‌های بلوک نیز، مصرف مصالح را به شدت کاهش می‌دهد.
• عایق برودت و حرارت بلوک هبلکس باعث می‌شود، نیاز به استفاده از عایق وجود نداشته باشد و هزینه‌های ساخت پایین می‌آید و برای ساخت خانه‌های مناطق گرمسیر و سردسیر بسیار مناسب است.
• با توجه به صاف بودن سطح بلوک هبلکس، در مصالح پوشاننده مانند گچ و گچ و خاک صرفه جویی می‌شود و در صورت اجرای دقیق بلوک‌ها، می‌توان مرحله گچ و خاک را حذف کرد.
• از آنجایی‌ که بلوک هبلکس را می‌توان هم با ملات و هم با چسب مخصوص اجرا کرد، سرعت اجرای آن نسبت به مصالح سنتی مانند آجر و سفال بسیار بیشتر است.
• از ضایعات و باقیمانده بلوک هبلکس می‌توان به عنوان پوکه معدنی برای کف سازی استفاده کرد، بنابراین نخاله ساختمانی بر جای نمی‌ماند.
• بلوک اِی سی سی در برابر آتش مقاوم است و برای ساختمان‌های حساس مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها، ساختمان‌های استراتژیک و … مناسب است.
• بلوک هبلکس با توجه به تخلخلی که دارد، عایق خوبی هم برای صدا است به همین دلیل متریال خوبی برای ساخت تالارها، آمفی تئاترها و … به شمار می‌آید.
• مقاومت خوب هبلکس در برابر رطوبت، باعث می‌شود این بلوک مصالح مناسبی برای ساخت ساختمان در مناطق شرجی و پر باران باشد.
• بلوک هبلکس در برابر حشرات موذی مقاومت بالایی دارد و به دلیل اینکه مواد اولیه ساخت این بلوک از مواد معدنی است و ضایعات ساختمانی ندارد، بسیار با محیط زیست سازگار است.
• بلوک اِی سی سی، تو پر است و قابلیت برش زنی دارد، به همین دلیل حداقل ضایعات را نسبت به دیگر مصالح سننی دارد. همچنین از آنجایی‌که قابل سوراخ کاری است می‌توان تأسیسات را روی آن‌ها اجرا کرد و هیچ خرابی و نخاله‌ای هم ایجاد نمی‌کند.
• به دلیل سبک بودن بلوک هبلکس نگرانی‌ها در هنگام زلزله در اثر خرابی دیوار و صدمه به ساکنان نیز به حداقل می‌رسد.
• بلوک هبلکس با مقررات ملی ساختمان و استاندارد مطابقت داشته و تأییدیه تحقیقات مسکن دارد.

معایب بلوک هبلکس یا (ACC)

• بزرگترین عیب بلوک هبلکس آن است که ساختار متخلخلی دارد و این ویژگی و در پی آن مقاومت فشاری کم بلوک هبلکس، آن را برای ساخت دیوارهای باربر نامناسب می‌کند.
• از دیگر معایب بلوک هبلکس این است که به دلیل خاصیت پر حفره بلوک هبلکس، جذب آب توسط آن بسیار بالاست و پیش از هر نوع عملیات روی این نوع بلوک، باید خیس شود.
• هزینه تهیه بلوک هبلکس نسبت به مصالح سنتی مانند آجر و سفال بسیار بالاتر است و بسیاری از کارفرمایان به همین دلیل از استفاده آن پشیمان می‌شوند. دلیل قیمت بالای بلوک هبلکس به کار بردن سیلیس و پودر آلومینیوم است.

اجرای بلوک هبلکس

اجرای بلوک هبلکس مانند هر بلوک دیگری نیازمند رعایت یک سری نکات است ولی برای اجرای بلوک هبلکس نیاز به نیروی متخصص نیست و متخصصانی که دیگر بلوک‌ها را اجرا می‌کنند نیز با رعایت نکات اجرایی، می‌توانند بلوک هبلکس را اجرا کنند.

اجرای هبلکس با اجرای دیوارچینی با استفاده از آجر فشاری معمولی تفاوت چندانی ندارد و افرادی که تخصص و سابقه دیوارچینی را دارند و در زمینه ساخت و ساز فعال هستند با رعایت چند نکته ساده و کاربردی می‌توانند از پس اجرای هبلکس نیز بربیایند. در ادامه با ذکر نکاتی حول محور اجرا و ساخت دیوار با استفاده از بلوک هبلکس با شما هستیم.

نگهداری و آماده سازی‌های پیش از اجرای دیوار

اگر بلوک‌ها در بسته‌بندی برای شما آورده شده‌اند بهتر است، یک روز پیش از اجرای دیوار آن‌ها را از پلاستیک خارج کنید و اجازه دهید با محیط هم دما و هم رطوبت شوند، گاهی نیز نیاز به مرطوب کردن دارند تا برای استفاده آماده شوند. از آنجایی که بلوک هبلکس بسیار خشک است و رطوبت زیادی را به خود می‌گیرد ممکن است ملات سنتی برای آن مناسب نباشد، بنابراین استفاده از چسب یا ملات مخصوص در آن الزامی است.

ساخت رج اول

اجرای دیوار با استفاده از بلوک هبلکس نیازمند چسب یا ملات مخصوص است ولی بسیاری از مجریان این بلوک بر اساس تجربیات خود اجرای 1 تا 2 سانتیمتر ملات سنتی را برای ساخت رج اول مناسب می‌دانند. ملات ماسه و سیمان با نسبت 1 به 5 به عنوان ملات تراز کننده به عنوان زیرکار اجرای بلوک هبلکس مناسب است.

از آنجایی که بلوک‌های هبلکس قدرت جذب بالایی دارند و ملات سنتی هم آب زیادی دارد، بلوک‌ها رطوبت ملات را به خود جذب می‌کنند که باعث سست شدن زیر دیوار می‌شود لذا بهتر است بلوک‌های رج اول را مرطوب کنید.

کلاف کردن در اجرای دیوار با بلوک هبلکس

به طور کلی دو روش برای کلاف کردن دیوار وجود دارد، یک روش استفاده از بلوک‌های ال (L) شکل است که مخصوص زوایای نود درجه ساخته شده‌اند و دیگری استفاده از میخ پلاک گالوانیزه است. به این صورت که قطعه فلزی با استفاده از چکش در داخل دو بلوک با زاویه نود درجه کوبیده می‌شود و بلوک‌ها به هم کلاف می‌شوند.

اتصال دیوار به ستون یا سازه با استفاده از بلوک هبلکس

از آنجایی که اتصال دیوار با سازه یا ستون نیز یک کلاف کردن به حساب می‌آید، می‌توان برای انجام این امر از میخ پلاک گالوانیزه ال شکل استفاده کرد که در بالا روش آن توضیح داده شد ولی در این وضعیت یک سوی پلاک با استفاده از چکش درون بلوک فرو می‌رود یا با میخ نجاری روی بلوک کوبیده می‌شود و سوی پلاک دیگر به ستون یا سازه پرچ شده یا جوش داده می‌شود. لازم به یادآروی است که فاصله استفاده از میخ پلاک گالوانیزه باید هر 75 سانتیمتر باشد.

ساخت ملات یا چسب هبلکس

برای اجرای دیوار به وسیله بلوک هبلکس بهتر است از ملات و چسب مخصوص آن استفاده شود و برای درست کردن آن اکتفا به توضیحات روی بسته بندی ضروری است. مدت کارایی ملات یا چسب هبلکس 4 تا 5 ساعت است لذا در تهیه میزان مورد نیاز دقت شود و پس از گذشت این زمان از اضافه کردن آب به ملات خشک شده جدا خودداری شود.

ملات ریزی بلوک هبلکس

همنطور که در بالاتر به آن اشاره کردیم بهتر است برای اجرای رج اول بلوک از ملات سنتی به ضخامت 1 تا 2 سانتیمتر استفاده شود و بلوک‌ها نیز مرطوب شوند.

برای ملات ریزی رج‌های بعدی بهتر است از ماله مخصوص این بلوک‌ها استفاده شود تا ملات اضافی به اطراف ریخته نشود و ضخامت آن نیز کم باشد. به طور کلی باید ملات ریزی بین بلوک‌ها باید 2 میلیمتر و دقیقا هم پهنای بلوک‌ها صورت گیرد تا ملات اضافی به بیرون از بلوک‌ها راه پیدا نکند.

مهاربندی دیوارهای ساخته شده با بلوک هبلکس

به طور کلی طول دیوار ساخته شده با بلوک هبلکس نباید بیشتر از چهل برابر ضخامت دیوار باشد. مثلا اگر پهنای دیوار 10 سانتیمتر است، طول دیوار نباید از 400 سانتیمتر یا 4 متر بیشتر باشد و اگر چنین باشد باید با استفاده از وال پست‌های عمودی و افقی و ستونک از بالا، پایین و کنار مهار شود.

اجرای تاسیسات مکانیکی و الکتریکی در دیوار با بلوک هبلکس چگونه است؟

از آنجایی که برش و سوراخ کاری در بلوک هبلکس با استفاده از اره و چکش به راحتی انجام می‌شود. برای اجرای تاسیسات مکانیکی و الکتریکی می‌توان بلوک را به راحتی برش زده و تاسیسات را جاسازی کرد. این عمل باید با دقت و ظرافت و با استفاده از ابزار مخصوص انجام شود تا آسیبی به بلوک‌ها وارد نشود.

مراحل اجرای دیوار با استفاده بلوک هبلکس کدام است؟

• ملات ریزی به ضخامت 2 سانتیمتر با استفاده از ملات سنتی
• مرطوب کردن بلوک‌های رج اول و بلوک گذاری
• ملات ریزی با استفاده از ملات یا چسب مخصوص بلوک هبلکس
• ادامه رج‌ها تا آخر و اتمام اجرای دیوار
• بندکشی عمودی و افقی با استفاده از چسب هبلکس بندکشی بر روی تمام سطح دیوار پس از اتمام بلوک گذاری
• اجرای گچ به صورت مستقیم بر روی بلوک‌ها بدون نیز به زیرسازی مانند گچ و خاک

از هبلکس برای ساخت چه بخش‌هایی از سازه با چه ابعادی استفاده می‌شود؟

هبلکس عمدتاً به عنوان دیوار خارجی غیر باربر ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از تبادل حرارتی با فضای خارج جلوگیری کند. زیرا عایق خوبی برای گرما و سرما است. در ایران بلوک‌های هبلکس با طول ۶۰۰، ارتفاع ۲۵۰ و ضخامت آن بین ۷۵ الی ۵۰۰ میلیمتر تولید می‌شود. لازم به ذکر است که به دلیل مقاومت فشاری کم بلوک هبلکس نمی‌توان آن را به عنوان دیوار باربر مورد استفاده قرار داد.

آیا هبلکس مورد تایید سازمان نظام مهندسی است؟

با توجه به وزن کم بلوک هبلکس، صرفه جویی در مصرف فولاد و مصالح پوششی مانند گچ در سازه‌هایی که با این بلوک ساخته شده‌اند و عایق خوب حرارتی و برودتی، بلوک هبلکس با مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان مطابقت دارد و برای استفاده از آن در ساختمان‌ها هیچ محدودیتی نیست.

مشخصات فنی چیست؟

ابعاد بلوک‌های هبلکس یا ای‌ای‌سی (AAC) همانطور که گفته شد در ابعاد 600،250،75 تا 500 میلیمتر در ایران تولید می‌شوند. وزن یک مترمکعب بلوک هبلکس 550 الی 600 کیلوگرم است که معادل یک سوم وزن یک مترمکعب آجر فشاری است، همچنین حجم یک بلوک ای‌ای‌سی (AAC) به ضخامت 10 سانتیمتر معادل 20 عدد آجر فشاری است.