اجرای تأسیسات مکانیکی و الکتریکی از عملیات‌های اجرایی در ساختمان سازی است که اجرای آنها به دانش فنی بالایی نیاز دارد. سیم کشی ساختمان‌ها نیز از جمله تأسیسات الکتریکی ساختمان به شمار می‌رود که نقش مهمی در کیفیت زندگی در یک واحد مسکونی خواهد داشت. روش‌ها و انواع مختلف برای سیم کشی اجرا و از تجهیزات خاصی هم استفاده می‌شود که در این مطلب از ویکی ساختمون قصد داریم به هر یک از آنها بپردازیم.
انواع سیم کشی ساختمان
سیم کشی ساختمان بسته به شرایط ساختمان از نظر قدمت و کاربرد به دو روش روکار و توکار صورت می‌گیرد که هر یک در ادامه تشریح شده‌اند:
سیم کشی روکار
همان‌طور که از نام و نشان این روش از انواع سیم کشی بر می‌آید، سیم‌ها روی سطح دیوار قرار می‌گیرند. گاهی نیز برای حفظ زیبایی از داکت‌های مخصوص برای پوشاندن سیم‌ها استفاده می‌کنند. اجرای سیم کشی به صورت روکار بیشتر در ساختمان‌های قدیمی و به منظور صرفه جویی در هزینه‌هایی که سیم کشی توکار می‌تواند در پی داشته باشد و همچنین در ساختمان‌های اداری و صنعتی بسیار دیده می‌شود.
سیم کشی توکار
در نقطه مقابل سیم کشی روکار، نوع توکار از سیم کشی قرار دارد. در این روش تمامی سیم کشی‌های داخل دیوار، درون مجراهای مخصوص قرار داده می‌شوند. اجرای این روش از سیم کشی برای هر نوع ساختمان و سازه‌ای با هر کاربری که داشته باشد مناسب خواهد بود. در سیم کشی توکار هم می‌توان از سیم‌های بسیار مقاوم چند لایه به طور مستقیم زیر گچ و سیمان استفاده کرد و هم می‌توان از سیم‌های معمولی استفاده کرد و آنها را داخل لوله‌های مخصوص قرار داد.
بیشتر بخوانید: برق کشی روکار ساختمان: روش اجرای سیم کشی اصولی
مزایای بالقوه‌ای که سیم کشی توکار در پی دارد باعث شده است که اکثریت ساختمان‌های مسکونی به این روش از سیم کشی روی بیاورند. به طور کلی به منظور اجرای سیم کشی توکار از ۳ روش رایج که به شرح زیر هستند استفاده می‌کنند:
اتصالی ناگهانی برق را در خدمات فوری ساختمان ثبت نمایید.
سیم کشی توکار به روش جعبه تقسیم
در روش جعبه تقسیم از انواع سیم کشی ساختمان ابتدا سیم‌ها را از قسمت بالای دیوار و از داخل مجرای مخصوصی به صورت افقی عبور می‌دهند. در نقاط مشخص مانند بالای کلید یا پریز و به فاصله تقریباً ۳۰ سانتیمتر از سقف، جعبه تقسیم نصب می‌شود و انشعابات مورد نیاز در داخل آن انجام می‌گیرد. این روش از سیم کشی توکار در گذشته بیشتر استفاده می‌شده است، ولی امروزه به دلیل اینکه تجهیزات سیم کشی توسعه یافته و عیب یابی و مسائل دیگر مطرح است کمتر استفاده می‌شود.
سیم کشی توکار با استفاده از جعبه کلید و پریز
استفاده از جعبه‌های کلید و پریز روش رایج دیگری برای اجرای سیم کشی توکار است. در این روش در واقع فضایی متناسب با اندازه کلید و پریز با دارا بودن محل مناسب برای جایگیری سیم‌ها در نظر گرفته می‌شود. اجرا و تعمیر سیم کشی‌های صورت گرفته به این روش ساده‌تر است. در نظر گرفتن محفظه درون دیوار، به زیبایی فضا نیز آسیب وارد نخواهد شد. از طرفی هم با باز کردن پیچ‌ها و در آوردن بخش بیرونی کلید و پریز به راحتی می‌توان به سیم‌ها دسترسی داشت. البته این که قوطی کلید در چه عمقی از دیوار نصب شود، از قبل تعیین شده و برق‌کار باید بر اساس استاندارد‌های مشخص شده در زمینه برق کشی ساختمان این کار را انجام دهد.
مطالب پیشنهادی: علت پریدن فیوز برق چیست؟ اقدامات بعد از پریدن فیوز و پیشگیری از آن
سیم کشی توکار با استفاده از جعبه فیوز
استفاده از جعبه فیوز نیز در سیم کشی توکار زیاد است. در این روش با توجه به این که بخش‌های مختلف ساختمان به میزان متفاوت به الکتریسیته نیاز دارند، چگونگی توزیع برق را به شیوه بهتری می توان، کنترل کرد. به این منظور ابتدا سیم کشی را به داخل جعبه فیوز هدایت می‌کنند و سپس از آنها به ترتیب مشخص شده و بسته به نیاز نسبت به توزیع سیم کشی‌ها اقدام می‌کنند. از مهمترین مزایای این روش از سیم کشی توکار می‌توان به بررسی و یافتن ایرادات احتمالی به ساده‌ترین شکل ممکن اشاره کرد. از طرفی هم نباید فراموش کرد روش اجرای این نوع از سیم کشی توکار تا حدودی نسبت به دو روش قبلی پر هزینه‌تر خواهد بود.
در سیم کشی ساختمان از چه نوع سیم‌هایی استفاده می‌شود؟
برای این که سیم کشی یک ساختمان چه به صورت روکار و چه توکار به درستی صورت بگیرد، فرد برق‌کار باید دانش و اطلاعات کافی در خصوص همه انواع سیم‌ها و شرایط استفاده از هر کدام را داشته باشد. به طور کلی سیم‌های استفاده شده در سیم کشی ساختمان را می‌توان در ۴ دسته زیر قرار داد:
سیم‌های افشان
سیم‌های نوع افشان نوعی سیم با پوششی از مس آنیل و آلومینیوم هستند. سیم‌های افشان تک رشته‌ای و هادی هستند و عایق آنها نیز ترکیبی از پلیمر پی‌وی‌سی است. سیم‌های افشان در مقایسه با سیم‌های مفتولی از انعطاف بالاتری برخوردار هستند و به همین دلیل در شرایطی که امکان جابه‌جایی سیم وجود دارد از این نوع سیم‌ها استفاده می‌شود. از طرفی هم فاصله میان لایه‌های مختلف سیم‌ها در این نوع بیشتر است و همین موضوع موجب افزایش سطح مقطع و مقاومت الکتریکی سیم نوع افشان می‌شود.
سیم افشان به عنوان سیم رابط در داکت‌های زیر زمینی، ماشین آلات، تابلوهای فرمان که به انعطاف پذیری بالایی نیاز دارند و … به کار می‌رود. همچنین برای مصارف عمومی‌تر در اتاق‌های خشک، تجهیزات الکتریکی، کلیدها و تابلوها تا ولتاژ ۷۵۰ ولت، استفاده می‌شود. از طرفی برای نصب در داخل وسایل برقی و سیستم‌های روشنایی استفاده می‌شود.
سیم‌های مفتولی
سیم‌های مفتولی در واقع به آن دسته از سیم‌های تک رشته و رسانا گفته می‌شود که از یک آلیاژ فلزی مانند مس ساخته شده‌اند و به وسیله یک پوشش عایق پوشیده شده است. سیم‌های مفتولی عمدتاً به دو شیوه خشک و ثابت ساخته می‌شود. سیم خشک را در سیم کشی‌های تابلوهای تبلیغاتی و توزیع کننده‌های برق استفاده می‌کنند که جریان برق را از خود عبور می‌دهد، در مقابل سیم نصب ثابت است که غیر قابل انعطاف است و در لوله‌ها و زیر گچ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیم‌های مفتولی بر اساس ولتاژ نامی به دو دسته ۳۰۰ تا ۵۰۰ ولت و ۴۵۰ تا ۷۵۰ ولت تقسیم می‌شوند.
از مزایای سیم‌های مفتولی می‌توان به مواردی همچون مقاومت در برابر شرایط جوی مختلف، ماندگاری بالا، مقاومت در برابر سایش و پیچش و قیمت اقتصادی‌تر در مقایسه با انواع سیم اشاره کرد. به طور عمده برای استفاده در سیم کشی داخلی تابلوها و توزیع کننده‌های برق مناسب است. علاوه بر این، به کارگیری سیم مفتولی در داخل لوله‌ها و زیر گچ مجاز است.
سیم‌های نیمه افشان
گاهی بر اساس شرایط پیش آمده در سیم کشی، برق‌کار استفاده از سیم‌های افشان را مناسب نمی‌داند و در این صورت ترجیح می‌دهد که از نوع دیگری از سیم‌های رسانا به نام سیم نیمه افشان استفاده کند. سیم نیمه افشان در واقع تک رشته نبوده و از مجموعه مفتول‌های تابیده شده در هم تشکیل شده است. به همین دلیل این گروه از سیم‌ها را می‌توان در دسته‌ای مابین افشان و مفتولی دسته بندی کرد. کاربرد این نوع از سیم‌ها مشابه با سیم‌های مفتولی است.
به منظور تغییرات اساسی در منزل و محل کار، درخواست خود را در بازسازی ساختمان ثبت نمایید.
سیم‌های دو زوج فویل دار
کابل‌های مخابراتی مسی به صورت زوجی تولید می‌شوند. از این رو در بیان سایز این کابل‌ها به تعداد زوج رشته‌ها اشاره می‌گردد. زوجی کردن رشته‌ها و فویل دار نمودن کابل تلفن با هدف کاهش اثر هم‌شنوایی و تأثیرات نویزها است. به بیان دیگر کابل مخابراتی فویل دار در مقایسه به نوع بدون فویل آلومینیومی، سیگنال‌های ارتباطی را با کیفیت مطلوب انتقال خواهد داد. این نوع از سیم‌ها به دو دسته داخل ساختمان و خارج از ساختمان تقسیم می‌شوند. قابلیت این نوع از سیم‌ها در مقابله با نویز و پارازیت بسیار خوب است.
سخن آخر
سیم کشی در ساختمان‌ها به دلیل کاربردهایی که در ادامه خواهد داشت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و هر گونه نقص در سیم کشی می‌تواند خسارات جانی و مالی جبران ناپذیری در پی داشته باشد؛ بنابراین باید با آگاهی داشتن از استانداردها، انواع تجهیزات و روش‌های سیم کشی نسبت به بالا بردن کیفیت سیم کشی تا بالاترین درجه ممکن اقدام کرد.
