برخلاف لوله‌های فلزی که با استفاده از دستگاه جوش به یکدیگر متصل می‌شوند، برای لوله‌های پلیمری نیاز به دستگاهی به نام «اتو لوله کشی» است. این دستگاه که به عنوان ماشین جوش لوله پلاستیکی یا همجوشی لوله سبز شناخته می‌شود، با استفاده از مکانیزم حرارتی دو قطعه از لوله پلیمری را به یکدیگر متصل می‌کند. برای شناخت بیشتر اتو لوله کشی با مقاله دیگری از ویکی ساختمون همراه باشید.
اتو لوله کشی چیست؟
جوشکاری با دستگاه اتو لوله کشی (Heating Fusion Tool) یک روش گسترده برای سیستم‌های لوله کشی پلاستیکی با استفاده از اتصالات قالب گیری (نر و مادگی) از طریق گرمایش است. اصول کار ساده است، چرخه جوشکاری اساساً شامل یک فاز گرمایش است که توسط المنت‌های حرارتی تأمین می‌شود.
دو عدد سوکت فلزی که روی صفحه دستگاه نصب شده است توسط اِلمنت‌های حرارتی گرم می‌شود و سپس کاربر با قرار دادن لوله در داخل سوکت، لوله را گرم می‌کند. یک سوکت به صورت نرینگی است که در آن داخل لوله را گرم می‌کند و دیگری سوکت مادگی است که محیط بیرونی لوله را گرم می‌کند.
گرمایش در یک مقدار مشخص (بسته به قدرت و نوع کاربرد) انجام می‌شود که بسته به اندازه لوله و اتصالات متفاوت خواهد بود. اتصالات و لوله هر دو برای مدت زمان مشخصی گرم می‌شوند و سپس از سوکت برداشته شده و به یکدیگر متصل می‌شوند. گرما باعث ایجاد چسبندگی بین دو لوله با هم یا یک لوله با اتصالات می‌شود. ناگفته نماند، کل فرآیند کار به صورت دستی انجام می‌شود.
کاربرد اتو لوله کشی
این فرآیند معمولاً در سیستم‌های لوله کشی پلاستیکی برای اتصال لوله به لوله و اتصال لوله به اتصالات کاربرد دارد. به طور کلی، از اتو لوله کشی برای لوله‌های ساخته شده از پلی الفین‌ها (مانند پلی پروپیلن، پلی اتیلن و پلی بوتیلن) استفاده می‌شود. اما نحوه استفاده و نوع دستگاه جوش لوله سبز بسته به جنس لوله و نوع کاربرد (لوله کشی فاضلاب یا آب) متفاوت خواهد بود.
انواع اتو لوله کشی
وقتی چندین لوله و اتصال پلاستیکی دارید که باید آن‌ها را بهم متصل کنید، مهم است نوع روش لوله کشی را انتخاب کنید تا پروژه شما موفقیت آمیز انجام شود. سه روش مختلف همجوشی لوله‌های پلیمری وجود دارند که به شرح زیر هستند:
بات فیوژن
همجوشی بات یا لب به لب متداول‌ترین روش همجوشی لوله‌های سبز است. بات فیوژن یک روند ساده و سر راست است و کیفیت کار را بالا می‌برد. این فرآیند شامل اعمال گرما به انتهای لوله‌هایی است که آماده اتصال به یکدیگر هستند. همچنین به لوله‌ای که در حال اتصال به لوله دیگر است، نیرو وارد می‌شود. این کار با تجهیزات دستگاه فیوژن لب به لب انجام می‌شود.
فیوز فیوژن
همجوشی از طریق سوکت شامل گرم شدن انتهای لوله و اتصالات است. این کار با یک دستگاه جوشکاری فیوژن انجام می‌شود و به طور مشابه با همجوشی لب به لب کار می‌کند. فیوز فیوژن معمولاً در لوله‌های کوچک ساخته شده از پلی اتیلن یا پلی پروپیلن استفاده می‌شود. این فرآیند برای لوله‌های پلی اتیلن با چگالی متوسط و بالا کاربردی است. این روش اتو لوله کشی انعطاف پذیری لوله را حفظ می‌کند. کیفیت کار به این روش مانند همجوشی لب به لب است.
مطلب پیشنهادی: دستگاه جوش اینورتر چیست
الکتروفیوژن
راه دیگر برای اتصال دو قطعه لوله پلاستیکی، استفاده از جریان برق یا همجوشی الکتریکی است. از این دستگاه در مناطقی که نمی‌توان همجوشی لب به لب را انجام داد مانند زانویی و سه راهی استفاده می‌شود. در این فرآیند از اتصالات پیش ساخته استفاده می‌شود. یک سیم پیچ الکتریکی به اتصالات و لوله وارد می‌شود و گرمای منتقل شده توسط سیم پیچ دو قطعه را گرم کرده و به یکدیگر وصل می‌کند.
راهنمای خرید اتو لوله سبز
در زمان خرید باید به برخی از مهم‌ترین مشخصات و ویژگی‌های اتو لوله کشی توجه کرد:
- قابلیت اتصال چند نوع لوله: مهم است که دستگاه انتخابی برای انواع لوله سبز مانند PE ،PP-R و PB کاربردی باشد.
- سایز سوکت: سوکت یا لقمه به شکل نری و مادگی هستند. لقمه ماده برای ورود لوله و لقمه نر برای اتصال، ایجاد حرارت و گرم کردن لوله استفاده می‌شود. همچنین اندازه لوله باید متناسب با اندازه سوکت باشد.
- توان دستگاه: مهم‌ترین ویژگی اتو لوله کشی قدرت آن است. انتخاب برندهای مشهور و معتبر خارجی می‌تواند تضمینی بر کیفیت و قدرت دستگاه برای یک عمر استفاده است. توان دستگاه مقدار قدرت سیستم حرارتی را نیز مشخص می‌کند.
- قابلیت کنترل دما: این ویژگی به کاربر این امکان را می‌دهد تا دما را با توجه به نوع، ضخامت و قطر لوله‌های مختلف تنظیم کند. این قابلیت باعث افزایش کیفیت کار و مصرف بهینه انرژی می‌شود.
- سرعت گرمایش: سریع گرم شدن سوکت‌های اتو لوله کشی باعث تسریع در روند کار و اتصال لوله‌ها می‌شود. این قابلیت به کاهش اتلاف وقت کمک می‌کند.
- طول سیم: یقیناً هر چه طول کابل بیشتر باشد، دسترسی در برخی از محیط‌ها راحت‌تر می‌شود. پس به عنوان یک لوله کش ماهر ضروری است دستگاهی با طول کابل بلند را انتخاب کنید.
- لوازم جانبی: دستگاهی را خریداری کنید که دارای لوازم جانبی باشد. ابزارهایی مانند راکت اضافه، آچار آلن، لقمه یدک، قیچی، متر و موارد دیگر از این دست وسایل هستند.
نحوه استفاده از اتو لوله کشی
برای شروع کار، سیم دستگاه اتو لوله را به برق وصل کنید. بیشتر این دستگاه‌ها به یک خروجی استاندارد ۱۱۰ ولتی متصل می‌شوند. دستگاه بلافاصله شروع به گرم شدن می‌کند. به همین دلیل، سعی کنید جوانب احتیاط را در نظر بگیرید و دستگاه را جایی قرار دهید که احتمال خطر کمتر باشد.
بسیاری از دستگاه‌های جوشکاری لوله سبز دارای یک نمایشگر هستند که به شما می‌گویند چه زمانی دستگاه گرم و آماده است. دمای هدف معمولاً ۲۶۰ درجه سانتی‌گراد (۵۰۰ درجه فارنهایت) است. اگر دستگاه شما نمایشگر دما ندارد، می‌توانید از یک دماسنج مادون قرمز برای خواندن درجه حرارت استفاده کنید.
لوله‌ها را مستقیماً به سوکت‌های مربوطه فشار دهید. لوله را در یک دست و اتصالات را در دست دیگر نگه دارید تا بتوانید آن‌ها را به طور همزمان در محل خود وارد کنید. قطعات دیگر را به سرعت پشت سر هم گرم کرده و به یکدیگر اتصال دهید. مهم است که لوله‌ها را مستقیم و در راستای افقی داخل سوکت‌ها قرار دهید (زاویه نداشته باشند).
بسیاری از دستگاه‌های اتو لوله کشی دارای تایمر برای گرم شدن لوله‌ها هستند. این تایمر به کاربر می گوید که در طی چه زمانی باید لوله‌ها را از سوکت جدا کند. اگر مدل دستگاه شما تایمر داخلی ندارد، به دستورالعمل‌های گرمایش در کتابچه راهنمای دستگاه مراجعه کنید. زمان گرمایش می‌تواند متفاوت باشد، لوله‌ها با قطر بزرگتر نسبت به لوله‌ها با قطر کمتر اغلب برای گرم شدن نیاز به زمان بیشتری دارند.
بعد از گرم شدن لوله‌ها، بلافاصله آن‌ها را از سوکت‌ها خارج کنید و سپس به یکدیگر متصل کنید. لوله‌ها را به صورت ساده داخل هم قرار دهید و سعی نکنید آن‌ها را بپیچانید. ۳۰ ثانیه لوله و اتصالات را در داخل هم نگه دارید و سپس ۱۵ ثانیه هم برای کاهش دمای لوله‌ها وقت اختصاص دهید. لوله‌ها به صورت سرد شده و به یکدیگر می‌چسبند.
کلام آخر
همجوشی گرما فرآیندی است که برای اتصال دو قطعه مختلف از یک ترموپلاستیک استفاده می‌شود. این فرآیند شامل گرم شدن همزمان هر دو قطعه و فشار دادن آن‌ها به یکدیگر است. سپس این دو قطعه با هم خنک می‌شوند و پیوند دائمی ایجاد می‌کنند. اگر کار به درستی انجام شود، این دو قطعه از یکدیگر قابل تشخیص نخواهند بود. پلاستیک‌های غیرمشابه منجر به اتصال نامناسب می‌شوند، پس مهم است که هم لوله و اتصالات از یک جنس پلیمر باشند.
