یکی از نماهای مدرن ساختمانی که در این چند سال اخیر بسیار محبوب شده است، نمای کامپوزیت نام دارد. با اینکه در همه این سال‌ها تغییرات نمای ساختمان با شتاب بی‌سابقه‌ای همراه بوده و کارفرمایان تحت تأثیر جریان‌های مد قرار داشتند، اما نمای کامپوزیت به سرعت در بین دست اندرکاران این حوزه بسیار محبوب شد. ویژگی‌های ظاهری این نما شاید بیش از هر عوامل دیگر، آن را به انتخابی منحصربه فرد تبدیل کرده است. با این حال، ممکن است شما برای نخستین بار علاقه‌مند به این باشید که نمای ساختمان خود را از نوع کامپوزیت بسازید، پس حتماً پرسش‌های بسیاری خواهید داشت؛ با ما همراه باشید.
نمای کامپوزیت چیست؟
مواد کامپوزیت (چند سازه یا مرکب) محصولات مهندسی شده‌ای هستند که از دو یا چند ماده مختلف ساخته شده‌اند. یک محصول کامپوزیت یک ماده طراحی شده است که از عملکرد مواد اولیه فراتر می‌رود. از بتن مسلح گرفته تا نمای کامپوزیت، مواد مرکب در حوزه ساختمان‌سازی به مانند دیگر صنایع حضور قدرتمندی دارند.
نمای کامپوزیتی از دو ورق آلومینیومی و یک لایه پلاستیک پلی‌اورتان که به روش اکستروژن به یکدیگر پرس شده‌اند، تشکیل شده است. این نما برای نخستین بار توسط شرکتی آلمانی به نام آلکوباند در سال ۱۹۶۹ کشف و اختراع شد.
این نما پوشش اصلی به کار رفته در نمای ساختمان است که از ورق‌های آلومینیومی بر حسب طراحی در ابعاد مشخص ساخته و اجرا می‌شود.
ویژگی‌های نمای کامپوزیت
این نما از اتصال سه لایه مختلف اعم از دو لایه ورق آلومینیومی تشکیل شده است که یک لایه عایق پلی اورتان را که خصوصیات غیر‌قابل اشتعال دارد را در وسط خود جای داده است.
ضخامت دو لایه پنل آلومینیومی معمولاً یکسان بوده که در حدود ۴ میلیمتر است که ۰٫۵ میلیمتر ضخامت ورق و ۳ میلیمتر ضخامت هسته میانی است. اندازه ورق‌های آلومینیوم کامپوزیت متنوع است و اغلب بین ۳ تا ۶ میلیمتر متغییر می‌باشد.
لایه بیرونی ورق کامپوزیت که همان لایه ای است که در نماکاری ساختمان به کار برده می شود در رنگ‌ها و ابعاد مختلف طراحی می‌شود که اغلب پوششی از نوع رزین به نام PVDF یا ACP اصطلاحاً (Aluminum Composite Panels) دارد.
نمای کامپوزیت بسیار سبک بوده و باعث کاهش وزن بار مرده سازه می‌شود. تعمیر و حتی تعویض کردن این نما بسیار آسان است، زیرا اگر قسمتی از نما دچار خرابی شود، بدون آنکه نیاز به تعمیر قسمت‌های دیگر باشد، همان قسمت قابل تعمیر خواهد بود.
یکی از ویژگی‌های مهم این نما مقاومت بالا در برابر آتش سوزی است که باعث می‌شود آتش به راحتی به قسمت‌های بالا ساختمان سرایت نکرده و گسترش نیابد. همچنین، شستشو و تمیز کردن این نما نیز بسیار راحت و اغلب کم هزینه است.
فواید و معایب نمای کامپوزیت
یقیناً بخش مهمی از مشخصات این نما به مزایای آن وابسته است، که به شرح زیر است:
- سبکی و وزن کم (۵ تا ۸ کیلوگرم در هر متر مربع)
- ایجاد سبکی مدرن و زیبا
- مقاومت بالا در برابر حریق
- عایق حرارتی مناسب
- تنوع رنگی بسیار
- عایق صوتی (فضای خالی پشت ورق‌های کامپوزیت و ایجاد خاصیت آکوستیک)
- خاصیت غیرخورندگی و غیرمغناطیسی
- دوام و طول عمر بالا
- ایجاد طرح‌های نوآورانه و متنوع حتی در سطوح دشوار و پیچیده (قوس‌ها)
- نصب و مونتاژ سریع
- قابلیت شستشوی راحت و سریع
- پایداری در برابر شرایط آب و هوایی متفاوت (نور خورشید، اشعه ماوراء بنفش و مواد اسیدی و قلیایی)
- آب‌بندی مناسب جهت هدایت و خروج آب باران بدون نفوذ به زیر نما
بدون شک مانند هر نمای دیگری، نمای کامپوزیت نیز دارای معایبی است:
- هزینه بالا
- مقاومت پایین در برابر باد و طوفان
- نیاز به نیروی ماهر جهت نصب
- مقاومت کم در برابر ضربه و تغییر شکل سریع
- شکاف بین دیوار و نمای بیرونی و ایجاد فضایی برای رشد و تکثیر حشرات
کاربردهای نمای کامپوزیت
- مناسب برای نمای خارجی ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری
- مناسب برای مکان‌های عمومی اعم از بیمارستان‌ها، جایگاه‌های سوخت بنزین و گاز، فرودگاه‌ها
- بازسازی ساختمان های قدیمی و اجرای نمای جدید و مدرن
- مناسب برای دکوراسیون و طراحی داخلی جهت پوشش دیوار و سقف خانه و محیط های تجاری
- مناسب جهت تابلوها و بیلبوردهای تبلیغاتی مغازه‌ها و فروشگاه‌ها
- سقف کاذب
- دیواره‌های تونل‌ها و ترمینال‌های مسافربری
- بدنه و نمای ماشین‌آلات صنعتی
روش اجرای نمای کامپوزیت
اجرای نمای کامپوزیت به دو صورت: اجرای نمای کامپوزیت با سیستم فیکس (Fixing) و اجرای نمای آلومینیوم کامپوزیت با سیستم هنگ (Hanging) انجام می‌گیرد که در زیر به تشریح هر کدام می‌پردازیم:
۱- اجرای با سیستم فیکس (Fixing)
در این روش هر یک از ورق‌های کامپوزیت پس از برش و ایجاد در کارخانه به محل پروژه آورده می‌شوند. قبل از آن، در محل پروژه اقدام به انجام شاسی کشی یا زیرسازی از جنس آلومینیوم یا فلز روی دیوار می‌کنند. سپس ورق‌های کامپوزیت را از طریق پیچ و پرچ بر روی این شاسی ها سوار کرده و فضای بین پنل‌ها را جهت ضد آب شدن نما با تسمه یا چسب‌های سیلیکونی پُر می‌کنند. سیستم فیکس به نام ورزش ثابت نیز معروف است.
مطلب پیشنهادی: نمای مدرن تجاری : از آجری تا کامپوزیت + نمونه‌های شاخص
۲- اجرای با سیستم هنگ (Hanging)
در این روش از پیچ و پرچ استفاده نمی‌شود. ریل‌های آلومینیومی با مقطع مشخص در آکس نبشی‌های آهنی به وسیله بَست‌های آلومینیومی که دارای دو سوراخ لوبیایی هستند به زیرسازی متصل می‌شوند. پس از نصب کمربندی‌های آهنی زیرسازی، نبشی‌های آهنی را براساس آکس‌بندی نقشه‌های اجرایی با شیارهای لوبیایی روی این کمربندی‌ها قرار می‌گیرند. در گام بعدی، ورق‌ها با استفاده از شیارهای ناودانی شکل به صورت ریلی بر روی پروفیل‌های آلومینیومی نصب می‌شوند. از لاستیک‌های «دی‌الکتریکال پی وی سی» جهت عدم خوردگی بین آهن و آلومینیوم، بین بَست آلومینیومی و نبشی آهنی استفاده می‌شود. سیستم هنگ به روش ریلی مشهور است.
به دلیل دوام بالا و مزایای بی‌شمار سیستم هنگینگ، این روش انتخاب بهتری نسبت به سیستم فیکس است. برخی از محاسن استفاده از روش هنگینگ شامل موارد زیر است:
- روشی کاربردی و استاندارد در شیوه نصب و اجرا
- ذرات گرد و غبار جذب پنل‌های نشده و نمای کامپوزیت رنگ تیره به خود نمی‌گیرد.
- جهت آب‌بندی در این روش نیاز به تسمه یا چسب سیلیکونی نیست.
- حتی با نفوذ آب، زیرسازی دچار زنگ‌زدگی نمی‌شود.
- اجرای پنل‌های می‌تواند به صورت عمودی نیز نصب شوند.
- در برابر طوفان، باد و لرزش‌های ناشی از زلزله مقاوم‌تر از سیستم فیکس است.
- تعویض ورق‌ها به راحتی انجام می‌گیرد.
- مناسب برای ساختمان‌های بلند و مرتفع
سخن آخر
بدون شک، نمای کامپوزیت سبکی زیبا، مدرن و متفاوت است و به نماکاری ساختمان ظاهری منحصربه فرد می‌بخشد. به طور کلی، استفاده از این نما در کنار مسائل اجرایی و زیباشناسی، بیشتر جنبه‌ای شخصی دارد. به این معنا که کارفرمایان بر اساس سلایق و همچنین مقدار بودجه خود به استفاده از این نما مجاب می‌شوند. از جمله پروژه های معروف اجرا شده با نمای کامپوزیت می‌توان به بانک مسکن، شرکت ایساکو، بانک انصار، بیمارستان خاتم الانبیاء تهران، بیمارستان طوس، هتل متل قو یا الماس خاورمیانه (عظیم زاده) و موارد بیشتر نام برد.
