پوتر در ساختمان چیست ؟ معنی، انواع و مراحل اجرای آن
پوتر چیست ؟ ساختمان‌ها چه فلزی و چه بتنی از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند. تیرها نیز از اجزای مهم در ساختمان‌های بتنی است. تیرهای بتنی که پوتر نیز خوانده می‌شوند عمدتاً سازه‌ای افقی است که فشارهای عمودی وارد بر سازه را تحمل می‌کند. در این مطلب از ویکی ساختمون مروری بر انواع پوتر و مراحل اجرای آن خواهیم داشت و سعی خواهیم کرد به پرسش پوتر در ساختمان چیست پاسخی مناسب دهیم.
پوتر در ساختمان چیست ؟
در پاسخ به پرسش پوتر چیست باید گفت که پوترها در واقع همان تیرهای بتنی هستند که بارهای عمودی وارد بر سازه ساختمان را به تکیه گاه‌های خود یا همان ستون‌ها منتقل می‌کنند. پوترها در ساختمان در اثر فشارهای عمودی وارده، تحت تاثیر دو نیروی فشاری و کششی قرار می‌گیرند. به طوری که قسمت بالایی تحت تاثیر فشار و قسمت پایینی تیر تحت تاثیر کشش قرار می‌گیرد.
نیروهای وارد شده بر پوتر
بعد از پاسخ به پرسش مبنی بر این که پوتر چیست بد نیست که با نیروهای وارد بر آن نیز آشنا شوید. در ساختمان نیروهای داخلی و خارجی مختلفی به تیرها یا همان پوتر اعمال می‌شود. نیروهای داخلی که در بالا نیز عنوان شد و شامل دو نیروی برشی و خمشی می‌شود. نیروهای خارجی اما تنوع بیشتری دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- بار متمرکز
- بار گسترده یکنواخت
- بار گسترده جزئی
- بار گسترده غیر یکنواخت
- بار گسترده ذوزنقه
انواع پوتر در ساختمان
پوترها یا تیرهای بتنی در ساختمان‌ها بر اساس ساختار و وظیفه‌ای که دارند به چند نوع اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
- تیر اصلی: همان‌طور که از اسم این تیرها بر می‌آید، اصلی‌ترین نوع تیر در ساختمان‌ها هستند و نقش مهمی در برابر سازه ایفا می‌کنند.
- تیر فرعی: از دیگر انواع پوتر و تیر در ساختمان سازی است. این تیرها نسبت به تیرهای اصلی اندازه کوچک‌تری دارند. نحوه عملکرد آن‌ها نیز به این گونه است که به شاه‌تیر یا همان تیر اصلی متصل می‌شوند و بارهای وارد شده به سقف را به آن‌ها منتقل می‌کنند.
- تیر نعل درگاه: نوع دیگری از پوتر است که در بالای نافذ ایجاد شده در چهارچوب ساختمان در نظر گرفته می‌شود. این تیرها در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلفی اجرا می‌شوند.
بیشتر بخوانید: کرگیری بتن چیست؟ مراحل و انواع دستگاه کرگیری
انواع پوتر از نظر تکیه گاه
دسته بندی دیگری که در خصوص انواع پوترها صورت گرفته است بر اساس تکیه گاه آن‌ها است که در این حالت به چند نوع زیر تقسیم شده‌اند:
- تیر ساده
- تیر پیش آمده
- تیر طره‌ای یا کنسولی
- تیر یک سر گیر دار یک سر غلتکی
- تیر دو سر گیردار
- تیر سراسری یا سه دهانه
روش اجرای پوتر در ساختمان
در ساختمان‌های دارای اسکلت بتنی، بعد از اجرای کامل ستون‌ها، نوبت به اجرای پوترها یا همان تیرهای بتنی می‌رسد که مراحل آن در زیر تشریح شده‌اند.
اولین مرحله از اجرای پوتر، به ساخت و نصب قالب کف پوتر مربوط می‌شود که در بین ستون‌ها قرار می‌گیرد. برای این کار ابتدا باید نسبت به نصب لوله‌ها و شمع‌های زیر آن اقدام کرد.
در مرحله بعد نوبت به آرماتوربندی‌های لازم برای اجرای پوتر می‌رسد. آرماتوربندی تیر به صورتی انجام می‌شود که در دو انتها یا همان محل تکیه گاه در طولی برابر حداقل به اندازۀ ۲ برابر ارتفاع تیر فاصلۀ خاموت‌ها کمتر از قسمت میانی تیر است؛ که مقدار قطر میلگرد‌ها و فواصل آن‌ها از هم طبق محاسبات فنی در نقشه‌های سازه مشخص می‌شود.
در مرحله بعد از اجرای آرماتوربندی نوبت به ساخت و نصب قالب گونه و آویز برای قالب می‌رسد. به منظور تأمین پوشش بتنی تیر آرماتوربندی شده باید قبل از بتن ریزی، اسپیسر یا فاصله نگهدار بین آرماتورها و بدنۀ داخلی قالب قرار داد.
بیشتر بخوانید: بتن ریزی چیست ؟ انواع و مراحل مختلف آن در ساختمان سازی
بعد از قالب بندی نوبت به اجرای بتن ریزی می‌رسد. در این مرحله و بعد از اجرای سایر جزئیات سقف ساختمان و تکمیل قالب‌بندی، تیر بتنی هم زمان با سقف، بتن ریزی می‌شود. ناگفته نماند که بهترین روش برای بتن ریزی سقف، به کار بردن پمپ بتن است که در این روش با حرکت لوله تخلیه، می‌توان بتن را به محل‌های مورد نظر هدایت کرد. هم زمان با بتن ریزی باید عملیات تراکم بتن ریخته شده مطابق اصولی که قبلاً گفته شده انجام شود.
بعد از اتمام بتن ریزی و اطمینان از عمل آوری آن به سراغ قالب برداری و برداشتن شمع‌ها می‌رویم. برداشتن قالب باید زمانی انجام شود که بتن بتواند تنش‌های وارده را تحمل کند و تغییر شکل آن از تغییر شکل‌های پیش بینی شده تجاوز نکند.
پایه‌ها و قالب‌های باربر نباید قبل از آنکه اعضا و قطعات بتنی، مقاومت کافی را برای تحمل وزن خود و بارهای وارده کسب کنند، برچیده شوند.
عملیات قالب برداری و برچیدن پایه‌ها باید گام به گام و بدون اعمال نیرو و ضربه، طوری صورت گیرد که اعضا و قطعات بتنی تحت اثر بارهای ناگهانی قرار نگیرند و بتن صدمه نبیند. همچنین ایمنی و قابلیت بهره برداری قطعات مخدوش نشود.
بیشتر بخوانید: اسپیسر چیست؟ کوچک اما پر نقش در ساختمان سازی
در مورد پوترهایی با دهانه تا ۷ متر، برداشتن کل قالب و داربست و زدن پایه‌های اطمینان مجاز است، ولی در مورد دهانه‌های بیشتر از ۷ متر، تنظیم قالب و داربست باید طوری باشد که برداشتن قالب بدون جا به جایی پایه‌های اطمینان ممکن باشد. برداشتن پایه‌های اطمینان باید بدون اعمال فشار و ضربه و طوری باشد که بار به تدریج از روی آن‌ها حذف شود.
سفت کاری ساختمان را در کارگشا ثبت کنید و از نتیجه کار لذت ببرید.
سخن آخر
در این مطلب سعی شد پاسخی مناسب به پرسش مبنی بر اینکه پوتر چیست داده شود. تیرهای بتنی یا همان پوتر از اجزای مهم ساختمان هستند که نقش مهمی در تحمل و انتقال بارها و فشارهای وارد شده بر سازه دارند. پوترها بر اساس کارکرد و ساختار و همچنین نوع تکیه گاه به انواع مختلفی دسته بندی شده‌اند که در بالا به آن‌ها اشاره شد. اجرای پوتر نیز به مانند ستون شامل چند مرحله می‌شود که هر یک جداگانه شرح داده شد.
