مقوله هوشمندسازی در ساختمان یک موضوع عمومی می باشد که می تواند طیف وسیعی از کاربردها را در ساختمان شامل شود. در این مقاله تلاش می گردد تا اصطلاحات رایج در بازار که برای این مقوله مورداستفاده قرار می گیرد، مورد بحث واقع شود. در حالت کلی هوشمندسازی ساختمان به دنبال دسترسی به اهداف کلی ذیل می باشد و در واقع این اهداف هستند که تعیین کننده نوع سیستم هوشمند را در آن کاربری مشخص تعیین می نمایند و در نهایت استاندارد و پروتکل مورد استفاده از این اهداف نشات خواهد گرفت. این اهداف شامل موارد ذیل می باشند:
- مدیریت انرژی
- افزایش سطح آسایش
- افزایش ایمنی و امنیت
- مدیریت بهینه بهره برداری
- یکپارچه سازی
در ادامه اشاره ای به بخشی از اصلاحات رایج در این حوزه خواهد گردید.
-
سیستم مدیریت ساختمان(BMS)
شاید یکی از اصلی ترین عناوین اطلاق شده به سیستم هوشمند «سیستم مدیریت ساختمان» باشد که در اصل از عنوان انگلیسی “Building Management System” و یا به صورت خلاصه BMS استخراج شده است. پیاده سازی این سیستم با رویکرد یکپارچه سازی زیرسیستم های مختلف در ساختمان مانند روشنایی، کنترل سرمایش و گرمایش، ایمنی و امنیت و … صورت می گیرد و در واقع عنوانی است که استفاده از آن می تواند به صورت کلی برای همه موارد درنظر گرفته شود.
لیکن آنچه که در ادبیات این حوزه “BMS” را تا حدودی با سایر اصلاحات منفک می کند، تمرکز بیشتر این سیستم در مدیریت انرژی می باشد و بر این اساس در بسیاری موارد “BMS” به سیستم های کنترل و مدیریت تاسیسات مکانیکال و الکتریکال در فضاهای مشاع ساختمان مانند موتورخانه، سیستم های توزیع هوا، روشنایی مشاعات و … که مدیریت انرژی اهمیت دارد اطلاق می گردد .
-
سیستم مدیریت انرژی(EMS)
سیستم EMS در واقع برگرفته از اصطلاح “Energy Management System” می باشد که به اختصار “EMS” اطلاق می گردد. این سیستم همانگونه که از عنوان آن بر می آید، در راستای مدیریت انرژی در ساختمان می باشد و به تبع آن در این سیستم از بعد رفاه، آسایش و درجه لوکس ساختمان تا حدودی فاصله گرفته می شود و بیشتر از تجهیزاتی که با رویکرد مدیریت انرژی و قابلیت اطمینان بالا در این حوزه مورد استفاده قرار می گیرد. کاربری این سیستم نیز بیشتر در کنترل تجهیزات موتورخانه و سیستم های توزیع هوا می باشد.
-
سیستم یکپارچه مدیریت ساختمان (iBMS)
این سیستم برگرفته از اصطلاح “Integrated Building Management System” و یا به اختصار iBMS می باشد. رویکرد اصلی این سیستم بر پایه یکپارچه سازی سیستم های هوشمند داخل ساختمان با یکدیگر جهت رسیدن به یک مرکز کنترل جامع که توانایی مدیریت همه سیستم های ساختمان را داشته باشد، استوار است. این سیستم بیشتر با هدف یکپارچه سازی سیستم ها توسعه پیدا کرده است. بنابراین در بسیاری موارد از کنترل مستقیم تجهیزات و سیستم ها در این روش خودداری می گردد.
-
سیستم مدیریت اتاق مهمان (GRMS)
این سیستم از اصلاح “Guest Room Management System” و یا به صورت خلاصه GRMS گرفته شده است. همانگونه که از عنوان برمی آید، این سیستم هوشمند بیشتر متمرکز بر مدیریت اتاق مهمان در هتل ها و مراکز اقامتی می باشد. به دلیل کاربری خاص هتل و درجه اطمینان بالایی که برای اتاق هتل باید متصور بود، تجهیزاتی که در این مراکز مورد استفاده قرار می گیرند، باید ترکیبی از اهداف مدیریت انرژی، آسایش و امنیت را برای مهمان و بهره بردار هتل به همراه داشته باشند. این سیستم معمولاً برای کنترل روشنایی، سرمایش و گرمایش، تردد و امنیت و کنترل پرده در اتاق به همراه سرویس های مختلف هتلداری مانند “Make Up Room” ، “ Do not Disturb”، “Laundry” و … مورد استفاده قرار می گیرند.
-
خانه هوشمند(Smart Home, HAS)
خانه هوشمند یکی از عمومی ترین و رایج ترین اصطلاحات در میان عموم مردم است که با عناوینی مانند Smart Home, Home Automation System شناخته می شود. بر خلاف سیستم های EMS و BMS که در آنها رویکرد مدیریت انرژی غالبتر از رویکرد لوکس در ساختمان می باشد، در این سیستم ها بیشتر توجه به درجه آسایش در ساختمان به همراه بیشترین سطح لوکس در آن می باشد. استفاده از کلیدهای هوشمند لمسی برای مدیریت روشنایی، پرده و سیستم های تهویه مطبوع، ارتباط از را دور با ساختمان، مدیریت منزل به کمک موبایل و تبلت و … از اصلی ترین ویژگی های این سیستم می باشند.
-
اداره (محل کار) هوشمند(Office Automation)
ادارات و فضاهای کار را می توان در زمره فضاهای اختصاصی خاص قلمداد نمود. در این فضاها رویکرد هوشمندسازی متمرکز بر کاهش خطای انسانی، مدیریت انرژی و ایمنی و امنیت می باشد. بر این اساس محل کار هوشمند “Office Automation” نیز همانند فضاهای هتلی و اقامتی می بایست دارای ملاحظات و ویژگی های خاص خود باشد. در اکثر موارد سیستم هایی که در این فضاها نصب و راه اندازی می شود، سیستم هایی نه لزوماً لوکس، بلکه با قابلیت اطمینان بالا و عمر طولانی می باشند. هرچند که این موضوع به معنای عدم استفاده از سیستم های لوکس در این فضاها نمی باشد.
کلام آخر
هرچند که استفاده از اصطلاحات فوق در هوشمندسازی ساختمان در بسیاری موارد می تواند کاربرد داشته باشد و انتخاب هریک از آنها نیاز مخاطب را مرتفع نماید، لیکن استفاده از اصطلاح مناسب در محل خود می تواند نشانی از متخصص بودن و آشنایی و تسلط بر نیاز پروژه تلقی گردد.
