مدیریت پورتفولیو (Portfolio Management) چیست؟

پرتفولیو چیست؟

پرتفولیو، مجموعه ایی از پروژه ها و یا برنامه ها و دیگر کارهایی است که در یک مجموعه قرار می گیرند تا مدیریت کارآمد بر آن فعالیت را تسهیل کنند، به گونه ای که هدف های تجاری استراتژیک محقق شود. اجزای یک پورتفولیو، کمیت پذیر هستند، بدین معنی که می توان آن ها را اندازه گیری، دسته بندی و الویت بندی کرد.

پروژه ها یا برنامه ها، لزوماً وابسته به هم نیستند و این الزام نیز وجود ندارد که به طور مستقیم با یکدیگر مربوط شوند. در هر لحظه، پورتفولیو، شمایی از اجزای منتخب خود را ارائه می کند که این اجزا هدف های استراتژیک سازمان را منعکس می سازند و برآن ها تأثیر می گذارند. بدین معنی که پرتفولیو: مجموعه ای از برنامه ها، پروژه ها، زیر پروژه ها، زیر پورتفولیوها و دیگر موارد فعال سازمان، در یک مقطع زمانی است. درک ارتباط یک پورتفولیو با اجزای آن حائز اهمیت است.

مدیریت پورتفولیو چیست؟

مدیریت پورتفولیو عبارت است از مدیریت متمرکز یک یا چند پرتفولیو که شامل: شناسایی، الویت بندی، تفویض اختیار، مدیریت و کنترل پروژه ها و دیگر کارهای مربوطه است تا هدف های تجاری استراتژیک محقق شود. انواع بسیار متعددی از مدیریت پرتفولیو وجود دارد. استاندارد مدیریت پورتفولیو، درصدد نیست تا به همه انواع مدیریت پرتفولیو بپردازد، بلکه بر مدیریت پرتفولیو پروژه تمرکز می کند.

مدیریت پورتفولیو، مدیریت هماهنگ یک یا چند پورتفولیو برای دستیابی به استراتژی ها و اهداف سازمانی است. این کار شامل فرآیندهای سازمانی مرتبط می شود که سازمان توسط آن ها، منابع داخلی محدود خود را، ارزیابی، انتخاب، و اولویت بندی کرده و تخصیص می دهد تا بهتر به استراتژی های سازمانی منطبق با دیدگاه، هدف و ارزش های خود، دست یابد. مدیریت پورتفولیو اطلاعات مفیدی را در پشتیبانی یا اصلاح استراتژی های سازمانی و تصمیمات سرمایه گذاری، ارائه می کند.

مدیریت پورتفولیو موقعیتی را برای هیات حاکمیت سازمان به وجود می آورد تا تصمیماتی را اتخاذ نمایند که جهت گیری گروهی از اجزای پورتفولیوها را برای دستیابی به نتایج مشخص شده، کنترل کرده و تحت تأثیر قرار دهد. سازمان ها با استفاده از فرآیندها، ابزارها و تکنیک های تشریح شده در این استاندارد، نقش یا مشارکت هر یک از اجزای پورتفولیو و همسویی نسبی آن ها با اهداف استراتژیک را شناسایی، انتخاب، اولویت بندی، هدایت، تخصیص منابع، نظارت و گزارش دهی می کنند.

مدیریت پورتفولیو تقاضاهای متضاد میان طرح ها و پروژه ها را موازنه نموده، منابع (انسانی، مالی) را بر طبق اولویت ها و ظرفیت سازمان تخصیص می دهد و بدین ترتیب به منافع شناسایی شده، دست می یابد. تمرکز مدیریت طرح، بر دستیابی به اهداف هزینه ای، زمانی، و عملکردی پروژه در طرح یا پورتفولیو، قرار دارد. مدیریت پروژه بیشتر بر دستیابی به اقلام قابل تحویل خاصی که از اهداف خاص سازمانی حمایت می کنند، تکیه دارد.

لازم به ذکر است که یک سازمان می تواند بیش از یک پورتفولیو داشته باشد که هر کدام به استراتژی و اهداف خاصی اشاره دارند و هر یک از پورتفولیو ها می تواند شامل زیر پورتفولیو (Sub Portfolio) نیز باشد.

بیشتر بخوانید: اهمیت و جایگاه برنامه ریزی و کنترل پروژه «پی ام او» (PMO) در سازمان

نقش مدیر پورتفولیو چیست؟

مدیر پورتفولیو عموماً مدیر ارشد یا تیم مدیریتی ارشد، از راه های زیر، بر بر پورتفولیوها نظارت و مدیریت می کند.

• ایفای نقش کلیدی در الویت بندی پروژه و تضمین این مسأله که در میان اجزا توازن وجود دارد و اجزا در راستای هدف های استراتژیک قرار دارند.
• ارزیابی به موقع پرتفولیو و عملکرد اجزا و ارائه آن ها به ذینفعان کلیدی و نیز شناسایی زودهنگام موضوع ها و ریسک های پرتفولیو که بر عملکرد آن ها تأثیر می گذارند.
• سنجش ارزش حاصله برای سازمان که از راه ابزار های سرمایه گذاری فراهم آمده است که از آن جمله می توان به نرخ بازگشت سرمایه (ROI) ارزش خالص فعلی (NPV)، مدت زمان بازپس دهی سرمایه (PP) اشاره کرد.

منبع:

کتاب استاندارد مدیریت پورتفولیو

دپارتمان مدیریت پروژه کارگشا