مدیریت و کنترل پروژه چیست؟ پاسخ به 9 سوال متدوال در مدیریت پروژه

(PMI (Project Management Institute چیست؟

انجمن مدیریت پروژه ایالات متحده آمریکا یا PMI در سال ۱۹۶۹ میلادی تاسیس شد و با جمع آوری نظرات مدیران پروژه و مستند سازی آنها در سال ۱۹۸۷ اولین نسخه از استاندارد ارزشمند PMBOK را ارائه نمود. این استاندارد در سال ۱۹۹۶ به صورت رسمی چاپ و منتشر گردید و در سال ۱۹۹۹ مورد تایید سازمان ملی استاندارد امریکا ANSI قرار گرفت. هدف اصلی PMI فراهم سازی استانداردی برای دنیای مدیریت پروژه است.

در حال حاضر اعضای PMI به بیش از 900000 نفر در 185 کشور رسیده اند و دارندگان گواهینامه اصلی مدیریت پروژه این موسسه تا کنون، بیش از 770000 نفر هستند.

PMBOK چیست؟

پیکره دانش مدیریت پروژه Project Management Body of Knowledge)) مجموعه‌ای از واژگان و دستورالعمل‌ها برای مدیریت پروژه است که مؤسسه مدیریت پروژه (PMI) آن را تدوین و ارائه نموده است. این پیکره دانشی به‌ مرور زمان تکامل یافته است و در حال حاضر به عنوان کتاب «راهنما برای پیکره دانش مدیریت پروژه» شناخته می‌شود. لازم به ذکر است که آخرین نسخه از این راهنما (ویرایش ششم) در دهم شهریور ماه سال 2017 منتشر خواهد شد.

10 حوزه دانش راهنمای PMBOK در ویرایش ششم آن کدام اند؟

• مدیریت یکپارچگی (Integration Management)
• مدیریت محدوده (Scope Management) 
• مدیریت زمان (Time Management)
• مدیریت هزینه (Cost Management)
• مدیریت کیفیت (Quality Management) 
• مدیریت منابع (Resource Management)
• مدیریت ارتباطات (Communications Management)
• مدیریت ریسک (Risk Management)
• مدیریت تدارکات (Procurement Management)
• مدیریت ذینفعان (Stakeholder Management)

PRINCE چیست؟

PRINCE  یک متدلوژی مدیریت پروژه است که مخفف واژه PRojects IN a Controlled Environment  به معنای “پروژه ها در محیط کنترل شده” می باشد. از ابتدای معرفی، PRINCE  به طور گسترده ای در حوزه های خصوصی و عمومی مورد استفاده قرار گرفت و در حال حاضر به عنوان استاندارد شناخته شده ای در زمینه مدیریت پروژه در انگلستان محسوب می شود.  اگر چه این استاندارد در ابتدا برای توسعه پروژه های مرتبط با فناوری اطلاعات فراهم شده بود، اما سپس برای راه اندازی و اجرای تعداد زیادی از پروژه های صنعتی، عمرانی و … نیز به کار گرفته شد. آخرین نسخه این استاندارد که PRINCE 2 نام دارد، به کلیه نیازهای کاربران پاسخ می دهد و می تواند کلیه انواع پروژه ها را پشتیبانی نماید.

ICB چیست؟

انجمن مدیریت پروژه بین المللی با جمع آوری و مستند سازی نظرات مدیران پروژه مجموعه ایی را به نام ICB – IPMA Competence Baseline در سال ۱۹۹۵ منتشر کرد که پس از آن نیز در سال های ۱۹۹۹ و ۲۰۰۶ ویرایش های بعدی آن منتشر شد. این مجموعه برای بازنگری و سنجش میزان شایستگی و صلاحیت شخصی مدیران پروژه، طرح و پورتفولیو به کار می رود. بر مبنای این مجموعه می توان مدیران را ارزیابی نمود و برنامه های آموزشی مورد نیاز را برای آنان تعریف و تهیه نمود. این سند ۴۶ عنصر و فاکتور مهم شایستگی مدیران پروژه را در سه دسته طبقه بندی می نماید :

 Technical Competencesیا شایستگی‌های فنی:

 این گروه شامل ۲۰ عامل است که تمامی آن ها از جنس فرآیندهای PMBOK  هستند.

 Behavioural Competencesیا شایستگی‌های رفتاری:

 این گروه شامل ۱۵ عامل، مانند ویژگی‌های رفتاری، اخلاقی و شخصیتی لازم برای مدیریت پروژه می باشد.

 Contectual Competencesیا شایستگی‌های مربوط به شرایط محیطی پروژه:

این گروه شامل ۱۱ عامل است که تمامی آن ها برای هماهنگ شدن اقدامات پروژه با بستری که در آن قرار دارد انجام می شود. مسائل حقوقی، مالی، منابع انسانی، سازمانی و … عواملی هستند که هیچکدام به طور کامل داخل پروژه قرار نمی گیرند و در عین حال فضای پروژه را شکل می‌دهند.

مدیریت استراتژیک پروژه چیست؟

مدیریت استراتژیک مجموعه تصمیم ها و اقدامات مدیریتی است که عملکرد بلند مدت یک شرکت را تعیین می کند. مدیریت استراتژیک عبارت است از بررسی محیطی (محیط خارجی و محیط داخلی) تدوین استراتژی، اجرای استراتژی، ارزیابی و کنترل. بنابراین مدیریت استراتژیک بر نظارت و ارزیابی بر فرصت ها و تهدیدهای خارجی در سایه توجه به نقاط قوت و ضعف یک شرکت تأکید دارد.

مهندسی ارزش (Value Engineering) چیست؟

مهندسی ارزش روشی سیستماتیک، نظام یافته و مبتنی بر خلاقیت و کار گروهی برای حل مساله، کاهش هزینه و بهبود عملکرد و کیفیت پروژه ها، محصولات و فرآیندها است. مهندسی ارزش به کمک گستره وسیعی از دانش و تجربیات متخصصین و با تمرکز بر کارکردهای پروژه، محصول یا فرآیند نتایج قابل اجرا برای بهبود را به سرعت ارائه می کند.

بر اساس تعریف موسسه بین المللی مدیریت پروژه، مهندسی ارزش نگرشی خلاق به منظور بهینه سازی هزینه های چرخه عمر، صرفه جویی در زمان، افزایش سود، بهبود کیفیت، افزایش سهم بازار، حل مشکلات و استفاده بهینه از منابع می باشد.

مبنای تعالی مدیریت پروژه (PEB) چیست؟

در سال 1۹۹۷ انجمن مدیریت پروژه آلمان اولین جایزه مدیریت پروژه را برای عملکرد عالی پروژه ها براساس مدل تعالی پروژه اعطا نمود و پس از آن در سال 2002 این جایزه توسط انجمن بین المللی مدیریت پروژه اعطا شد و به جایزه بین المللی تعالی پروژه (PEM) تغییر نام داد. انجمن بین المللی مدیریت پروژه هر ساله جایزه بین المللی مدیریت پروژه را به پروژه های برگزیده در سطح دنیا اعطا می نماید. در سال 2016 انجمن بین المللی مدیریت پروژه مدل تعالی پروژه  (PEM) را به مبنای تعالی پروژه  (PEB) تغییر داده و نسخه جدید آن را ارائه داده است. لازم به ذکر است که این نسخه جدید بر اساس جدیدترین رویکردهای مدیریت پروژه از سراسر جهان بازنگری گردیده است. انجمن بین المللی مدیریت پروژه هر ساله جایزه بین المللی مدیریت پروژه را با توجه به امتیاز آوری آن ها بر اساس (PEB) به پروژه های برگزیده در سطح دنیا اعطا می نماید.

مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) چیست؟

موسسه ملی علوم ساختمان آمریکا، BIM را این گونه تعریف نموده است: BIM  نمایش دیجیتالی از خصوصیات فیزیکی و

کاربردی یک ساختمان است.

BIM به عنوان یک منبع دانش به اشتراک گذاشته شده برای یک خدمت و یا مرکزی که مبنای قابل اعتمادی برای تصمیم گیری در کل طول چرخه ی عمر ساختمان است می باشد. فرض اساسی BIM همکاری افراد ذینفع در مراحل چرخه حیات پروژه، برای وارد کردن، به روز رسانی، و یا تغییر اطلاعات در BIM برای حمایت و انعکاس وظایف ذینفعان می باشد. در واقع BIM نمایش دیجیتال به اشتراک گذاشته شده ای است که قابلیت یکپارچگی و همکاری ذینفعان پروژه را ایجاد می نماید.

مدیریت ساخته ها یا مدیریت تسهیلات (Facility Management) چیست؟

مدیریت تسهیلات، طولانی ترین فاز در طول عمر ساختمان می باشد و شامل مدیریت استراتژیک و نحوه ی اداره کردن منابع و خدمات لازم برای یک ساختمان، در راستای اهدافی که برای آن ساخته شده است می باشد. از آنجا که مدیریت تسهیلات و یا FM ، به عنوان یک رشته ی نسبتا جدید به رسمیت شناخته شده است، تعریف یکسانی از مفهوم آن وجود ندارد اما در سال 2014 انجمن بین المللی مدیریت تسهیلات (IFMA) مدیریت تسهیلات (FM) را این گونه تعریف نمود :

” حرفه ای که شامل رشته های متعددی برای اطمینان از کارایی محیط ساخته شده از طریق یکپارچه سازی مردم، مکان،

فرآیند و فن آوری است.“

درواقع  مدیریت ساخته ها یا FM یک حرفه ی چند رشته ای است که بر اساس اصول و قوانین رشته های مهندسی، معماری،

طراحی، حسابداری، مدیریت مالی و علوم روانشناسی و رفتاری شکل گرفته است.