همانطور که پیشتر در مقالات قبلی به آن اشاره شد، آماده سازی بتن و بتن‌ریزی یکی از اصلی‌‌ترین مراحل ساخت و ساز به شمار می‌روند. در فرآیند بتن‌ریزی ابزارآلات و ماشین‌آلات زیادی استفاده می‌شود که یکی از آنها تراک میکسر یا کامیون‌های مخلوط کن بتن است. تراک میکسرها انواع مختلفی دارند که هدف و کاربرد هر یک از آنها نیز متفاوت است. در این مطلب به معرفی انواع تراک میکسر و مشخصات فنی هرکدام از آنها خواهیم پرداخت.
تراک میکسر چیست؟
تراک میکسر در واقع کامیون‌های مخصوصی جهت حمل بتن از محل تولید که معمولاً کارخانه‌ها و کارگاه‌های تولید بتن یا از محوطه پروژه‌های ساخت و ساز به محل بتن‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کامیون‌ها با قرارگیری زیرِ دستگاه بچینگ اقدام به بارگیری بتن می‌کنند و پس از طی مسافتی نسبت به تخلیه آن در محل مورد نظر اقدام می‌شود.
انواع مختلف تراک میکسر
تراک میکسر یا کامیون‌های مخلوط کن بتن را بر اساس مشخصات فنی آنها به انواع مختلفی تقسیم‌بندی کرده‌‌‌اند. بر اساس ظرفیت‌های حمله بتن که برای آنها تعریف شده است در بازه ۶ تا ۱۲ مترمکعب دسته بندی می‌کنند.
دسته‌بندی دیگری که در خصوص تراک میکسرها وجود دارد به نحوه انتقال بتن مربوط می‌شوند. بر این اساس به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند. برخی از این کامیون‌ها صرفاً برای حمل‌ونقل بتن آماده شده در محل تولید استفاده می‌شوند اما برخی دیگر از این کامیون‌ها علاوه بر انتقال و حمل‌ونقل بتن آماده می‌توانند عمل مخلوط کردن یا به اصطلاح میکس کردن را نیز همزمان انجام بدهند.
در این نوع از تراک میکسرها مقدار مشخصی از مصالح و آب به درون مخزن کامیون ریخته می‌شود و مخلوط کردن همزمان با حمل آن صورت می‌گیرد. این نوع از تراک میکسرها را بر اساس همان مشخصات فنی به سه نوع مجزای دیگر تقسیم می‌شود که در ادامه به آنها اشاره شده است.
تراک میکسرهای دارای پمپ
میکسرهای دارای پمپ به لحاظ هزینه یکی از به صرفه‌‌ترین تراک میکسرها هستند که استفاده از آنها مزایای بالقوه زیادی در پی خواهد داشت. این نوع از تراک میکسرها قادر هستند که به لطف بهره گیری از سیستم پمپاژ طولانی، بتن را در ارتفاع‌های بالاتری تخلیه کنند. کامیون‌های حمل و مخلوط بتن مقدار نیاز به نیروی کار را به میزان ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.
تراک میکسرهای حجمی
این نوع از تراک میکسرها ویژگی‌های بسیار منحصر به فردی دارند. به طور کلی این نوع از تراک میکسر ترکیبی از تراک میکسرهای متحرک و تاسیسات بچینگ است و مزایای بالقوه این دو سیستم نیز در این نوع از تراک میکسرها به چشم می‌آیند.
این تراک میکسرها تمامی مواد و مصالح خام مورد نظر برای تهیه بتن در مخازن جداگانه ذخیره و قرار داده می‌شوند. هرگاه که نیاز باشد، این کامیون می‌تواند با اندازه گیری وزن مورد نیاز آنها را با بتن تازه مخلوط کند. این ویژگی میزان هدر رفت مواد و مصالح را کاهش می‌دهد و به همین سبب موجب صرفه جویی‌های زیادی در هزینه می‌شود. علاوه بر این، توانایی حمل بتن در مسافت‌های طولانی یکی از مهمترین ویژگی‌ها و مزیت‌های این نوع از ترک میکسرها به شمار می‌آید.
تراک میکسرهای سنگین
این نوع از تراک میکسرها در واقع کامیون‌هایی دو دیفرانسیل هستند و به همین دلیل هم در مقایسه با انواع دیگر تراک میکسرها از قدرت موتور بسیار بالاتری برخوردار هستند. این تراک میکسر با بهره گیری از موتور قدرتمندی که برای آن تعبیه شده است، قادر هستند که در شرایط مختلف زمین به بهترین نحو عمل کنند. این دو از تراک میکسرها می‌توانند که حجم بسیار زیادی از بتن را در هر روز تولید و تخلیه کنند و از رو استفاده از آنها در پروژه‌های ساختمانی که مقیاس بزرگتری دارند بسیار رایج است.
موارد استفاده از تراک میکسر ها
تراک میکسر نه تنها در پروژه‌های ساختمانی بلکه در انواع مختلفی از پروژه‌های عمرانی همچون پل سازی بسیار به کار گرفته می‌شوند. کامیون‌های حمل و مخلوط کن بتن از جمله تجهیزات بسیار کاربردی در صنعت ساخت‌وساز به شمار می‌روند اما تحت هر شرایطی نمی‌توان از آنها استفاده کرد.
استفاده از تراک میکسرها بر اساس یک سری اصول صورت می‌گیرد. استفاده از تراک میکسرهای که صرفاً جهت حمل بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند برای فاصله کوتاه مناسب هستند و حمل بتن در فواصل طولانی می‌تواند موجب از دست رفتن بتن شود.
در نقطه مقابل در صورت استفاده از تراک میکسر‌هایی که علاوه بر حمل، عمل مخلوط کردن را نیز انجام می‌دهند می‌توان بتن را نسبت به مورد قبلی در فاصله دورتری تخلیه کرد. در هر صورت باید توجه داشت که تراک میکسرها نباید زیاد از محله تولید دور شوند. در صورتی که امکان افزایش مدت زمان حمل بتن به دلایل مختلف از جمله ترافیک سنگین وجود دارد، بهتر است که به صورت خشک به محل پروژه ساختمانی منتقل شود و در محل با آب مورد نیاز مخلوط شود.
نحوه کارکرد تراک میکسر
انواع مختلف تراک میکسر کارکرد بسیار ساده‌ای دارند که تا حد زیادی به نوع آن بستگی دارد. همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد تراک میکسرهای ساده که صرفاً جهت حمل به کار می‌روند و تراک میکسرهای مخلوط کننده دو نوع اصلی این ماشین آلات ساختمانی هستند.
در مورد تراک میکسرهای ساده می‌توان عنوان داشت که این کامیون‌ها دارای یک مخزن برای نگهداری بتن هستند که تخلیه آن به صورت خودکار صورت می‌گیرد. کارکرد تراک میکسرهای مخلوط کننده مقداری پیچیده‌‌تر بوده علاوه بر مخزن نگهداری دارای تجهیزاتی به منظور مخلوط کردن بتن است. مخلوط کردن در این نوع از میکسرها از طریق پره‌های که به طور پیوسته در حال چرخش هستند صورت می‌گیرد. سرعت چرخش این پره‌ها از طریق اپراتور قابل تنظیم است.
سخن آخر
بتن‌ریزی یکی از مهمترین عملیات‌های اجرایی در پروژه‌های مختلف عمرانی به شمار می‌رود که به لطف وجود ماشین آلات کاربردی همچون تراک میکسر، سرعت روند اجرای آنها بسیار افزایش یافته است. انواع مختلفی از تراک میکسرها وجود دارند که بسته به نیاز برای پروژه ساختمانی می‌توان از آنها استفاده کرد.
