جدا از اصول فنی و مهندسی، اصول و استانداردهای ایمنی از مهمترین جوانب کار در محیط ساختمان‌سازی است که هر دو طرف کارگر و کارفرما ملزم به رعایت کردن این استانداردها هستند. در ادامه سعی شده است که با استناد به سازمان ایمنی و بهداشت شغلی، چند مورد از مهمترین اصول ایمنی در کارگاه ساختمانی تعریف و هر کدام را به طور مختصری از دیدگاه کارگر و کارفرما شرح دهیم.
مسئولیت و آگاهی حفاظت از خود در برابر سقوط
یکی از مهمترین اصول ایمنی در کارگاه ساختمانی، دانش و آگاهی کارگر و کارفرما است. این اصل یکی از پرکاربردترین و پرتکرارترین استانداردها در صنعت ساختمان‌سازی است. به عبارتی سقوط یکی از شایع‌ترین حوادث رخ داده در این صنعت است. در این خصوص کارفرما موظف است که ارزیابی بهتری از کارگاه ساختمانی به عمل آورد و برای حفاظت از کارگران، سیستم‌های حفاظت در مقابل سقوط را در ارتفاع ۲ تا ۳ متری از سطح زمین مستقر کند.
مطلب پیشنهادی: کلاه ایمنی مهندسی عمران ؛ انواع + استانداردها و برندهای معتبر
کارگران نیز به نوبه خود باید به تمامی انواع حوادث سقوط آشنایی داشته باشند. هرگز خود را در موقعیت‌هایی قرار ندهند که سیستم‌های حفاظت در مقابل سقوط در دسترس نیست یا نصب نشده است. کارگران قبل از شروع به استفاده از سیستم‌های حفاظت در مقابل سقوط خود باید آن‌ها را کاملاً بازرسی کنند و از کارکرد مناسب آن‌ها اطمینان حاصل کنند.
الزامات و پیش‌نیازهای آموزشی حفاظت در مقابل سقوط
بر اساس این اصل ایمنی در کارگاه ساختمان، کارگران باید دوره‌های آموزشی مناسبی را بگذرانند و قادر به تشخیص و شناسایی حوادث سقوط و همچنین بکارگیری رویه‌های لازم برای به حداقل رساندن حوادث و جلوگیری از سقوط باشند.
کارفرما نیز بر اساس این اصل و استاندارد موظف است که دوره‌های آموزشی مناسبی را برای تمامی کارکنانی که ممکن است در معرض خطر سقوط قرار بگیرند فراهم کند. بهتر این است که این دوره‌های آموزشی برای تمامی کارکنان در دسترس باشد، زیرا که در یک کارگاه ساختمانی تقریباً همه کارگران در معرض انواع مختلفی از خطرات سقوط هستند.
موضوعات و مقوله‌های آموزشی باید شامل ماهیت حوادث سقوط، نصب، بازرسی و نگهداری مناسب از سیستم محافظت در برابر سقوط، استفاده از سیستم‌های حفاظت در مقابل سقوط و نقش کارفرما در نظارت بر ایمنی و برنامه محافظت در برابر سقوط باشد.
چک لیست های پیشنهادی:
ایمنی در کارگاه ساختمانی با رعایت الزامات استفاده از داربست‌ها
طبق آمار سازمان جهانی ایمنی و بهداشت شغلی، تقریباً ۶۵ درصد از کارگران ساختمانی با داربست‌ها سر و کار دارند. بر اساس این اصل ایمنی در کارگاه ساختمانی، کارگران باید در هنگام کار بر روی داربست یا قرار گرفتن در زیر آن کلاه ایمنی به سر داشته باشند و از پوتین‌های مناسب استفاده کنند. برای جلوگیری از لغزش در روی داربست‌ها از طناب ایمنی استفاده کنند. کارگران باید از کار کردن بر روی داربست‌های پوشیده شده با مواد لغزنده از جمله برف، یخ و آب پرهیز کنند. استفاده از نردبان و جعبه یا هر وسیله دیگری برای افزایش ارتفاع روی داربست‌ها کاملاً ممنوع است. کارگر موظف است که قبل از شروع کار، وسایل و تجهیزات ایمنی خود را باید کاملاً بررسی کنند.
کارفرماها ملزم هستند که تمامی داربست‌ها را به طور صحیح و دقیق طراحی و نصب کنند. قبل از شروع به کار کارگران، تمامی داربست‌ها به‌منظور اطمینان از ایمن بودن آن‌ها باید بازرسی شوند. داربست‌ها باید بر روی زمین‌های سخت و سفت و با فاصله حداقل ۳ متری از خطوط برق مستقر شوند.
نردبان‌ها
استفاده از نردبان نامناسب یکی از دلایل عمده سقوط کارگران ساختمانی است که موجب آسیب‌های جسمی و گاهی نیز فوت فرد می‌شود. از دلایل عمده سقوط از روی نردبان باید به انتخاب نردبان نامناسب، عدم محکم کردن مناسب نردبان و تلاش برای حمل ابزارها و وسایل با دست در حین بالا رفتن از نردبان اشاره کرد.
کارگران در هنگام بالا و پایین رفتن از نردبان حتماً باید حداقل از سه نقطه یعنی دو پا و یک دست با نردبان در تماس باشند. نردبان مناسب باید درازای کافی برای ثابت شدن در یک زاویه مناسب و قرارگیری در ارتفاع مناسب از سطح کار یعنی ۱ متر داشته باشد. کارگران باید نردبان‌ها را در هر دو انتهای بالا و پایین به یک نقطه مطمئن محکم کنند. ابزار و وسایل نیز باید حتماً با استفاده از کمربند مخصوص حمل شود.
کارفرماها نیز موظف هستند که تمام این نردبان‌ها را هر روزه و قبل از استفاده با دقت بازرسی کنند. نردبان‌های معیوب باید علامت‌گذاری و از رده خارج شوند. آموزش‌های لازم در خصوص ایمنی نردبان و انتخاب نردبان مناسب برای کار به کارگران داده شود.
ایمنی در کارگاه ساختمانی با محافظت از صورت و چشم
سازمان ایمنی و بهداشت شغلی کارگران را ملزم به استفاده از پوشش‌های حفاظتی صورت و چشم در مقابل ذرات معلق، فلزات ذوب شده، مواد شیمیایی، مواد اسیدی و سوزش‌آور، گازها و بخارات شیمیایی کرده است. بر اساس این اصل ایمنی در کارگاه ساختمانی در کلیه مراحل اعم از مرحله اجرای فونداسیون ساختمان، تخریب ساختمان و غیره، کارگران باید اطمینان حاصل کنند که این پوشش‌های حفاظتی دست و پا گیر نیستند و کاملاً متناسب و اندازه صورت آن‌ها است. کارگران باید قبل از شروع به کار این پوشش‌ها را کاملاً بازرسی کنند و از سالم بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنند.
کارفرماها نیز موظف هستند که پوشش‌های حفاظتی صورت و چشم را به صورت رایگان در اختیار کارگران قرار دهند. این پوشش‌ها باید از استانداردهای ANSI Z87.1-1989 و ANSI Z87.1-2003 پیروی کنند. کارفرما باید بر اساس ارزیابی‌هایی که در خصوص خطرات و حوادث پیش‌بینی شده انجام داده است، حفاظت از صورت و چشم‌ها را به کارگران تذکر دهد.
ایمنی در کارگاه ساختمانی با حفاظت از سر
استفاده از کلاه ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی بسیار معمول و رایج است. کارگران باید در تمام طول زمان حضور در کارگاه ساختمانی از این پوشش حفاظتی استفاده کنند. کارگران باید سالم بودن کلاه ایمنی خود را قبل از شروع به کار بازرسی کنند و مطمئن باشند که از نظر اندازه نیز متناسب است.
کارفرما بر اساس این اصل ایمنی در ساختمان‌سازی موظف است که بر طبق استانداردهای موجود، کلاه ایمنی مناسب را به طور رایگان برای کارگران فراهم کند. کلاه‌های ایمنی باید در شرایط و وضعیت خوبی نگهداری و کلاه‌های معیوب نیز سریعاً از رده خارج شوند.
حفاظت در مقابل مواد شیمیایی و سمی
این استاندارد ایمنی در کارگاه ساختمانی یک استاندارد صنعتی کلی است. بر اساس این اصل کارگران باید با مواد شیمیایی خطرناکی که با آن سر و کار دارند آشنایی مناسب و کافی داشته باشند. از طرفی نیز کارفرما نیز موظف است که تجهیزات و امکانات حفاظتی مناسب را در اختیار کارگران قرار دهد. تمامی مواد شیمیایی خطرناک باید با علامت خاص خود مشخص شوند.
