آجر فشاری چیست؟

آجر فشاری یکی از انواع پر کاربرد آجر در ساختمان سازی است. آجر فشاری به دلیل مزایایی که دارد که شاید مهم‌ترین آن هزینه کم ساخت و تولید آن باشد، در صنعت ساختمان سازی بسیار رواج یافته است. البته این رو استفاده از آن به دلیل سرعت اجرای کم کاهش یافته و جای خود را دیگر مصالح ساختمانی داده است. اینکه آجر فشاری چیست و چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه ساخته می‌شود از جمله موضوعاتی هستند که در این مقاله از کارگشا به آن‌ها خواهیم پرداخت.

انواع آجر

قبل از پرداختن به آجر فشاری بد نیست با انواع آجر هم آشنایی کلی پیدا کنید. بریا آشنایی با انواع آجر و اصطلاحات رایج حتما نگاهی به مقاله «آجر چیست، به چند نوع تقسیم شده و اصطلاحات آن چیست؟» و مقاله «آجرها به چند دسته تقسیم می شوند؟» بیندازید.

آجر فشاری

دلیل نامگذاری این نوع آجر اینست که در ابتدا، خشت آن با دست زده می‌شد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشه‌های قالب به وسیله گل مخصوص پر می‌گردید. این نوع آجر معمولاً در سفت کاری و زیرکاری ساختمان به کار می‌رود.

بیشتر بخوانید: آجر بهمنی چیست؟

آجر سفالی

این دسته از آجرها از نظر ساخت، شکل، رنگ و مشخصات فنی در نهایت دقت تهیه می‌شوند و بسته به شکل آنها در نقاط مختلف ساختمان استفاده می‌شوند. به علت جذب کم آب در آجرهای سفالی، به منظور چسبندگی مناسب با ملات، انواع سوراخ‌دار آنها را مورد استفاده قرار می‌دهند. از دیگر خواص آنها سبکی است که باعث بالا رفتن سرعت اجرا می‌شود.

آجر لعابی

آجر لعابی و هنر لعاب کاری از قدیم در معماری ایرانی متداول بوده است. از مزایای لعاب افزایش مقاومت در برابر عوامل فرسایشی و هوازدگی است، بافت صاف و صیقلی آن مانع از نفوذ آب به درون آجر می‌شود و در نتیجه آجر در برابر عوامل شیمیایی پایدارتر می‌شود. از انواع آجر چینی در معماری می‌توان به آجر لعابی اشاره کرد که از گذشته در تزئین دیوارهای مساجد و منازل مورد استفاده قرار گرفته است.

آجر نسوز

آجر نسوز از نظر ساختاری با سایر آجرها متفاوت است. مواد اولیه ساخت آجر نسوز شامل کانی‌ها و پوکه‌های معدنی نسوز می‌باشد. ساختار مولکولی این نوع آجر منظم و مقاوم است و در دماهای بالا متلاشی نمی‌شود. آجر نسوز خاصیت فیزیکی و شیمیایی خود را در درجه حرارت‌های بالا حفظ می‌کند و تحمل گرمایی آن بالاست. برای اطلاعات بیشتر در خصوص این نوع از آجر می توانید به مقاله «آجر نسوز چیست؟» مراجعه کنید.

آجر ماسه آهکی

پایه مواد تشکیل دهنده‌ی آنها از سیلیکات کلسیم است. این نوع آجر ساخته شده از ترکیب آهک و ماسه سیلیسی است و در شرایط فشار و بخار شکل می‌گیرند. این آجرها نباید در محیط‌های اسیدی یا نمک‌های قوی قرار بگیرند. در هنگام خشک شدن منقبض می‌شوند و به علت جذب آب بیشتر نسبت به سایر آجرها در پی سازی و کرسی چینی توصیه نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: آجر میسلیوم (Mycelium) چیست و چه کاربردهایی دارد؟

آجر جوش

آجر جوش را با خاکی که در گرمای بیش از هزار درجه خمیری نشود می‌پزند و آن را بیشتر در کوره نگه می‌دارند تا دانه‌های خاک کمی عرق کرده و به هم بچسبند و آجر یک تکه شود. برای آنکه آجر کم عرق کند، به آن گداز آور می‌زنند، که معمولاً اکسید آهن است. اکسید آهن گذشته از اینکه گدازآور است، رنگ آجر جوشی را سرخ تا سیاه می‌کند.

آجر رسی

معمولاً آجر رسی معمولی مقاومت خوبی در برابر عوامل خورنده ندارد. خوردگی تدریجی آجر بکار رفته در پای دیوار، ضخامت مؤثر  آن را کاهش می‌دهد و آن را آسیب‌پذیر می‌کند. امروزه متأسفانه در ساخت ملات‌های سیمانی به نسبت اختلاط توجه نمی‌شود. از ماسه‌هایی استفاده می‌شود که مقدار زیادی گرد و غبار روی آن نشسته، از آب گل آلود استفاده شده است و یا برای دستیابی به کار پذیری لازم در طول مصرف مرتب به آن آب می‌افزایند.

آجر فشاری چیست؟

آجر فشاری نوعی آجر سخت است که با کوفتن گل در قالب تهیه می‌گردد. آجر فشاری از قدیمی‌ترین انواع آجر است که از آن به عنوان آجر گری یا آجر زبره یا آجر توپر نام برده می‌شود.

ضخامت این آجر 3 یا 4 سانتی متر است. از آن جایی که در قدیم، هنگام خشت زدن با دست، گوشه‌های گل در قالب با انگشت فشار داده می‌شد، به آجر فشاری مشهور شد. در دوران پیش از این به آجر فشاری، آجر قزاقی نیز می‌گفتند، به این دلیل که اولین بار صنعت تهیه و تولید این نوع آجر را قزاق‌ها وارد ایران نمودند.

انواع آجر فشاری

آجرهای فشاری نیز انواع مختلفی دارد که در زیر به آن‌ها پرداخته شده است.

اجر فشاری سبز

آجر سبز از نوع فشاری بوده است، در کوره حرارت بیشتری دیده و رنگ آن کبود و کم رنگ یا سبز شده و به علت پخت زیاد بسیار مقاوم، محکم و بادوام است و در جاهایی که نیاز به مقاومت بیشتری می‌باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در شکل رو به رو آجر فشاری سبز را ملاحظه می‌کنید.

اجر سفال جوش

به علت زیادی حرارت در نزدیکی شعلة کوره‌های آجرپزی، آجرهای آن محل ذوب شده و شکل هندسی خود را از دست داده و به هم می‌چسبند این آجر در پی سازی و زیرسازی به کار می‌رود و به صورت بلوری بوده و بسیار مقاوم است. در شکل مقابل آجر جوش را ملاحظه می‌کنید.

بیشتر بخوانید: معرفی انواع آجر – آجر پایه سنگ یا شیل (shale brick)

اجر سفال خام

آجر خام در اثر کمی حرارت رنگش تغییر یافته ولی نامرغوب بوده و نباید در آجرچینی از آن استفاده کرد و در کوره‌های آجرپزی مجدداً در همان جاهای قبلی خود چیده می‌شود.

اولین بار در ایران از آجر فشاری توسط روس‌ها در ساخت سربازخانه‌ها مورد استفاده قرار گرفت، به این نام (اجر قزاقی) معروف شده است. شکل مقابل آجر خام را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: آجر پشمی چیست؟ ( مزایا و معایب+ کاربردهای آینده)

کاربردهای آجر فشاری

• کرسی چینی (فونداسیون)
• دیوار چینی طبقات
• ساخت دیوارهای باربر
• سقف طاق ضربی، بین تیر آهن‌ها
• تیغه‌های جدا کننده

مزایای آجر فشاری

• داشتن عمر زیاد و قابلیت بازیابی
• دارای مقاومت فشاری بالا
• قیمت ارزان و سهولت دسترسی در بیشترین مناطق ایران

معایب آجر فشاری

• وزن زیاد
• عایق نبودن در برابر عوامل آسیب رسان

قیمت آجر فشاری

آجر فشاری بسته به نوع و درجه کیفیت آن که آن هم به شهری که در آن ساخته می‌شود، می‌تواند قیمت‌های متفاوتی داشته باشد. برای اطلاع بیشتر از قیمت انواع آجر می‌توانید به صفحه قیمت مصالح پایه کارگشا مراجعه کنید.

سخن آخر

آجر فشاری از مهم‌ترین مصالح ساختمانی پایه است که به دلیل در دسترس و ارزان بودن بسیار استفاده می‌شود. آجر فشاری با توجه به ویژگی‌های ساختاری، کاربردهای خاص خود را نیز دارد.