هنگامی که ما درباره بالا رفتن از طبقات یک ساختمان صحبت می‌کنیم، کلمه «آسانسور» به طور طبیعی بر لب‌مان می‌آید. آسانسورها باعث شدند تا ما بتوانیم به راحتی به طبقات بالاتر سفر کنیم، حتی اگر آن ساختمان یک آسمان خراش بلند باشد. اما آیا می‌دانید نحوه نصب آسانسور در میزان کاربردی بودن این دستگاه تاثیر مستقیم دارد؟ ما در مقاله دیگری از ویکی ساختمون به تفصیل درباره چگونگی نصب بالابرها صحبت خواهیم کرد.
مراحل نصب آسانسور
اگر به فکر نصب آسانسور برای اهداف مسکونی یا تجاری هستید، بسیار مهم است که نیازها و مراحل اجرای آن را به درستی درک کنید. برای این منظور ضروری است مراحل زیر را دنبال کنید:
مرحله اول: تهیه نقشه، تعیین جانمایی، ابعاد کابین و میزان ظرفیت
در این مرحله لازم است نخست پلان تیپ طبقات (پارکینگ، زیر زمین، همکف و طبقات در محل نصب آسانسور)، نقشه مقاطع از چاهک آسانسور و پلان پشت بام ساختمان تهیه شوند. این کار برای اجرای اصولی در ابعاد و اندازه‌های صحیح انجام می‌شود. جانمایی آسانسور در نقشه‌ها توسط مهندس معمار انجام می‌شود. ابعاد چاه آسانسور باید متناسب با ظرفیت کابین، نوع درب و سرعت آسانسور، طراحی و اجرا شود. برای جانمایی صحیح بالابر ضروری است حداکثر مسافت از درب ورودی ساختمان تا درب آسانسور در هر طبقه ۴۰ متر باشد. همچنین در این مرحله لازم است بر حسب نوع کاربری ساختمان و تعداد واحدها، ظرفیت آسانسور نیز تعیین شود.
مرحله دوم: آماده کردن کف چاله برای نصب آسانسور
چاله آسانسور بخشی از فونداسیون محسوب می‌شود که معمولاً ۱۰ سانتی‌متر بتن مگر و ۳۰ سانتی‌متر آرماتوربندی و بتن ریزی برای آن در نظر گرفته می‌شود. ارتفاع باقی‌مانده کف چاله آسانسور پس از بتن ریزی تا کف تمام شده اولین توقف، نباید کمتر از ۱۵۰ سانتی‌متر شود. این ارتفاع باقی مانده جهت نصب قطعاتی مانند ضربه‌گیرها، لوازم گاورنر سقوط، محل عبور یوک، سینی کابین و استقرار سکوی ضربه گیر است. ضربه‌گیر وسیله‌ای فنری است که جهت جلوگیری از برخورد کابین یا وزنه تعادل به کف چاهک تعبیه می‌شود. این وسیله در حقیقت انرژی جنبشی کابین را مستهلک می‌کند.
گاورنر وسیله‌ای مکانیکی است که با استفاده از سیم بکسل یا زنجیر به سیستم ترمز ایمنی کابین یا وزنه تعادل متصل می‌شود. در زمان نصب آسانسور، اگر سرعت حرکت کابین بیش از حد مجاز باشد، گاورنر قفل شده و با ارسال فرمان قطع برق آسانسور، ترمز ایمنی را فعال می‌کند. یوک کابین، قاب نگهدارنده‌ای است که کف کابین، ترمزهای ایمنی، کفشک‌ها و سیم بکسل‌ها به آن وصل شده‌اند. برای اجرای سکوهای ضربه‌گیر در سازه بتنی باید میلگردهای انتظار در هنگام آرماتوربندی کف چاله مدنظر قرار گیرند. جهت اجرای سکوی ضربه‌گیر در سازه فلزی نیز صفحات فولادی باید در اندازه‌های مشخص (طبق نقشه‌های اجرایی) در کف چاله قرار گیرند.
مرحله سوم: عملیات آهن کشی چاه آسانسور
آهن کشی به اجرای سازه فلزی چاه آسانسور گویند. این سازه جهت قرارگیری براکت‌های مورد نیاز ریل‌های کابین و ریل‌های وزنه در محل خود اجرا می‌شوند. آهن کشی همچنین براساس نقشه‌های اجرایی انجام می‌پذیرد. در بالابرهای معمولی، در چهار گوشه چاه از نبشی شماره هشت یا ده استفاده می‌شود و برای قسمت‌های میانی از ناودانی شماره شش یا هشت به کار گرفته می‌شود. ناودانی‌ها در تراز طبقه در هر چهار طرف چاه و و در نیم طبقه در سه طرف چاه اجرا می‌شوند. یکی از موارد مهم در هنگام آهن کشی این است که این مرحله از نصب آسانسور باید به طور کامل شاقولی اجرا شود.
مرحله چهارم: دیوارکشی اطراف چاهک آسانسور
مهم است که اطراف آسانسور در سه طرف به وسیله دیوارهای جداکننده محافظت شود. این دیوارها نیز به مانند دیگر دیوارهای داخلی ساختمان، باید اندود کاری شوند. دیوارهای جداکننده باید از مصالح مقاوم در برابر آتش باشند. دیوارکشی چاهک آسانسور از طریق راه‌های زیرا انجام می‌شود:
- استفاده از ورق‌های فلزی یا پانل‌های گچی
- رابیس بندی با تورهای فلزی و سپس اندود کاری
- اندود کردن دیوار از سمت داخل چاهک به وسیله سیمان یا گچ و خاک
باید توجه شود که سطح داخلی دیوارهای چاه آسانسور باید عاری از هرگونه خلل و فرج باشد. اگر از اندود گچی استفاده می‌شود، سطح دیوار باید رنگ آمیزی شوند. همچنین در صورت استفاده از ماسه سیمان لیسه‌ای، نیازی به رنگ کردن دیوار نخواهد بود.
مرحله پنجم: ساخت موتورخانه
در زمان نصب آسانسور، اتاق موتورخانه باید براساس نقشه‌های اجرایی ساخته شود. اما رعایت موارد زیر الزامی است:
- فضای باز در جلوی تابلوهای کنترل آسانسور باید حداقل برابر با ۷۰ سانتی‌متر باشد.
- معبر برای عبور از کنار تجهیزات ثابت باید حداقل برابر با 40 سانتی‌متر باشد.
- ارتفاع موتور خانه در نواحی تردد و دسترسی باید برابر با دو متر باشد.
- ارتفاع از روی قطعات در حال چرخش تا زیر سقف موتورخانه باید برابر با ۳۰ سانتی‌متر باشد.
- فاصله کف تمام شده؛ آخرین توقف تا زیر سقف اتاق موتورخانه نباید کمتر از شش متر باشد.
- اتاق موتورخانه باید دارای پنجره برای تهویه مطبوع باشد.
- فضای موتورخانه باید دمایی بین 5 الی ۴۰ درجه سانتیگراد داشته باشد. بنابراین ضروری است در فصول گرم از تهویه و در فصول سرد از یک هیتر یا بخاری برقی استفاده شود.
- در زمان نصب آسانسور، تابلو برق سه فاز باید طبق مشخصات مورد تأیید شرکت فروشنده آسانسور در موتورخانه نصب شود.
- سقف چاهک باید براساس بارهای استاتیکی و دینامیکی به مقدار ظرفیت آسانسور طراحی و ساخته شود.
- قلابی فلزی باید بر طبق مقدار ظرفیت بالابر در بالای چاه آسانسور روی مرکز سقف موتورخانه نصب شود.
مرحله ششم: دورچینی درب آسانسور و کابل کشی
بعد از طی مراحل مختلف در نصب آسانسور، حالا نوبت به دیوارچینی با استفاده از بلوک و ملات ماسه سیمان برای اطراف درب آسانسور است. همچنین لازم است در این مرحله کابل کشی به طور دقیق انجام شود. برای این منظور، نصب کابل برق سه فاز از محل نصب کنتور تا موتورخانه آسانسور انجام می‌شود. همچنین باید سیم ارت (Earth) نیز نصب شود. همچنین تجهیزات لازمی برای نصب تابلو برق سه فاز به شرح زیر هستند:
- سه عدد فیوز A 25 برای بالابرهای چهار و شش نفره
- سه عدد فیوز A 50 برای آسانسورهای هشت و ۱۳ نفره و باری
- کلید گردان A 63
- سه عدد چراغ زیگنال
- برای روشنایی موتورخانه و داخل چاهک و فن موتورخانه نیاز به نصب پریز و فیوز مینیاتوری است.
- برای تنظیم دمای موتورخانه باید ترموستات تعبیه شود.
مزایای نصب آسانسور
آسانسورها یک راه حل همیشگی برای تمام نیازهای دنیای امروز هستند که مزایای زیادی را در اختیار بشر قرار می‌دهند. برخی از این موارد عبارتند از:
- حمل و نقل ایمن و آسان
- بهره وری بیشتر
- صرفه جویی در وقت
- حمل کالا
کلام آخر
مراحل نصب آسانسور را در بالا شرح دادیم، حال به راحتی می‌توانید اقدامات لازم را برای این مهم انجام دهید. اما قبل از آن لازم است که در مورد ضوابط و مقررات حاکم برای اجرای آسانسورها نیز اطلاعات کافی را کسب کنید. هیچ چیز به اندازه نصب اصولی بالابرها نمی‌تواند بر میزان کیفیت و راحتی در استفاده تأثیر بگذارد.
