نحوه انتخاب لرزه گیر برای تجهیزات تهویه مطبوع
ارتعاشات در تجهیزات تهویه مطبوع، به دو علت باید کنترل و ایزوله شوند.
- احتمال آسیب به المان های سازه ای و وسایل حساس در ساختمان
- احتمال ایجاد خلل در آسایش ساکنان به خصوص در مراکز حساس مثل بیمارستان ها و …
ایزوله کردن ارتعاشات توسط وسایلی به نام لرزه گیر انجام می شود. متاسفانه معمولا در کشور ما انتخاب لرزه گیر ها به طور غیر اصولی انجام می شود که حاصل آن، عدم کارآمدی سیستم لرزه گیر و انتقال ارتعاشات به ساختمان و ساکنان آن است. در این مقاله قصد داریم نحوه درست انتخاب لرزه گیر را مطابق با روش های ASHRAE شرح دهیم. در نهایت با یک مثال عملی، روش آموزش داده شده را روشن تر می کنیم.
گام اول در انتخاب لرزه گیر، تعیین درصد Transmission است. یعنی درصدی از نیروی ارتعاش که قرار است از وسیله تهویه مطبوع (مثلا هواساز، برج خنک کن، پمپ و …)، به ساختمان وارد شود. این کمیت را از این پس درصد انتقال می نامیم.
درصد انتقال، یک مفهوم اساسی در علم ارتعاشات مکانیکی است. برای آشنایی کامل با آن می توانید به کتاب های دانشگاهی ارتعاشت رجوع کنید. در این مقاله قصد داریم با روش های سریع و صنعتی از این این مفهوم برای انتخاب لرزه گیر استفاده کنیم.
ایده آل ترین حالت برای درصد انتقال، صفر درصد است ! یعنی هیچ نیرویی به پایه سیستم وارد نشود. بدیهی است که چنین چیزی در طبیعت امکان پذیر نیست. حتی پیشرفته ترین و گران ترین لرزه گیرها هم نمی توانند درصد انتقال را کاملا به صفر برسانند و صرفا تا حدودی آن را به صفر نزدیک می کنند.
ما در تهویه مطبوع با درصد های انتقال 1 تا 10 درصد کار داریم. انتخاب این عدد در واقع به کاربری فضا بستگی دارد و باید توسط مهندس تاسیسات تعیین شود. عموما برای فضاهای خیلی حساس که با تجهیزات حساس الکترونیکی و … کار می کنند، 2 یا 3 درصد، برای بیمارستان ها 5 درصد، و برای فضاهای غیر مهم مثل انبار ها حدود 10 درصد در نظر می گیریم.
پس از تعیین درصد انتقال، سرعت دوران وسیله را بر حسب دور بر دقیقه یادداشت می کنیم. توجه کنید که اگر وسیله دارای چند جزء با سرعت های متفاوت بود ما باید بیشترین سرعت را برای ایزوله کردن در نظر بگیریم زیرا در این صورت سایر سرعت ها نیز ایزوله می شوند.
در گام دوم از جدول زیر می توانید مقدار static deflection یا مقداری تغییر شکل لرزه گیر (برحسب اینچ) زیر بار وسیله را بدست آورید.
جدول 1 : تعیین میزان static deflection لرزه گیر
برای گام سوم، باید نوع لرزه گیر را انتخاب کنید تا از روی کاتالوگ لرزه گیرها، با توجه به تغییر شکل استاتیکی مورد نیاز که در گام دوم تعیین شد، محصول مورد نظرتان را انتخاب کنید. برای این کار از جدول زیر کمک می گیریم. توجه داشته باشید که جدولی که در ذیل آوردیم، تنها بخشی از جدول موجود در فصل 48 از هندبوک ASHRAE Applications است. جدول موجود در این هندبوک کلیه سیستم ها و تجهیزات موجود در صنعت را پوشش می دهد، که برای اظلاعات کامل تر می توانید بهکتاب مذکور مراجعه کنید.
جدول 2 : انتخاب نوع لرزه گیر مناسب
همانطور که مشاهده می کنید در این جدول از علائمی مثل A B C و 1 2 3 و… برای نوع پایه و نوع لرزه گیر استفاده شده است. اشری از این حروف جهت جلوگیری از طولانی شدن جدول استفاده کرده. در تصاویر زیر می توانید مفهوم این علائم و انواع لرزه گیر ها را ببینید.
اکنون با یک مثال، مراحل گفته شده را مرور می کنیم. فرض کنید یک برج خنک کن داریم کهسرعت گردش فن آن 800 rpm است. این برج روی پایه یک متری در پشت بام یک بیمارستان نصب شده است. می خواهیم برای این وسیله لرزه گیر مناسب انتخاب کنیم. قدم به قدم پیش می رویم.
ابتدا با توجه کاربری فضا که بیمارستان است، درصد انتقال را 5% می گیریم. سپس از جدول 1، با توجه به دور 800، برای deflection مقدار 2.1 اینچ را بدست می آوریم. حال به سراغ جدول 2 می رویم. نوع تجهیز برج خنک کن و دور آن بیش از 500 و فاصله آن تا زمین کمتر از 6 متر (یعنی یک متر) است. پس با توجه به سطر آخر جدول، باید لرزه گیر نوع 4 (لرزه گیر فنری) و پایه نوع A (بدون پایه، ایزولیشن مستقیم) را انتخاب کنیم.
اکنون می توانیم به سراغ کاتالوگ ها برویم و محصولمان را انتخاب کنیم. ما در اینجا از کاتالوگ لرزه گیر فنری شرکت Korfund استفاده کردیم. همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید، با تغییر شکل مورد نظر ما لرزه گیر مدل ASC-13 مناسب می باشد.
