ساختمان‌ها و سازه‌های ساخت دست بشر با هر هدف و در هر مقیاسی که باشند نهایتاً بعد از چند دهه کارایی خود را از دست می‌دهند و باید به فکر جایگزین کردن آن‌ها بود. اولین گام در جایگزین کردن یک ساختمان قدیمی چه کوچک و چه بزرگ، تخریب ساختمان به صورت کامل است. تخریب سازه به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که استفاده از هر یک از آن‌ها شرایط خاص خود را دارد. تخریب ساختمان با خاکبرداری با لودر از روش‌های رایج در کشور ما ایران است. در این مطلب از ویکی ساختمون نیز قصد داریم که به این نوع از فرآیند تخریب ساختمان بپردازیم.
انواع روش‌های تخریب ساختمان
روش‌های مختلفی برای تخریب یک سازه قدیمی وجود دارد که استفاده از آن‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. از این عوامل می‌توان به اندازه ساختمان، فاصله آن با ساختمان‌های مجاور و اهمیت بازیافت پذیر بودن مصالح اشاره کرد. به طور کلی از رایج‌ترین روش‌های تخریب می‌توان به چند مورد زیر اشاره کرد:
- تخریب به صورتی دستی
- تخریب با استفاده از گوی تخریب
- تخریب با استفاده از لودر
- تخریب با استفاده از مواد منفجره
تخریب ساختمان با استفاده از لودر
استفاده از لودر که تحت شرایط خاص صورت می‌گیرد، یکی از رایج‌ترین روش‌های به کار گرفته شده در تخریب ساختمان‌های کوچک و بزرگ است. استفاده از لودر در تخریب سازه‌های کوچک به تنهایی کفایت می‌کند اما گاهی در سازه‌های بزرگ به دلیل محدودیت در دسترسی لودر به بخش‌های مرتفع ساختمان از دیگر روش‌ها نیز هم راستا با لودر استفاده می‌شود.
انواع تخریب ساختمان با استفاده از لودر
بسته به نوع و اندازه ساختمان در استفاده از لودر به منظور تخریب آن می‌توان به دو روش تخریب از بالا به پایین و تخریب از پایین به بالا عمل کرد. در روش تخریب از بالا به پایین که عمدتاً در ساختمان‌های بزرگ صورت می‌گیرد اول از همه باید استحکام ساختمان برای تحمل وزن لودر را در نظر بگیرند. در مرحله بعد لودر را به بالای ساختمان منتقل می‌کنند تا کار خود را از آنجا شروع کند البته در مورد ساختمان‌های کوچک لودر باید از پایین ساختمان عملیات تخریب را از بالا به پایین شروع کند. روش تخریب از پایین به سمت بالا هم در مورد ساختمان‌های کوچک‌تر اجرا می‌شود و لودر با حرکت بازوی خود عملیات را از محل‌های مشخص شده شروع می‌کند.
شرایط استفاده از لودر برای تخریب ساختمان
باید توجه داشت که تحت هر شرایطی نمی‌توان از لودر برای تخریب ساختمان استفاده کرد. امنیت در استفاده از این روش تخریب حرف اول را می‌زند. استفاده از لودر تنها در صورتی مجاز است که یا زمین و سازه مورد نظر با دیگر ساختمان‌های فاصله زیادی داشته باشند یا طی فرآیند تخریب ساختمان هیچ‌گونه مشکلی برای دیگر ساختمان‌های مجاور به وجود نیاید.
شایان ذکر است برای کسانی که قصد استفاده مجدد از بسیاری مصالح ساختمان تخریب شده را دارند استفاده از لودر چندان مناسب نخواهد بود زیرا در صورت استفاده از این روش برای تخریب ساختمان مورد نظر بسیاری از اجزای قدیمی قابل استفاده مجدد نخواهند بود. در این صورت برای فراهم آمدن امکان استفاده از مصالح قدیمی باید تخریب ساختمان بسیار حساب شده و اصولی صورت گیرد.
برای مطالعه: انواع اتصالات جوش
مراحل تخریب ساختمان با لودر به شیوه اصولی
برای اینکه در طول فرآیند تخریب ساختمان با استفاده از لودر هیچ‌گونه حادثه یا خطری افراد و ساختمان‌های مجاور را تهدید نکند، عملیات تخریب باید طبق مراحل از پیش مشخص شده به پیش رود. در زیر ترتیب مراحل تخریب یک ساختمان به طور کلی مورد اشاره قرار گرفته است.
- اولین گام برای تخریب ساختمان در تهران و کلیه شهرهای ایران کسب مجوزهای لازم از شهرداری است.
- در مرحله بعد باید آب و برق ساختمان از کنتور داخل ساختمان به طور کامل قطع شود و گاز را نیز باید با مراجعه به اداره گاز محل سکونت قطع کرد.
- در مرحله بعد باید تمامی تجهیزات و تأسیسات مکانیکی از جمله شیرآلات، آب گرمکن، کولر آبی و برقی، فن‌های سرویس‌های بهداشتی، روشویی و ظرف‌شویی، شومینه، پریز‌ها و سیم‌کشی‌ها از ساختمان جدا شوند.
- قبل از شروع عملیات باید طبق استانداردهای سازمان شهرداری یک حریم امن پیرامون محل کار ایجاد شود.
- در گام بعدی برای تخریب ساختمان باید با استفاده از لودر یا به صورت دستی سقف و پشت‌بام را تا می‌توان سبک کرد که برداشتن لایه‌های مختلف عایق از اقدامت اصلی به این منظور است.
- در مرحله بعد باید تا حدالامکان ساختمان را سبک کرد و وسایلی مانند شیشه‌ها، پنجره‌ها و در‌های بیرونی و داخلی ساختمان به طور کامل خارج شوند.
- با رسیدن به این مرحله با یک سازه سبک شده مواجه می‌شویم و عملیات تخریب را باید از دیوارهای غیر باربر شروع کنیم.
- پس از تخریب کامل دیوارهای غیر باربر باید به سراغ دیوارهای باربر و سقف رفت. به این منظور هم بهتر است که ابتدا سقف تخریب شود.
- اگر سازه ساختمان اسکلت فلزی و سقف هم از نوع طاق ضربی باشد، بهتر است که ابتدا نسبت به تخریب سقف اقدام شود و سپس به سراغ تخریب دیوار‌ها و در نهایت اسکلت فلزی از بالاترین نقطه رفت. اگر هم سقف از نوع تیرچه و بلوک باشد باید به صورت دستی و با استفاده از کمپرسور سقف را تخریب کرد.
- ناگفته نماند که برای کاهش حداکثری آلودگی هوا ناشی از گرد و غبار آزاد شده در اثر تخریب باید اولاً عملیات آهسته به جلو رود. دوما هم می‌توان با پاشیدن مداوم آب به محل تخریب پراکنده شده گرد و غبار را مقدار کاهش داد.
معایب و مزایای تخریب ساختمان با لودر
استفاده از لودر در تخریب ساختمان‌های کوچک و بزرگ می‌تواند هم سرعت کار را افزایش و هم هزینه را کاهش دهد که این دو مورد از مهم‌ترین مزایای این روش از تخریب ساختمان به شمار می‌روند. با این همه استفاده از این روش با معایبی نیز همراه است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به قابلیت استفاده مجدد از بسیاری مصالح از جمله آجرها وجود نخواهد داشت یا بسیار کم خواهد بود، اشاره کرد. آلودگی صوتی و گرد و غبار پخش شده در هوا بسیار زیاد است. استفاده از این روش در مناطق شهری متراکم ریسک بالایی به ویژه در خصوص ساختمان‌های مجاور خواهد داشت.
بیشتر بخوانید: تخریب دستی ساختمان ؛ مراحل تخریب و نکات مهم
سخن آخر
تخریب ساختمان‌های قدیمی در مناطق شهری از عملیات حساس در ساختمان سازی است. تخریب در این گونه از مناطق به دلیل تراکم ساختمان‌ها با محدودیت‌هایی مواجه است که می بایست پایدارسازی ساختمان های مجاور را در نظر داشت. استفاده از لودر برای تخریب تحت شرایطی خاص صورت می‌گیرد. استفاده از این روش طی چند مرحله که سبک کردن تدریجی ساختمان را دنبال می‌کنند صورت می‌گیرد. استفاده از لودر مزایا و معایب خاص خود را دارد که در بالا به آن‌ها اشاره شد.
