شرکت سهامی خاص چیست و چگونه می توان آن را ثبت کرد؟

در این مطلب می خوانید:

شرکت سهامی 

انواع شرکت سهامی

اساسنامه شرکت سهامی خاص

موارد حقوقی در شرکت های سهامی خاص

تعیین نام شرکت سهامی خاص

مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی خاص

روند ثبت شرکت سهامی خاص

مزایا و معایب شرکت سهامی خاص

شرکت سهامی  

مطابق ماده یک لایحه  اصلاحی  قانون تجارت" شرکت سهامی شرکتی که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است" لذا مسئولیت دارندگان سهام فقط محدود به سهام آنهاست. سهام سرمایه شرکت سهامی جزء حقوق مالی محسوب می شود و در حکم مال منقول می باشد. سهام هم می تواند با نام باشد و هم بی نام و مطابق مواد 24، 39 و 41 (ق.ت)  هم به صورت قهری و هم به صورت قراردادی قابلیت نقل و انتقال دارند. 
همانطور که پیشتر گفتیم سهام هم می تواند با نام باشد و هم بی نام و مطابق ماده 40 (ق.ت) " انتقال سهام با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل و نماینده قانونی  او باید انتقال را در دفتر مزبور امضا نماید"
در صورتیکه تشریفات مذکور در ماده 40 جهت انتقال سند حین انتقال سند رعایت نگردد  عمل حقوقی انتقال سهام در برابر شرکت و اشخاص ثالث قابل استناد نیست، لیکن بین طرفین معتبر است و خریدار می تواند الزام فروشنده را جهت انجام ترتیبات ثبت از دادگاه بخواهد.
مطابق قانون شرکت های سهامی، شرکت بازرگانی محسوب می شود ولو این که موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد. 

انواع شرکت سهامی

شرکت سهامی عام

شرکت هایی که موسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تأمین می کنند. این گونه شرکت ها، شرکت سهامی عام نامیده می شوند در موقع تأسیس، سرمایه شرکت های سهامی عام می بایست حداقل پنج میلیون ریال باشد. در مطلبی دیگر به این نوع شرکتها می پردازیم.

 شرکت سهامی خاص

شرکتهای سهامی که تمام سرمایه آنها در موقع تأسیس منحصراً توسط موسسین تأمین گردیده است. این گونه شرکتها، شرکت سهامی خاص نامیده می شوند. (ماده 4 ق.ت) حداقل تعداد  سهامداران در شرکت سهامی خاص 3 نفر و حداقل  سرمایه در زمان تأسیس یک میلیون ریال می باشد و سرمایه شرکت به سهام مساوی تقسیم می گردد و بر طبق نظریه حقوقی شماره 5156 /7 مورخ 13/7/1367 تعداد اعضای هیأت مدیره نمی تواند کمتر از 3 نفر باشد.
در شرکت سهامی خاص، مجمع عمومی وجود ندارد و تعداد شرکای آن کمتر از شرکت سهامی عام است. در این گونه شرکت ها صدور اعلامیه پذیره نویسی وجود ندارد و در بدو امر 35 % از سرمایه باید در حساب مخصوصی سپرده شود.
در شرکت های سهامی عام عبارت "شرکت سهامی عام" و در شرکت های سهامی خاص عبارت "شرکت سهامی خاص" باید قبل از نام شرکت و یا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت در کلیه اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به طور روشن و خوانا قید شود.
در صورتی که سرمایه شرکت بعد از تأسیس به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود باید ظرف یک سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت های مذکور در قانون تجارت تغییر شکل یابد و گرنه هر ذینفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند.
مجمع عمومی شرکت سهامی از اجتماع صاحبان سهام تشکیل می شود. مقررات مربوط  به حضور عده لازم برای تشکیل مجمع عمومی و آراء لازم جهت اتخاذ تصمیمات در اساسنامه معین خواهد شد مگر در مواردی که به موجب قانون تکلیف خاص برای آن مقرر شده باشد.

اساسنامه شرکت سهامی خاص 

به موجب ماده ی 8 لایحه اصلاحیه قانون تجارت، اساسنامه شرکت سهامی خاص، باید با قید تاریخ به امضای موسسین رسیده و مشتمل بر موارد ذیل باشد:
1- نام شرکت.
2- موضوع شرکت به طور صریح و منجز.
3- مدت شرکت.
4- مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن، اگر تأسیس شعبه مورد نظر باشد.
5- مبلغ سرمایه ی شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک.
6- تعداد سهام بی نام و با نام و مبلغ اسمی آنها و در صورتیکه ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد تعیین تعداد، خصوصیات و امتیازات این گونه سهام. 
7- تعیین مبلغ پرداخت شده ی هر سهم و نحوه ی مطالبه ی بقیه ی مبلغ اسمی هر سهم و مدتی که ظرف آن باید مطالبه شود که به هر حال از پنج سال متجاوز نخواهد بود.
8- نحوه ی انتقال سهام با نام.
9- طریقه ی تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس.
10- در صورت پیش بینی امکان صدور اوراق قرضه، ذکر شرایط و ترتیب آن.
11- شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه ی شرکت.
12- مواقع و ترتیب دعوت مجامع عمومی.
13- مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکیل مجامع عمومی و ترتیب اداره ی آن ها.
14- طریقه ی شور و اخذ رأی و اکثریت لازم برای معتبر بودن تصمیمات جامع عمومی.
15- تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت مأموریت آن ها و نحوه ی تعیین جانشین برای مدیرانی که فوت یا استعفا می کنند یا محجور یا معزول یا به جهات قانونی ممنوع می گردند.
16- تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران.
17- تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بسپارند.
18- قید این که شرکت یک بازرس خواهد داشت یا بیشتر و نحوه ی انتخاب و مدت مأموریت بازرس.
19- تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالانه.
20- نحوه ی انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه ی امور آن.
21- نحوه ی تغییر اساسنامه.

موارد حقوقی در شرکت های سهامی خاص

1- سرمایه شرکت به هنگام تاسیس نباید کمتر از یک میلیون ریال باشد.
2- تعداد مدیران حداقل 3 نفر است.
3- تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد.
4- در شرکت  سهامی خاص اوراق قرضه قابل انتشار نیست.
5- سهام شرکت، قابل معامله در بازار بورس نمی باشد و نقل و انتقال سهام شرکت، مشروط به موافقت مدیران یا مجامع عمومی صاحبان سهام است. ضمناَ این شرکت نمی تواند مبادرت به صدور اوراق قرضه نماید.
6- در شرکت سهامی خاص، مسئولیت هر یک از صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها است.تمام سرمایه آن باید به وسیله موسسین تأمین گردد.
7-  در شرکتهای سهامی خاص ۶۵ درصد از سرمایه شرکت در دست شرکا بوه و ۳۵ درصد دیگر در یکی از بانک ها سپرده گذاری می شود.
8- در شرکت های سهامی خاص مدیران حداکثر به مدت دو سال انتخاب می‌شوند.       
9- در شرکت های سهامی خاص برای انتخاب مدیر حتماً باید از بین سهامداران شرکت انتخاب شود.
10- در شرکت های سهامی خاص تقسیم سود به نسبت تعداد سهم شریکان انجام می شود که امکان روش دیگری برای جایگزینی این کار وجود ندارد.
11- در شرکت های سهامی خاص هزینه های غیرنقدی زیر نظر کارشناسان رسمی دادگستری انجام میگیرد.

تعیین نام شرکت سهامی خاص

در نام شرکت باید کلمه ی خاص قبل از ذکر نام شرکت و یا بعد از آن بلافاصله اضافه شود و این کلمه در کلیه ی مکاتبات شرکت و آگهی ها باید رعایت گردد. مانند: شرکت سهامی خاص آینده پژوهان نوآور کارگشا و قید کلمه ی خاص باید در تمام مکاتبات شرکت تصریحاَ معلوم باشد، زیرا این نوع شرکت ها در حقیقت یک قسم شرکت سهامی خانوادگی و خصوصی است که مراجعه کنندگان باید از آن اطلاع داشته باشند.
همچنین در تعیین نام باید موارد ذیل رعایت گردد:
1- از نام و نام خانوادگی و اسامی خاص استفاده نگردد.
2- اسامی پیشنهادی قبلاَ ثبت نشده باشد.
3- دارای معنا و مفهوم باشد.
4- با فرهنگ اسلامی مطابقت داشته باشد.
5- عدد و لاتین نباشد.
6- از اسامی شعرا و دانشمندان و کاشفان معاصر نباشد .
7- مخالف شئونات اسلامی و نظم عمومی و اخلاق حسنه نباشد.
8- باعث فریب افکار عمومی نشود .
9- دارای ریشه فارسی باشد یعنی در فرهنگ لغات دهخدا یا معین موجود باشد.

مضاف بر این، در انتخاب نام، از کلماتی نظیر شاهد، شهید، جانباز، آزاده، اسامی متبرکه، انتظام، نظام، موزه، کیش، نیروی انسانی، اینترنت و کارگشا استفاده نگردد. 
استفاده از اسامی شهرها و رنگ ها و اعداد در اسم شرکت مانعی ندارد اما این کلمات جزء اسم شرکت شمرده نمی شوند و اسم شرکت باید غیر از این کلمات شامل سه کلمه باشد. در ضمن، حداقل تعداد سیلاب ها در انتخاب نام شرکت 3 سیلاب است.
همچنین به یاد داشته باشید که نام های انتخاب شده حتی با سند رسمی قابل انتقال به غیر نمی باشد.

مدارک لازم برای ثبت شرکت سهامی خاص 

مطابق ماده 20 (ق.ت) برای تأسیس و ثبت شرکت های سهامی خاص فقط تسلیم اظهارنامه به ضمیمه مدارک زیر به مرجع ثبت شرکت ها کافی خواهد بود:
1- تکمیل دو نسخه اساسنامه شرکت که باید به امضاء کلیه سهامداران رسیده باشد.
2- اظهارنامه مشعر بر تعهد کلیه سهام و گواهینامه بانکی حاکی از تأدیه قسمت نقدی آن که نباید کمتر از 35% کل سهام باشد. اظهارنامه مذکور باید به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
3- انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت که باید در صورت جلسه ای قید و به امضای کلیه سهامداران رسیده باشد.
4- قبول سمت مدیریت و بازرسی مطابق ماده 17 قانون تجارت.
5- ذکر نام روزنامه کثیرالانتشاری که هرگونه آگهی راجع به شرکت تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی در آن منتشر خواهد شد.
6- تکمیل دو نسخه اظهارنامه شرکت سهامی خاص.
7- ارائه دو نسخه صورتجلسه مجمع عمومی موسسین.
8- فتوکپی شناسنامه برابر اصل شده تمامی اعضای هیئت مدیره و سهامداران و بازرسین.
9- فتوکپی کارت ملی  برابر اصل شده  تمامی اعضای هیئت مدیره و سهامداران و بازرسین.
10- در صورتیکه اعضاء هیئت مدیره یا سهامداران اشخاص حقوقی باشند ارائه کپی آخرین روزنامه رسمی، شخص حقوقی و نامه معرفی نماینده (در سربرگ شرکت) و کپی شناسنامه و کپی کارت ملی برابر اصل شده نماینده شخص حقوقی
11- در صورت داشتن سهامدار خارجی برای اشخاص حقیقی ارائه کپی برابر اصل پاسپورت و برای اشخاص حقوقی ارائه گواهی ثبت شرکت نزد مرجع ثبت شده حاوی آخرین وضعیت شرکت و همچنین ارائه اصل و ترجمه وکالتنامه و اختیارنامه وکیل سهامدار خارجی(اعم از حقیقی و حقوقی)
12- ارائه گواهی عدم سوءپیشینه کیفری برای کلیه اعضای هیأت مدیره و بازرسان شرکت از طرف متقاضی ثبت.
13- ارائه اقرارنامه در متن صورتجلسه جهت کلیه ی اعضای هیأت مدیره ،مدیر عامل و بازرسان شرکت مبنی بر اینکه مشمول ممنوعیت های مندرج در اصل 141 قانون اساسی نبوده و هیچگونه ممنوعیت قانونی موضوع مواد 111و 126 قانون تجارت برای آن ها جهت عضویت در هیات مدیره و مدیر عاملی وجود ندارد. 
)نمونه متن اقرارنامه: کلیه اعضا هیئت مدیره و مدیر عامل اقرار نمودند مشمول ممنوعیت های مندرج در اصل 141 قانون اساسی و مواد 111 و 126 لایحه اصلاحی قانون تجارت نمی باشند(.
14- ارائه اقرارنامه بازرس یا بازرسان در متن صورتجلسه مبنی بر اینکه هیچگونه نسبت فامیلی اعم از نسبی و سببی با مدیران و مدیر عامل شـرکت تا درجه سـوم از طبقه اول و دوم ندارند و خود و یا همسرشان نیز از مـدیران و مدیر عامـل شرکت بطور موظفی حقـوق دریافت نمی دارند. در صـورت کشف خلاف مشمول بند 3 ماده 243 لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت خواهد بود. ارائه گواهی عدم سوءپیشنه کیفری کلیه اعضای هیات مدیره، مدیر عامل و بازرسان شرکت از طرف متقاضی ثبت لازم می باشد. 
(نمونه متن اقرارنامه: بازرس (بازرسین) اقرار نمودند مشمول ممنوعیت های مندرج در اصل 141 قانون اساسی و مواد 111 و 126 لایحه اصلاحی قانون تجارت نمی باشند.)
15- ارائه اصل وکالتنامه یا کپی برابر اصل وکالتنامه.
16- ارائه اصل قیم نامه یا کپی برابر اصل قیم نامه.
تبصره- هرگونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه باید در دو روزنامه کثیرالانتشار منتشر شود یکی از این دو روزنامه به وسیله مجمـع عمـومی موسس و روزنامـه دیگر از طـرف وزارت اطلاعات و جهانگـردی تعیین می شود.

روند ثبت شرکت سهامی خاص

ابتدا باید هدف و موضوع فعالیت شرکت خود را مشخص کنید تا ببینید چه نوع شرکتی مناسب کسب و کار ایده شما می باشد.  ممکن است ثبت شرکت خود را به شرکتهای متولی این امر بسپارید و یا اینکه خود رأساً نسبت به ثبت شرکت اقدام نمایید که چنانچه خود بخواهید ثبت کنید می بایست به نکات زیر توجه نمایید: 
 هر شرکت برای ثبت در گام اول می بایست دارای نام باشد که مطابق آنچه در قبل گفته شد نام را انتخاب و به سازمان ثبت شرکتها یا از طرق مراجه حضوری و یا از طرق سایت سازمان به آدرس www.sherkat.ssa.irجهت بررسی و تأیید ارائه می دهید. پس از پذیرش اینترنتی از طریق سامانه و اخذ تاًییدیه ی پذیرش، باید نسخ اصلی صورت جلسات تنظیمی و ضمائم آن ها را از طریق باجه های پست به صورت سفارشی به آدرس ذکر شده در تاًییدیه ی پذیرش ارسال نمایید و از مراجعه ی حضوری به منظور تحویل مدارک خودداری کنید.
چنانچه مدارک تحویلی دارای نقص نباشد و مورد تأیید کارشناس مربوطه قرار گیرد، دستور ثبت در دفتر ثبت شرکت ها را صـادر می نماید و مشخصات محتویات در دفاتر مخصوص ثبت می شود. مسئول دفتر شروع به ثبت و پیش نویس آگهی تأسیس شـرکت در دفتر ثبت شـرکت ها می نماید. کارت شناسایی متقاضیان را اخـذ می کند و آن را با مشخصـات منـدرج در شـرکتنامه  تطبیق می دهد. احـراز هـویت متقاضیان، اخذ امضاء از متقاضیان در ذیل ثبت در دفتر، تصـدیق متقاضیان تحـت عنوان ثبت با سند برابر است، نوشتن شماره ی ثبت در اظهارنامه و شرکتنامه ی شرکت از سایر اقدامات مسئول دفتر می باشد. مسئول ثبت دفتر، تشکیل پرونده داده و در روی آن از لحاظ تکمیل امضا گواهی می نماید. یک نسخه اساسنامه و شرکتنامه و اظهارنامه، تحویل موسسین می گردد و نسخه ی دیگر اظهـارنامه و اساسنامه و شـرکتنامه و پیش نویس آگهی را که تشکیل پرونـده گردیده، جهت تحـریر به اتاق تایپ ارسال می دارد.
خلاصه مفاد اساسنامه باید ظرف مدت یکماه در روزنامه رسمی کشور و در یک روزنامه کثیرالانتشار درج و منتشر شود. لذا درج در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران آخرین اقدام جهت ثبت شرکت می باشد.
پس از تشکیل شرکت سهامی خاص می بایستی نسبت به تعیین حوزه مالیاتی و تشکیل پرونده دارایی، تهیه دفاتر قانونی و پلمپ دفاتر و اخذ کد اقتصادی اقدام نمایید.

مزایا و معایب شرکت سهامی خاص

مزایای شرکت سهامی خاص: 

1- تجمیع سرمایه های کوچک (می توان با جمع آوری سرمایه های کوچک و در محیطی دوستانه به انجام فعالیت تجاری پرداخت)
2- سهولت نقل و انتقال سهام ( از آن جاییکه سرمایه سهامداران در شرکت های سهامی به قطعات کوچکتری به نام سهام تقسیم گردیده و بعضاَ این سهام بی نام نیز می باشد، لذا نقل و انتقال آن دارای سهولت ویژه ای است)
3- وجود هیأت مدیره در شرکت های سهامی ( بر اساس ماده 170 قانون تجارت شرکت سهامی به وسیله یک هیأت مدیره از طریق صاحبان سهام انتخاب شده اند)
4- مشخص بودن محدوده مسئولیت سهامداران در شرکت های سهامی ( یکی از خصوصیات مهم شرکت های سهامی، محدود بودن مسئولیت سهامداران در قبال سهام آن ها است)
5- برخلاف شرکت های سهامی عام، تشریفات تشکیل و ثبت شرکت سهامی خاص ساده است. به همین دلیل، تأسیس این نوع شرکت بیشتر از سایر انواع شرکت ها مورد استقبال قرار گرفته است.
6- در شرکت‌های سهامی خاص، همانند ثبت شرکت با مسئولیت محدود و بر خلاف شرکت تضامنی، مسئولیت هر یک از سهامداران در مورد بدهی و زیان های شرکت محدود به مبلغ سرمایه‌ گذاری شده در شرکت است و در صورت عدم کفایت مجبور نیستند اموال شخصی خود را در این راه مصرف کنند.
7- شرکت های سهامی خاص نسبت به انواع دیگر شرکت خصوصی دارای اعتبار بالاتری بوده و اغلب برای افرادی که امور بازرگانی، عمرانی، شرکت های بیمه، تولیدی و… انجام میدهند مناسب می باشد.
8- اخذ وام و تسهیلات برای شرکت های سهامی خاص راحت تر بوده و معمولاَ تا سقف ده برابر سرمایه شرکت امکان اخذ وام و اعتبارات از بانک ها یا موسسات مالی امکانپذیر است.
9- شرکت های سهامی خاص، به طور کلی محدودیتی برای فعالیت ندارند و قانونگذار شرکت سهامی را هر چند فعالیت آن تجاری نباشد شرکت بازرگانی و تجاری محسوب می نماید.
10- در صورتی که شخص به تنهایی فعالیت اقتصادی و تجاری داشته باشد، مسئولیت مالی و حقوقی فعالیت‌هایش به عهده خودشخص خواهد بود. در حالی که در یک شرکت ثبت شده، اعضای هیات مدیره و شرکا نسبت به اعمال شرکت در برابر شخص ثالث مسئول بوده و باید پاسخگو باشند. به این شکل مسئولیت‌ها تقسیم شده و به عهده یک نفر نیست که این موضوع به نفع سهامداران بوده و باعث اطمینان بیشتر افراد و شرکت‌های دیگر برای تعامل با شرکت مذکور است.

معایب شرکت سهامی خاص :

1- وجود مقررات بیشتر در شرکت های سهامی (وجود مقررات بیشتر در شرکت های سهامی، برخلاف شرکت های تضامنی از اهمیت و پیچیدگی بیشتری برخوردار است. زیرا وجود مقرراتی مانند نحوه تقسیم سود و زیان و نحوه نگهداری دفاتر مالی و نحوه تشکیل مجامع عمومی و نحوه گزارش سود و زیان به سهامداران و … در شرکت های سهامی به مراتب پیچیده تر از شرکت های تک مالی و تضامنی است.)
2- وجود مالیات بردرآمد در شرکت های سهامی (به دلیل اعمال کنترل های قانونی و بر اساس قواعد و قوانین مالیات های مستقیم می بایست ابتدا 10 % از درآمد مشمول مالیات به عنوان مالیات شرکت محاسبه و به ترتیب مقرر در قانون مربوطه به عنوان مالیات پرداختنی در نظر گرفته شود.)
3- در شرکت سهامی خاص اوراق قابل انتشار نیست. سهام شرکت های سهامی خاص در بورس اوراق بهادار قابل خرید و فروش نیست. 

به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث و رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آنلاین کارگشا مراجعه فرمایید. 

منابع:

دپارتمان اطلاعات مشاغل سامانه جامع صنعت ساختمان.

قانون تجارت