سقف یا طاق ساختمان بخشی از سازه است که در مرحله ساخت اسکلت اجرا می‌شود و در مراحل بعدی مانند سفت کاری و نازک کاری تکمیل می‌شود. سقف‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و هر کدام برای سازه‌ای با اسکلت مشخص مناسب هستند. به‌طورکلی از آن جایی که امروزه سازه‌های بلند بیشتر از اسکلت فولادی بهره برده و سازه‌های کمتر از ده طبقه عموماً اسکلت بتنی دارند، سقف کامپوزیت که در سازه فولادی اجرا می‌شود، محبوبیت خود را از دست داده است. در این مقاله به دنبال معرفی سقف کامپوزیت و انواع آن، بررسی مزایا و معایب این سقف‌ها، نحوه اجرا و معرفی مجری سقف کامپوزیت هستیم، در ادامه با کارگشا همراه بمانید.
سقف کامپوزیت چیست و انواع آن کدام است؟
به‌طورکلی به سقف‌هایی که از ترکیب فولاد و بتن ساخته می‌شوند، سقف کامپوزیت میگویند. فولاد در سقف کامپوزیت می‌تواند تیرآهن یا میلگرد و بتن هم می‌تواند با هر ویژگی باشد. به‌طورکلی سقف کامپوزیت به دو نوع اصلی سقف کامپوزیت ساده یا معمولی و سقف کامپوزیت عرشه فولادی تقسیم می‌شود.
از نگاه اینکه ترکیب فولاد و بتن سقف کامپوزیت محسوب می‌شود. سقف کرومیت را هم می‌تواند کامپوزیت در نظر گرفت. لازم به ذکر است که منظور از سقف کامپوزیت در بین مجریان ساختمانی سقف کامپوزیت معمولی یا ساده است و بنابراین موضوع اصلی این مقاله بوده و مختصراً به دو نوع عرشه فولادی و کرومیت پرداخته می‌شود.
اجزاء سقف کامپوزیت کدام است؟
سقف‌های کامپوزیت ساده، عرشه فولادی و کرومیت دارای اجزائی مانند تیرچه، میلگرد حرارتی، برشگیر (گل میخ در عرشه فولادی یا ناودانی در کامپوزیت ساده)، قالب و دال بتنی است.
بیشتر بخوانید: اجرای سقف کامپوزیت در ساختمان های فولادی
سقف کامپوزیت معمولی
اجزاء سقف کامپوزیت شامل تیرهای فرعی، برشگیرهای ناودانی، شبکه میلگردهای حرارتی و دال بتنی است. همانطور که گفته شد منظور از سقف کامپوزیت، سقف کامپوزیت ساده است و معمولاً سقف‌های کامپوزیت دیگر با نام عرشه فولادی و کرومیت در جامعه مهندسان و فعالان ساخت و ساز شناخته می‌شوند.
مراحل اجرای سقف کامپوزیت
مراحل اجرای سقف کامپوزیت ساده شامل اجرای تیر، اجرای برشگیرها، قالب بندی، اجرای میلگردهای حرارتی، بتن ریزی، نگهداری از بتن و قالب برداری است که در ادامه به هر مرحله مختصراً اشاره شده است.
اجرای تیرهای فرعی
در ابتدا با اجرای اسکلت فلزی و نصب تمامی تیرهای فرعی چه با استفاده از پرفیل فولادی آی پی ای (IPE)، سی پی ای (CPE) یا لانه زنبوری یا مقاطع تیر ورق انجام می‌شود.
لازم به یادآوری است که اگر از پروفیل‌های لانه زنبوری استفاده می‌شود، در ابتدا و انتهای این تیرها، باید جان تیر با استفاده از ورق مضاعف تقویت شود، همچنین تقویت جان تیر با ورق مضاعف در تیرهای بلند، در وسط دهانه نیز باید انجام شود.
برابر با مبحث دهم مقررات ملی ساختمان، استفاده از تیرهای لانه زنبوری در قاب‌هایی که نقش باربر جانبی را دارند، مانند قاب‌های خمشی یا دهانه‌های بادبندی شده، ممنوع است؛ اما استفاده از تیرهای لانه زنبوری در تیرهای فرعی و کش‌ها در دهانه‌های غیر بادبندی که تنها نقش باربری ثقلی دارند بلا مانع است.
در سقف کامپوزیت ساده تیرهای فرعی در فواصل حداکثر ۱۱۰ سانتی‌متری از هم اجرا می‌شوند. این امر به این دلیل است که شمع گذاری در این روش انجام نمی‌گیرد و هنگام بتن ریزی باید زیر سقف قالب بندی شود. به همین منظور فاصله تیرهای فرعی را به عنوان تکیه گاه قالب‌ها نمی‌توان بیش از این در نظر گرفت.
اجرای برشگیرها
سپس ناودانی‌ها روی تیرهای فرعی اجرا می‌شود. از ناودانی‌ها به عنوان برشگیرها در طول تیرهای فرعی، برای اتصال و یکپارچگی تیرها و دال بتنی استفاده می‌شود. توصیه می‌شود از نبشی به جای ناودانی برای اجرای برشگیرها استفاده نشود.
در هنگام نصب باید مطابق با نقشه پیش رفت و برشگیرها با توجه به نقشه از مقطعی که مشخص شده است در دو جهت تیر با استفاده از روش جوشکاری نصب شوند. برشگیرها باید حداقل 25 میلی‌متر پوشش جانبی از بتن داشته باشند و حداکثر فاصله مرکز تا مرکز برشگیرهای ناودانی باید 500 میلی‌متر باشد.
قالب بندی
لازم به یادآوری است که چون فاصله بین تیرهای فرعی در اسکلت فلزی که قرار است در آن سقف کامپوزیت ساده اجرا شود، کم است، نیاز به شمع گذاری یا اجرای جک نیست بنابراین قالب بندی این سقف بدون شمع گذاری انجام می‌شود.
پس از اجرای اسکلت، تیرهای فرعی و برشگیرها، نوبت به قالب بندی می‌رسد. قالب بندی در اجرای سقف کامپوزیت به روش تخته کوبی انجام می‌شود. به این منظور تخته‌های چهار تراش با ابعاد ۵ در ۵ یا ۷ در ۷ و با طول برابر با فاصله بین دو تیر فرعی داخل جان تیرها قرار می‌گیرد.
معمولاً چهار تراش‌ها با فاصله ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر از هم به وسیله گوه کوبی بین بال پایین تیرها و زیر چهار تراش‌ها در جایشان محکم می‌شوند. سپس تخته‌ها روی چهار تراش‌ها قرار گرفته و سطح را کاملاً می‌پوشانند. روغن کاری تخته‌ها پیش از بتن ریزی هم به منظور نچسبیدن بتن به تخته اجرا می‌شود.
بیشتر بخوانید: قالب بندی سقف از دال بتنی تا تیرچه بلوک و کامپوزیت همراه با مراحل مختلف اجرا
اجرای میلگردهای حرارتی
پس از قالب بندی میلگردهای حرارتی در دو جهت طولی و عرضی با فاصله تعیین شده در نقشه روی قالب‌ها اجرا شده و توسط سیم مفتول آرماتور بندی در محل تقاطع به هم متصل و محکم می‌شوند. این اتصال بیشتر برای این است که در هنگام بتن ریزی میلگردها جابجا نشوند.
ناگفته نماند که میلگردهای حرارتی سقف کامپوزیت حتماً باید آجدار باشند البته با توجه به نظر محاسب می‌تواند A2 یا A3 باشند که معمولاً در اجرا از نوع A2 برای میلگردهای حرارتی این نوع سقف استفاده می‌کنند.
نصب اسپیسر
اسپیسر (spacer) در واقع قطعه‌ای از جنس پلاستیک، بتن یا فولاد است که زیر میلگردها نصب می‌شود تا از فرو رفتن میلگردها به ته قالب در هنگام بتن ریزی جلوگیری کند. نا گفته نماند که حداقل فاصله استاندارد بین میلگرد حرارتی و کف بتن باید 3 سانتی‌متر باشد همچنین هدف از نصب اسپیسر، ایجاد کاور مناسب برای بتن و جلوگیری از خوردگی میلگردها است.
ناگفته نماند که بعد از اتمام عملیات آرماتوربندی، یک قالب محیطی به ارتفاع ۱۰ سانتی‌متر یا بیشتر در لبه‌های کناری سقف نصب می‌کنند تا به هنگام بتن ریزی، بتن به طبقات پایین سرازیر و ریخته نشود.
بتن ریزی
مانند تمام عملیات بتن ریزی دیگر پس از اتمام عملیات آرماتور بندی، بتن خریداری شده یا در محل ساخته می‌شود، سپس با استفاده از پمپ به طبقات مختلف هدایت می‌شود.
پس از ریختن بتن، ویبره کاری به منظور ایجاد بک سطح همگن بتنی، خارج کردن حباب‌های هوا، یکسان پخش شدن بتن سپس صاف کردن سطح بتن، آبیاری منظم به منظور شکل گرفتن بتن در هفته پس از بتن ریزی انجام می‌گیرد.
در بتن ریزی سقف کامپوزیت ضخامت بتن در سقف معمولاً بین ۸ تا ۱۲ سانتی‌متر است ولی توصیه می‌شود که حداقل ۱۰ سانتی‌متر باشد و از بتن عیار ۳۰۰ یا ۳۵۰ کیلوگرم استفاده شود. پس از شکل گرفتن بتن قالب‌ها جدا می‌شوند و عملیات نگهداری و آبیاری بتن در چند هفته ادامه پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: بررسی سقف های مختلط فوق کوتاه USFB و عرشه فولادی
سقف کامپوزیت عرشه فولادی
این سقف شامل؛ تیرهای فرعی، ورق‌های فولادی شکل داده شده، برشگیر از نوع گل میخ، شبکه میلگردهای حرارتی و دال بتنی است.
به طور خلاصه مراحل اجرای سقف عرشه فولادی شامل اجرای اسکلت، اجرای تیرهای فرعی، اجرای ورق خم، اجرای برشگیرهای گل میخ، آرماتور بندی، قالب بندی کناره‌های سقف، بتن ریزی و نگهداری از بتن است. برای اطلاعات بیشتر درباره این سقف و دتایل آن به کارگشا مراجعه کنید.
مزایای سقف کامپوزیت
از مزایای سقف کامپوزیت می‌توان به چند مورد زیر اشاره کرد.
- کاهش مصرف بتن
- عدم نیاز به شمع بندی
- یکپارچگی سقف و اسکلت سازه
- اجرای نسبتاً آسان و سریع (با توجه به بتن ریزی تمامی سقف به صورت یکجا)
- کاهش مصرف فولاد به دلیل عملکرد مرکب
- وزن پایین سقف و در نتیجه سبک شدن کل سازه
- مقاومت بالا در مقایسه با دیگر سقف‌ها از جمله سقف تیرچه بلوک و طاق ضربی
- افزایش سیستم سختی سقف
- کاهش در ارتفاع نیمرخ فولادی نسبت به حالت تیر معمول
- سرعت اجرای بالاتر نسبت به انواع سقف تیرچه بتنی و کرومیت
- مقاومت بیشتری نسبت به زلزله در مقایسه با سقف‌های تیرچه بلوک
معایب سقف کامپوزیت
- سرعت اجرای سقف کامپوزیت بیشتر از سقف تیرچه بلوک، کرومیت و … است؛ اما اگر در حالت کلی به دلیل اجرای سقف کاذب با روش رابیتس یا کناف، اجرای پروژه زمان بیشتری طول می‌کشد.
- این نوع سقف به دلیل داشتن لرزش، سقفی مناسب برای پروژه‌های مسکونی نیست، به در شرایطی که قبل از بتن ریزی، زیر سقف را کامل شمع بندی کرده که در این صورت اجرای همزمان چند سقف با هم دیگر وجود نخواهد داشت.
- هزینه تمام شده سقف کامپوزیت به دلیل اجرای سقف کاذب در زیر آن، از دیگر سقف‌ها مانند تیرچه بلوک، کرومیت و … بیشتر است.
- طراحی خاص و اجرای اتصالات ویژه نظیر کنترل دقیق جوشکاری‌های زیاد روی بال بالایی، انتخاب پروفیل مناسب برای اتصال برشی به منظور تأمین عملکرد مرکب کامل و نظایر آن هم می‌تواند بر هزینه‌های پروژه و زمان آن بیفزاید.
- عملکرد غیر مرکب در نواحی لنگر منفی تیرهای یکسره، تغییر شکل‌های طولانی مدت به دلیل پدیده خزش در بتن فشاری
- مشکلات دسترسی به منظور تعمیرات احتمالی لوله‌های تأسیساتی طبقه مورد نظر در ساختمان‌های چند طبقه که لزوماً در سقف زیر خود قرار گرفته است.
- در ساختمان‌های چند طبقه، در صورت نیاز به تعمیر تأسیسات مانند لوله‌های آب‌رسانی و گازرسانی، امکان دسترسی راحت به تأسیسات وجود ندارد.
دتایل و قیمت سقف کامپوزیت
برای دریافت فایل‌های نقشه سازه فضا کار سقف کامپوزیت، دتایل سقف کامپوزیت، مطالب مهندسی نحوه اجرای سقف و نکات کلید جزئی اجرای آن، یافتن مجریان این نوع سقف و تخمین هزینه ساخت با توجه به اطلاعات و تجربه آن‌ها به کارگشا مراجعه کنید.
سخن آخر
شرکت کارگشا همواره به دنبال ارائه بهترین خدمات به مشتریان و مخاطبان خود است و در این راه به معرفی بهترین مجریان خدمات ساختمانی می‌پردازد. برای یافت شرکت‌ها، گروه‌ها و افراد معتبر در زمینه اجرای سقف کامپوزیت به کارگشا مراجعه کنید.
