انواع خاک در ساختمان سازی و رفتار آنها هنگام گودبرداری
بیشترین حوادث ناگوار در ساختمان ها، مربوط به دوره تخریب، خاکبرداری و گودبرداری می‌باشد. این موارد گاهی بدلیل عدم شناخت کافی مهندسان نسبت به نوع و رفتار خاک محل پروژه می باشد. خاک ها با توجه به جنس مواد تشکیل دهنده خود در مقابل عوامل مخرب از قبیل آب، هوا، ضربه، افزایش سربار، کاهش نیروهای جانبی وارد بر آنها و برخی عوامل دیگر، رفتارهایی متفاوت از خود نشان می دهند.
رفتار انواع خاکها هنگام گودبرداری
به منظور شناخت هر چه بهتر نسبت به رفتار خاک محل اجرای عملیات ساختمانی، قبل از انجام هر اقدامی جهت گودبرداری ابتدا مطالعات ژئوتکنیکی را انجام می دهیم تا نوع خاک منطقه مشخص گردد. در این مرحله تاسیسات زیرزمینی احتمالی و چاه های آب و فاضلاب و قنوات منطقه و مسیر آنها را نیز مورد بررسی قرار می دهیم. عمق آب های زیر زمینی نیز یکی دیگر از نکاتی است که باید به آن نیز توجه خاصی نمود. در صورت وجود بارهای سنگین، خصوصا بارهای دینامیکی و استخرها در اطراف محل گودبرداری اقدامات لازم جهت کاهش این سربار ها را نیز در دستور کار قرار می دهیم. برای این منظور با شناخت بیشتر انواع خاک و رفتار خاک در مواجهه با آب، هوا و دیگر عوامل مخرب می تواند ما را یاری نماید.
این مطلب خواندنی را از دست ندهید: خاک تثبیت شده چیست و چه کاربردهایی در ساخت و ساز دارد؟
خاکهای نباتی
خاک های نباتی خاکهایی هستند که دارای مقاومت برشی پایین و تراکم پذیری بالایی می باشند (بدین معنا که این خاک با کوچکترین بارگذاری نشست خواهد نمود). تغییرات رطوبت بالایی نیز در این خاک وجود داشته و برای ساخت و ساز مناسب نمی باشند. یکی از مشخصه های ظاهری این خاک نیز وجود بقایای گیاهی در آن است. در صورت وجود این خاک در محل گودبرداری باید حداکثر تدابیر ایمنی را هنگام خاکبرداری و مقاوم سازی آن انجام داد.
خاکهای ریزدانه سخت تا مقاوم
خاکهای ریزدانه یا چسبنده ممکن است شامل رسهای سخت تا مقاوم، سیلت های رسدار، رس های لای دار، رس های ماسه دار، لای های ماسه دار و ترکیبی از آنها باشد. این نوع خاک همانطور که از نام آن نیز مشخص است دارای بافتی ریز و مقاومت بالا و خاصیت خمیری نسبتاً کمی می باشد و جزء خاکهای سفت طبقه بندی می شوند و معمولاً روی این خاک هنگام گودبرداری جای ناخنک های بیل مکانیکی و یا لودر به وضوح دیده می شود و گودبرداری به سختی انجام می پذیرد.
خاکهای دانه ای متراکم تا خیلی متراکم با چسبندگی کم
اینگونه خاکها شامل ماسه و شن و حدود 10 الی 15 درصد ریزدانه هستند. نیروهای موئینگی در ماسه های ریز یک چسبندگی ظاهری در خاک ایجاد می نماید. درصورت قطع نیروهای موئینگی و در نتیجه کاهش چسبندگی ظاهری، جریان آب به سمت سطح گودبرداری باید به حداقل برسد که این عمل می تواند از طریق هدایت آبهای سطحی به خارج از سینه کار انجام شود. در صورت نفوذ آب به سطح این خاک هنگام گودبرداری احتمال ریزش های منطقه در آن وجود دارد.
رسوبات یخچالی (مورن)
مورن ها شامل مخلوط های ناهمگن، تحکیم نیافته تا نسبتا تحکیم یافته و گاهی بدون لایه بندی و در برخی مناطق دارای لایه بندی نسبی رس، سیلت، ماسه، شن، قلوه سنگ و تخته سنگ هستند. اینگونه خاک ها بدلیل آنکه معمولاً متراکم، خوب دانه بندی شده با مقدار محدودی ریزدانه همراه هستند، ظاهری مقاوم دارند ولی گاهی مواقع در لابلای این خاک لایه های بسیار سست و ضعیف نیز دیده می شود.
بیشتر بدانید: آزمایش خاک برای احداث ساختمان، آزمایش های صحرایی مکانیک خاک
خاکهای خشک و بدون چسبندگی (خاکهای ریزشی)
این خاک بدلیل نداشتن ریزدانه و خاصیت موئینگی کاملا خشک بوده و هر لحظه احتمال ریزش آن وجود دارد. پایداری و مقاومت لغزشی آن بسیار پایین بوده و انجام عملیات گودبرداری در این گونه خاکها بسیار دشوار می باشد. یکی از مشخصات ظاهری این خاک پر شدن محل خاک برداشته شده توسط ماشین آلات بوسیله خاکهای اطراف آن می باشد. پیشنهاد میگردد قبل از برداشت این خاک اقدامات لازم جهت پایدارسازی گود و ساختمان های مجاور صورت پذیرد.
خاکهای رسی و بسیار ریزدانه
بطور کلی خاکهای رسی هنگامی که خشک هستند مقاومت قابل قبولی را از خود نشان میدهند اما هنگامی که آب پشت دیواره های این نوع خاک نفوذ کند، در اثر کاهش مقاومت برشی از هم فرو پاشیده و مقاومت آن از بین میرود. بنابراین احتمال فروپاشی در شرایط مرطوب این گونه خاکها هنگام گودبرداری باید مدنظر قرار گیرد و اقدامات پیشگیرانه مناسبی صورت گیرد تا از فروپاشی گل و لای خشک شده جلوگیری شود. ناگفته نماند خاکهای بسیار ریزدانه نیز بدلیل خاصیت موئینگی بالا در صورت نفوذ رطوبت رفتار ناپایداری از خود نشان داده و دچار از هم گسیختگی می شوند. خاکبرداری این نوع خاک در حالت خشک چندان کار دشواری نخواهد بود ولی باید جوانب احتیاط را رعایت نمود.
مطالب مرتبط با این مقاله را در کارگشا دنبال کنید:
- آزمایش های تیپ مکانیک خاک
- دستورالعمل اندازه گیری میزان نفوذ آب
- مروری بر آزمایشات مکانیک خاک در پروژه های شهری
- آشنایی با گودبرداری و جزئیات آن
- چک لیست عملیات خاکبرداری
- قرارداد مقاطعه کاری گودبرداری و پی کنی
- قرارداد مقاطعه کاری زهکشی و آب بندی گود
به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث و رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آنلاین کارگشا مراجعه فرمایید.
منبع : دپارتمان اجرا سامانه جامع صنعت ساختمان (کارگشا)
۱- مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از95% از آبی است که دربارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود آرزوی اینجانب از کودکی این بوده است تا جلو مقدار … متر مکعب آبی را که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه دربخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود را در محلی به نام تنگه بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس را با احداث بندی (سدی) خاکی بگیرم اینجانب از اینکه مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود سهم خلیجی می شود که می خواهند نام آن را به جای فارس به نام جعلی عربی تبدیل کنند ناراضی هستم اینجانب حتی راضی نیستم تا سرریز مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود که از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود سهم خلیجی شود که می خواهند نام آن را به جای فارس به نام جعلی عربی تبدیل کنند اینجانب در نظر دارم با تغییر مسیر سرریز مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود که از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود را سهم دریاچه فصلی در شهر خنج ازشهرستان خنج استان فارس نمایم. بعد از آن روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس را می توان به مقصد فصل های پائیزی و زمستانی مسافران از سراسر کشور و فصل های بهار و تابستان پرمحصول تبدیل کرد.
۲- آرزوی اینجانب از تاریخ 1370/12/22 تا تاریخ 1376/07/30 که کارمند اداره آب و فاضلاب شهری بخش خنج شهرستان لارستان شرکت آب و فاضلاب شهری استان فارس بوده ام یا از تاریخ 1376/08/01 تا تاریخ 1388/12/12 که کارمند شرکت آب و فاضلاب شهری کلان شهر شیراز بوده ام یا از تاریخ 1388/12/13 تا هم اکنون که کارمند امور آب و فاضلاب شهری شهر صدرا شرکت آب و قاضلاب شهری کلان شهر شیراز هستم یا درآینده که دوست دارم تا کارمند امور آب و فاضلاب شهرستان خنج شرکت آب و فاضلاب استان فارس باشم آرزویم پیگیری احداث تصفیه خانه فاضلاب شهری برای شهرهای خنج و فیشور(شهرهای واقع دراطراف دریاچه فصلی کفه خنج) بوده است آرزویم پیگیری احداث تصفیه خانه فاضلاب روستایی برای روستاهای واقع دراطراف دریاچه فصلی کفه خنج بوده است چون با آب مناسبی که از تصفیه فاضلاب شهرها و روستاهای اطراف دریاچه فصلی کفه خنج به دست می آید می شود کمربند سبزی را به طول ۱۸ کیلومتر و عرض ۸ کیلومتری دراطراف مساحت ۱۳۰ کیلومتری اطراف دریاچه فصلی کفه خنج احداث کرد و شهر خنج را به مقصد فصل های پائیزی و زمستانی مسافران از سراسر کشور و فصل های بهار و تابستان پرمحصول تبدیل کرد.
امام علی (ع) می فرمایند : کسی که آب و خاک یعنی نیروی طبیعی دارد و نیروی انسانی خود را برای بهره برداری به کار نمی بندد و با فقر و گدایی می گذراند نفرین و لعنت بر او باد.
دو نوع زمین خوار در کشور ایران وجود دارد ۱- یکی شخص یا اشخاصی که نتواند یا نتوانند به موقع و به اندازه رشوه خود را به کارکنان (الف – اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان … ب – اداره اجازه برداشت آب از زیر زمین در شهرستان … پ – اداره واگذاری زمین برای توسعه کشاورزی در شهرستان … ت – اداره ثبت اسناد املاک در شهرستان … بپردازد یا بپردازند ۲- یکی شخص یا اشخاصی که نتواند یا نتوانند به موقع و به اندازه رشوه خود را به الف – اداره شهرسازی شهرستان … ب – اداره روستا سازی شهرستان … پ – اداره ثبت اسناد املاک شهرستان …بپردازد یا بپردازند این شخص یا اشخاص از طرف مراجع مربوطه به عنوان زمین خوار به اداره دادگستری شهرستان … معرفی می شوند تا درس عبرتی شوند برای ملت بزرگ ایران