به دلیل آنکه ساخت و ساز صنعتی بزرگ و پیچیده است، اهمیت وجود بازرسی و داشتن نظارت دقیق بر مراحل اجرای ساختمان موضوعی است که امروزه در قالب «چک لیست نظارت ساختمان» انجام می‌شود. این چک یک راهنمای جامع برای مهندس ناظر است تا او از هر مرحله عملیات ساختمانی جهت اجرای اصولی اطمینان حاصل کند؛ اما چرا چک لیست نظارت ساختمان مهم است و نحوه استفاده از آن چگونه است؟ برای پاسخ با ویکی ساختمون همراه باشید.
دانلود چک لیست‌های اجرایی ساختمان
تعریف چک لیست نظارت ساختمان
مهم‌ترین وظیفه و مسئولیت مهندس ناظر مدیریت و نظارت بر جنبه‌های اجرایی پروژه است. او برای مستند کردن هرگونه اقدامات اجرایی از چک لیست نظارت ساختمان استفاده می‌شود. این چک لیست برای اطمینان از این موضوع است که فرآیند اجرای پروژه مطابق با نقشه‌های اجرایی و مقررات ملی ساختمان انجام می‌شود.
مهندس ناظر باید به طور مکرر از محل پروژه بازدید کند و بازرسی‌های انجام شده را در چک لیست قید کند. در چک لیست سؤالاتی آورده شده است که مهندس ناظر باید نتیجه بازدید خود از پروژه را در آن قید کند. برای مثال، در چک لیست آماده است: «آیا کف زمین به بستر مناسبی برای پی سازی رسیده است؟ یا آیا ابعاد صفحه ستون مطابق با نقشه است؟ و …»
چک لیست نظارت ساختمان مجموعه‌ای از این سؤالات است که هدفش تنها بررسی مرحله به مرحله پروژه مورد نظر است. هر پروژه در هر ابعاد و مقیاسی که باشد به چنین چک لیستی نیاز دارد، خواه یک پروژه مسکونی چهار طبقه باشد، خواه احداث یک ساختمان بلند مرتبه لوکس!
اهمیت استفاده از چک لیست نظارت ساختمان
فرم‌ها و چک لیست‌ها از ابزارهای مهم برای مهندسین ناظر و حتی طراحان و مجریان ساختمان است. این نوع اسناد نوعی مستند سازی از فرآیند اجرای پروژه است. پیچیدگی و تنوع پروژه‌های ساخت و ساز لزوم استفاده از روش‌ها گوناگون نظارتی را اجتناب ناپذیر کرده است.
پیشنهاد ویژه: دانلود تمام چک لیست‌های اجرایی ابنیه
ماهیت پیچیده ساخت و ساز شهری از یک سو و اهمیت نظارت دقیق بر جزء جزء مراحل اجرای سازه از سوی دیگر، وجود یک بازرسی ساختاریافته و اصولی را مهم نشان می‌دهد. در این بین، شیوه‌های نظارتی کـه در فرآیند نظارت ساختمان انجام می‌شود و همواره در فعالیت مهندسین ناظر سایه افکنده است، بر ضرورت ایجاد یک چک لیست نظارتی تأکید دارد.
چک لیست نظارت ساختمان یک ابزار مبتنی بر بازدید است. همانطور که در بالا بیان شد، مهندس ناظر در مراحل مختلف ساخت و ساز به پروژه سَر می‌زند و روند اجرا را بررسی می‌کند. او با برقراری ارتباطات دو سویه میان خود، مالکان و مجریان، سعی بر ایجاد یک محیط کارگاهی سازماندهی شده را براساس نقشه‌ها مصوب و مقررات ساختمان دارد.
انواع چک لیست نظارت ساختمان
انواع چک لیست نظارتی عبارتند از:
- چک لیست محاسبات
- چک لیست معماری
- چک لیست تاسیسات مکانیکی
- فرم خام گزارش مرحله‌ای مهندس ناظر
- راهنمای عمومی ویژه مهندسین مجری، ناظر و کارفرمایان در حوزه ایمنی
- چک لیست گزارشات مرحله‌ای
- چک لیست عملیات نازک کاری
- چک لیست عملیات سفت کاری
- چک لیست نظارت بر تاسیسات آب و فاضلاب ساختمان‌ها (مبحث شانزدهم)
- چک لیست تخريب
- چک لیست اجرای اسکلت فلزی
- فرم خام گزارش وضعيت همجواری‌ها و پایدارسازی
- چک لیست اجرای اسکلت بتنی
- چک لیست اجرای سقف
- گزارش مهندس ناظر در خصوص ضوابط آتش نشانی
- چک لیست گودبرداری
- چک لیست کنترلی عملیات اسکلت ساختمانی
- گزارش مرحله‌ای- قابل ویرایش
- چک لیست نظارت- قابل ویرایش
- چک لیست تاسیسات برقی
مزایای چک لیست نظارت ساختمان
فواید استفاده از چک لیست نظارتی به شرح زیر است:
- چک لیست نظارتی به مهندسین ناظر این امکان را می‌دهد که تمام جنبه‌های پروژه را مدیریت کنند. این مهم باعث می‌شود که آنها حتی کوچکترین و پیش پا افتاده‌ترین مسائل را هم در نظر بگیرند.
- چک لیست نظارتی، به مهندسین ناظر این امکان را می‌دهد که بتوانند دقیق‌تر و ریزتر امور اجرایی و ایمنی را مدیریت کنند. امور ساخت و ساز از پیچیدگی‌های بسیاری برخوردار است و هر مهندس ناظر نمی‌تواند همه جوانب را در خاطر نگه دارد.
- چک لیست نظارتی مراحل مهم هر پروژه ساختمانی را برجسته می‌کند. از این رو، مهندس ناظر به خوبی می‌داند مراحل مهم مربوط به کدام بخش‌های ساخت و ساز هستند.
- چک لیست نظارتی اطلاعات خاصِ فعالیت‌ها و مراحل مختلف پروژه را برجسته می‌کند. این باعث می‌شود تا مهندسین ناظر بتوانند با مستند سازی، مشکلات و مسائل قابل پیش‌بینی را مستند کنند.
- چک لیست نظارتی مواردی مانند مصالح ساختمانی، تجهیزات کارگاهی، وظایف افراد و غیره را به شکل دقیقی دسته بندی می‌کند. این مهم می‌تواند از پیچیدگی کارها بکاهید و چگونگی مراحل اجرا را آسان کند.
- چک لیست نظارتی به شفافیت بیشتر امور کمک می‌کند. با چک لیست مسئولیت‌های افراد مشخص هستند، مقدار مصالح مورد نیاز تعیین می‌شوند و نحوه زمان بندی اجرای مراحل مختلف پروژه با دقت بالایی انجام می‌شود.
کاربرد چک لیست نظارت ساختمانی
بدون شک تا الان ماهیت وجودی چک لیست نظارت را درک کرده‌اید، حالا به سراغ موارد استفاده از چک لیست می‌رویم:
- چک لیست نظارتی بهترین راه حل برای بررسی امور ایمنی در ساخت و ساز است و می‌تواند برای ردیابی خطرات احتمالی در محل کارگاه مورد استفاده قرار گیرد.
- چک لیست نظارتی یک برنامه زمان بندی شده را در اختیار ناظران قرار می‌دهد. آنها اکنون به خوبی می‌دانند که در یک پروژه چه جزئیاتی در چه زمانی اجرا می‌شوند.
- چک لیست نظارتی بهترین روش برای به اشتراک گذاری جزئیات پروژه برای تمامی کارفرمایان، مدیران پروژه و پیمانکاران است. آنها با در دست داشتن چک لیست می‌دانند که چه کارهایی به درستی اجرا شده‌اند.
- چک لیست نظارتی مختص یک پروژه خاص نیست بلکه هر پروژه در هر مقیاسی نیز می‌تواند از فرم‌های نظارت ساختمانی بهره ببرد. بنابراین، مهندسان ناظر می‌توانند کلیات یک چک لیست را با تغییرات جزئی در پروژه بعدی خود استفاده کنند.
دو نکته مهم در چک لیست نظارت ساختمان
در فرم‌های مربوط به چک لیست نظارت مهم است که به موارد زیر توجه شود:
1- چک لیست باید مطابق با نیازهای پروژه باشد
در هر پروژه ساختمانی فعالیت‌های بسیار زیادی انجام می‌شود و هر کدام از این فعالیت‌ها به یک چک لیست جداگانه نیاز دارند. برای مثال، فرآیند گودبرداری، پی سازی، تیر، ستون، نازک کاری و بقیه موارد نیاز به چک لیست جداگانه دارند. مهم است که در چک لیست تمامی موارد نظارتی مانند نحوه اجرا، عملکرد نیروهای کاری، ایمنی، تعمیر و نگهداری و مابقی موارد ذکر شوند.
2- به جای کاغذ از ابزارهای دیجیتال استفاده کنید
معمولاً مهندسین ناظر از فرم‌های کاغذی برای بازرسی از کارگاه ساختمانی استفاده می‌کنند. راحتی و تجربه کاربری بالا از فواید استفاده از پلتفرم‌های دیجیتالی است. برای مثال، استفاده از تبلت یا گوشی همراه و نصب برنامه اکسل (Excel) می‌توان به عنوان ابزاری برای چک لیست نظارت ساختمان استفاده کرد. با ابزارهای دیجیتالی می‌توان چک لیست ها را برای دیگران افراد نیز به اشتراک گذاشت و اطلاعات را در نهایت دقت و شفافیت ثبت کرد.
کلام آخر
بازدید مكرر و بازرسی از سایت از وظایف قانونی مهندس ناظر است. او برای انجام بهینه همه وظایف خود نیاز به یک ابزار مستند سازی به نام چک لیست نظارت ساختمان دارد. این چک لیست باعث می‌شود عملیات اجرایی و ایمنی کارگاه به شکلی سازمان یافته و طبق نقشه‌های و مقررات ملی ساختمان انجام شوند. در نتیجه، هر مهندس ناظر در هر پروژه نیاز به به یک چک لیست نظارتی دارد.
