معرفی انواع آجر – آجر پایه سنگ یا شیل (shale brick)

بنا به تعریف اولیه آجر نوعی سنگ مصنوعی است که در اثر حرارت دادن و پختن خشت خام در کوره های آجر پزی تولید می شود. آجرها در انواع متفاوتی تولید می شوند. تنوع این آجرها به علت تنوع در مواد اولیه، ابعاد، کاربری محصول و رنگ آن می باشد و بسته به شیوه تولید و نوع کاربردی که دارد نام های متفاوتی را به خود می گیرد. آجرها می توانند در کف محوطه، نمای بیرونی، دیوارهای داخلی و سفت کاری به کار برده شود. نخستین و با اهمیت ترین دلیلی که در آجرها تفاوت ایجاد می کند، مواد اولیه مصرفی کارخانجات است.

مواد اولیه کاربردی در کارخانجات آجر سازی:

1-    خاک رس کلسیتی (خاک کشاورزی): سابقه استفاده از خاک رس به عنوان مواد اولیه ساخت آجر به قرن ها قبل باز می گردد. اگر چه در برخی از موارد این محصول با استاندارد های جهانی مطابقت داشته است، اما به دلیل اینکه این روش اساسا مخرب محیط زیست است و موجب کاهش منابع می شود، در حال حاضر استفاده از این روش بسیار محدود و همراه با مشکلات فراوانی است.

2- رس های صنعتی: خاک رس، سیلیکات آلومینیوم آبدار است. رس اساسا به گروهی از کانی های سیلیکاتی لایه ای شامل میکاهای رسی، گروه کائولن ها، کلریت های بسیار ریزدانه و رس های متورم شونده گفته می شود. اندازه ذرات خاک رس کمتر از ٢ میکرون است. رس در صنعت آجرسازی عبارت است از خاکی که دارای دانه های بسیار ریز بوده و هنگامی که با آب کافی مخلوط شود، قابلیت پلاستیسیته و شکل پذیری داشته باشد و از نظر آزمایش های تجزیه شیمیایی عمدتاً از سیلیس، آلومینا و آب تشکیل شده باشد.

3- سنگ های معدنی و شیل: شیل از انواع سنگ رسوبی بوده که از رسوب گذاری خاک های دانه ریز تشکیل شده است. شیل ها داری صفحات موازی و لایه لایه بوده و به سهولت ورقه ورقه می شوند. کانی های تشکیل دهنده آنها عمدتاً کوارتز،کربنات های قلیایی خاکی و کانی های رسی می باشند و رس مهم ترین جزء سازنده آنها است. میزان ترکیباتی که در شیل ها به کار رفته است، رنگ آنها را تعیین می کند. رنگ شیل ها معمولا خاکستری است ولی بسته به ترکیبات سازنده به رنگ های قرمز،قهوه ای،زرد و سبز نیز دیده می شوند، تقسیم بندی شیل ها را با توجه به کانی های موجود در آنها یا تجزیه شمیایی و یا از روی طبقات ماسه سنگی طبقه بندی می کنند. طبقه بندی شیل ها بر اساس کانی های موجود در آنها به صورت: شیل های نفتـــی، شیل های فلد سپاتی، شیل های میکایی، شیل های سیـلیـسی هستند.

تفاوت شیل با سنگ معدنی در نحوه شکل گیری و اندازه دانه های آنهاست.

آجر پایه سنگ معدنی:

همانطور که گفته شد در گذشته آجرها از خاک رس به وجود می آمدند. اما به علت اینکه خاک رس اکثر مناطق  با مقدار زیادی آهک همراه می باشد، خاک رس مرغوب در اکثر مناطق ایران یافت نمی شود. بنابراین آجر های شکل گرفته از این خاک رس استانداردهای جهانی را به جهت کاربرد در نما نداشته و با تغییر مواد اولیه آجر از خاک رس به سنگ های معدنی و شیل ها محصول جدیدی تولید شد که آجر پایه سنگ یا شیل نامیده می شود. این محصول جدید با استاندارد های جهانی مطابق می باشد و استحکام و طول عمر قابل توجهی به نسبت آجر سنتی دارد و در عین حال ذات گرم و سنتی خود را نیز حفظ کرده است. آجر نمای شیل سبکی پست مدرن دارد چرا که علاوه بر اینکه طرحی کاملا مدرن دارن، سنتی نیز می باشد. 

این محصول در نمای داخلی و خارجی و کف کاربری دارد و در حال حاضر با تنوع در طرح و رنگ این محصول، پیشتاز تمامی آجرهای نمای موجود در بازار ایران است و جلوه ای بسیار زیبا و چشم نواز به نما و کف می بخشد.

نوع دیگر آجر شیل، آجر شیل ساب خورده است که این محصول را پس از تولید و قبل از بسته بندی سنگ ساب می زنند و به دلیل استحکام این محصول هیچ مشکلی برای آجر سیل در حین این فرایند، ایجاد نمی شود. این آجر همانند سنگ دارای جلای بسیار زیبایی است که به هیچ عنوان گرد و غبار و آلودگی را به خد نمی گیرد، لذا در کلان شهرها که معمولا با مشکل آلودگی رو به رو هستند بسیار مناسب است. 

مزایا و ویژگی های آجر پایه سنگ:

1-    رنگ: رنگ آجر شیل طبیعی است و در برابر تغییرات آب و هوایی، تابش نور خورشید، گذشت زمان و بارش باران رنگ آن به صورت ثابت باقی می ماند. 

2-    عاری از شوره زدگی: به علت تفاوتی که در ترکیبات شیمیایی آجر شیل وجود دارد، جذب آب پایینی دارد. این محصول رطوبت را در خود نگاه نداشته و بلافاصله آن را دفع می کند. لذا احتمال اینکه در این آجرها شوره دیده شود بسیار پایین است.

3-    مقاومت فیزیکی و شیمیایی: آجرهای شیل در برابر اسید، باز، رطوبت، سرما، حرارت و انجماد مقاوم هستند. آنها در برابر گازها و آلاینده های موجود در هوا مقاومت بالایی داشته و رنگ آنها ثابت می ماند.

4-    پایداری: آجر شیل در مقابل فشارهایی که به طور متعارف و فیزیکی به آنها وارد می شود و همچنین ساییدگی مقاوم هستند و در طول صدها سال دوام دارند.

5-    مقاومت حرارتی: این محصول، در مقایسه با سایر مصالح متداول کاربردی در بنای ساختمان از ضریب حرارتی کمتری برخوردار بوده و لذا عایق حرارتی مناسبی به شمار می آید.

6-    مطابقت با استاندارد های محیط زیست: منبع اصلی مورد استفاده در تولید آجر های سنتی خاک کشاورزی است. خاک اساسی ترین رکن در صنعت کشاورزی محسوب می شود و تولید هر سانتی متر خاک سالها به طول می انجامد. پس استفاده از مواد اولیه دیگری به جز خاک در تولید آجر به معنی حفظ محیط زیست است.
انواع موجود از آجر پایه سنگ در بازار ایران:

آجر نما:

امروزه در صنعت ساخت و ساز انتخاب آجر نما برای اجرای پروژه ها، انتخاب اول است. دو دسته آجر نما وجود دارد: دسته اول که به عنوان آجر توکار به کار برده می شوند با ضخامت بیشتری تولید می شوند. دسته دوم که صرفا برای نماهای داخلی و خارجی بنا به کار برده می شوند ضخامت کمتری دارند و می تواند آجر شیل، آجر آنتیک و رستیک، آجر نسوز، آجر خشک و آجر تایلی را در این دسته قرار دارد.

آجر کف فرش:

آجر کف فرش از دیرباز در ساخت و ساز محوطه مورد استفاده قرار می گرفته است چرا که هم مقاومت بالایی داشته و در طرح و رنگ متنوع موجود بوده است. مواد اولیه شکل دهنده این محصول که سنگ شیل یا سنگ معدن می باشد که با خشک کردن خشت و پخت آن در دمای بالا این محصول با دوام را تولید می کنند. 

مشخصات فنی:

روش های اجرای آجر نمای شیل:

1-    اجرا با سیمان: سنتی ترین روشی که برای اجرای نمای آجری وجود دارد استفاده از سیمان است. استفاده از سیمان این مزیت را به همراه دارد که در صورتی که نما تراز نباشد، عیوب سطح را پوشانده و نمایی یکدست ایجاد می شود. قابل ذکر است که این روش زمان بر بوده و به علت کاربرد ملات و دوغاب ممکن است نمای ساختمان تمیز از کار در نیاید و همچنین نخاله ساختمانی ایجاد می کند. 

این روش  مزایایی نیز دارد که از آن جمله به اتصال محکم آجر به نما می توان اشاره کرد. همچنین این روش هیچ گونه نیازی به محاسبات مهندسی قبل از شروع به کار نداشته و استادکار به راحتی قادر به انجام این فرایند می باشد.

2- اجرا با چسب: روش دیگری که در اجرای نمای آجری وجود دارد استفاده از چسب های مخصوص ساختمانی می باشد. 

•    نخستین مرحله انتخاب چسب مناسب به لحاظ خصوصیات فنی است تا با نمای آجری هماهنگ باشد.
•    سپس اجرای پلاستر سیمانی بر روی سطح تا هیچ نقطه ای از نما بدون چسب باقی نمانده باشد.
•    پس از چسباندن آجرها بایستی درز بین آجر ها به دقت بند کشی شود تا از نفوذ آب به لایه زیرین جلوگیری شود. چرا که نفوذ آب باعث جدا شدن نما شود.

3- نمای خشک: در این روش از تجهیزات و قطعات فلزی مانند ریل و پیچ برای اتصال آجر به نما به کار برده می شود و هیچ گونه ملاتی در کار نیست.

این شیوه اجرا شامل اجزایی از جمله: عایق حرارتی، فضای خالی تهویه، چهارچوب نگه دارنده، اتصالات و غیره می باشد.

•    این روش، روشی مدرن بوده و دارای مزیت های زیادی به نسبت سایر روش های اتصال نمای آجری است.
•    ابتدا بر روی دیوار عایق نصب می شود.
•    روی عایق چهار چوب نصب می شود.
•    آجر ها روی چهار چوب قرار می گیرند.
•    فضای خالی بین آجر ها و عایق عمل تهویه  و گردش هوا را بر عهده دارد. 
•    این روش بسیار پر سرعت بوده و به تخصص خاصی برای اجرای آن نیاز نیست.
•    این روش هیچ گونه ضایعاتی بر جای نگذاشته و هیچ سر و صدایی نیز تولید نمی کند.

منبع:

nemachin