مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM): سوپراستار صنعت ساخت‌وساز

مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) سوپراستار صنعت ساخت‌وساز است!. اگرچه حدود یک دهه است که این فناوری وجود دارد، اما طی دو سال گذشته، این سیستم سروصدای زیادی به پا کرده است. با اینکه همه ما می‌دانیم که این اصطلاح به معنای ایجاد مدل سازی اطلاعات است، اما واقعاً BIM چیست؟

مدلسازی اطلاعات ساختمان فرآیندی است که تولید و مدیریت اطلاعات فیزیکی و عملکردی یک پروژه را در بر می‌گیرد. خروجی فرآیند همان چیزی است که به آن به عنوان BIM یا مدل‌های اطلاعات ساختمان گفته می‌شود. این مدلسازی در نهایت پرونده‌های دیجیتالی هستند که همه جنبه‌های پروژه را توصیف می‌کنند و از تصمیم گیری در طول یک چرخه پروژه پشتیبانی می‌کنند؛ با ویکی ساختمون همراه باشید.

مدلسازی اطلاعات ساختمان چیست؟

مدل سازی اطلاعات ساختمان  یک روش دیجیتالی است که از مدل‌های 3D به عنوان پایه‌ای برای برنامه ریزی، طراحی، ساخت، مدیریت و اجرای پروژه‌ها استفاده می‌کند. مدل‌های سه ‌بعدی فقط حاوی اطلاعات گرافیکی نیستند، آن‌ها این امکان را برای اتصال به هر مؤلفه ساختمان مانند نوع مصالح، داده‌های عملکردی و هزینه، در اختیار افراد قرار می‌دهد. مدسازی اطلاعات می‌تواند در بین کل تیم پروژه به اشتراک گذاشته شود. نه فقط برای ساختمان‌ها، پل‌ها، جاده‌ها، مدلسازی می‌تواند برای هر نوع پروژه ساختمانی قابل استفاده باشد.

بیشتر بخوانید: معرفی مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM)

چرا از BIM در صنعت ساختمان استفاده می‌شود؟

به طور معمول، ساخت پروژه یک فرآیند تکه تکه شده است، نقشه‌ها، اسناد، برنامه‌ها، گزارش‌ها و کلیه مشخصات در قالب‌های مختلف ارائه می‌شوند. به اشتراک گذاشتن اطلاعات بین رشته‌های مختلف کاری و شرکت‌های گوناگون دشوار است و اغلب منجر به از بین رفتن یا بازآفرینی داده‌ها میشود. مدلسازی اطلاعات ساختمان با اطمینان از اینکه همه افرادی که در حال کار بر روی پروژه هستند، بتوانند به بروزترین اطلاعات دسترسی پیدا کنند.

با استفاده از این رویکرد باز و مشارکتی، می‌توان برخوردها، خطاها و ناسازگاری‌ها را زود تشخیص داد و در مرحله طراحی اصلاح کرد. در نتیجه، زمان و هزینه قابل توجهی در مرحله ساخت صرفه جویی می‌شود. همچنین، ارتباطات بین تیم‌های پروژه ساده‌تر و کارآمدتر است، زیرا هر کس به جدیدترین اطلاعات دسترسی دارد. نتیجه کلی کار با BIM، تجربه یک پروژه با کیفیت بالا است.

بیشتر بخوانید: تکنولوژی VR در مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) چگونه پیاده سازی می شود؟

عملکرد مدلسازی اطلاعات ساختمان چگونه است؟

هر حرفه زبان خاص خود را دارد، پزشکان زبان آناتومیکی بدن را می‌شناسند، وکلا، زبان حقوق و قانون را درک می‌کنند، اما زبان یک معمار بر طبق اصول زیباشناسی، متریال ساختمان و مقدار بودجه است. بنابراین، یک معمار چگونه با کامپیوتر ارتباط برقرار می‌کند، کامپیوتر تنها در نهایت 1 و 0 را می‌فهمد!.

نرم افزار BIM، مانند Revit، با زبان معماران صحبت می‌کند؛ درها، پنجره‌ها، دیوارها و هر بخش از بنا، با استفاده از این برنامه کاری واقعاً باورنکردنی انجام می‌دهد. مدلسازی اطلاعات هر یک از این نهادها را در آنچه «پایگاه داده» نامیده می‌شود، طبقه بندی و سازماندهی می‌کند. این نرم افزار با نگه داشتن از این قطعات مختلف مانند یک داور غیبی، اطمینان می‌دهد که هر عنصر در محلی می‌باشد که قرار است باشد.

مدلسازی اطلاعات ساختمان از طریق ایجاد یک پایگاه داده که سازگار با IFC است، کار می‌کند. IFC به Industry Foundation Class اطلاق می‌شود و یک سیستم غیر اختصاصی برای ارجاع اطلاعات مربوط به صنعت ساختمان است. از آنجا که این سیستم خنثی است و توسط هیچ فروشنده یا مجموعه‌ای از فروشندگان کنترل نمی‌شود. مدل سازی اطلاعات این امکان را فراهم می‌آورد که بستر مبتنی بر IFC بتوان با طیف وسیعی از نرم افزارها و شرکت‌های مختلف سازگار باشد.

ابزارهای طراحی BIM امکان استخراج نماهای مختلف از مدل را برای تولید نقشه‌ها فراهم می‌آورد. همچنین اشیا به عنوان پارامترها و روابط با سایر اشیا تعریف می‌شوند، به گونه‌ای که در صورت ایجاد تغییر در یک موضوع مرتبط، موارد وابسته یا مجاور به طور خودکار تغییر یا تنظیم می‌شوند. هر عنصر از یک مدل ساختمانی می‌تواند ویژگی‌هایی را به خود اختصاص دهد تا به طور خودکار آن‌ها را انتخاب و سفارش دهند، جایی که تخمین هزینه‌ها و ردیابی و سفارش مصالح ارائه می‌شوند.

کاربردهای مدلسازی اطلاعات ساختمان

یک مدل اطلاعات ساختمان می‌تواند برای اهداف زیر استفاده شود:

• طراحی نقشه: تهیه نقشه‌ها برای سیستم‌های مختلف ساختمان سازی آسان است. به عنوان مثال، پس از اتمام مدل، نقشه‌های هر قسمت ساختمان می‌توانند به سرعت تهیه شوند.
• بررسی کد: ادارات آتش نشانی و سایر مسئولان ممکن است از این مدل‌ها برای بررسی پروژه‌های ساختمانی خود استفاده کنند.
• تخمین هزینه: نرم افزار BIM دارای ویژگی‌های برآورد هزینه است. در صورت ایجاد هرگونه تغییر در مدل، مقادیر مواد به طور خودکار استخراج و به روز می‌شوند.
• توالی ساخت‌وساز: یک مدل اطلاعات ساختمان می‌تواند به طور مؤثری برای هماهنگی برنامه‌های مرتب سازی، ساخت و تحویل مواد برای کلیه اجزای ساختمان استفاده شود.
• درگیری، تداخل و تشخیص برخورد: از آنجا که مدل‌های اطلاعات ساختمان برای مقیاس در فضای سه بعدی ایجاد می‌شوند، همه سیستم‌های اصلی می‌توانند فوراً و به طور خودکار برای مداخلات بررسی شوند. به عنوان مثال، این فرآیند می‌تواند تأیید کند که لوله کشی با تیرهای فلزی تلاقی دارد یا خیر.
• مدیریت تسهیلات: دپارتمان‌های مدیریت تأسیسات می‌توانند از این BIM برای نوسازی، برنامه ریزی فضا و عملیات نگهداری استفاده کنند.

فواید مدل سازی اطلاعات ساختمان

مزیت اصلی یک مدل اطلاعات ساختمان، نمایش دقیق هندسی آن در قسمت‌های یک ساختمان در یک محیط داده یکپارچه است. سایر فواید به شرح زیر هستند:

• فرآیندهای سریع‌تر و مؤثرتر: اطلاعات با سهولت بیشتری به اشتراک گذاشته می‌شوند و می‌توانند با ارزش افزوده و مجدداً استفاده شوند.
• طراحی بهتر: طرح‌های پیشنهادی ساختمان می‌توانند به صورت دقیق مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرندو شبیه ساز‌‌ی‌ها به سرعت انجام شود و راه حل‌های پیشرفته و خلاقانه‌ای را ممکن سازد.
• کنترل هزینه‌های کلی و داده‌های زیست محیطی: عملکرد محیطی قابل پیش‌بینی‌تر است و هزینه‌های چرخه عمر بهتر درک می‌شود.
• کیفیت بهتر تولید: خروجی اسناد انعطاف پذیر بوده و علمرد اتوماسیون به حداکثر می‌رسد.
• خدمات بهتر مشتری: پیشنهادات از طریق تجسم دقیق درک می‌شوند.
• داده‌های چرخه عمر: در مدیریت پروژه می‌توان از ملزومات، طراحی، ساخت و اطلاعات عملیاتی استفاده کرد.

مزایای مدل‌سازی اطلاعات ساختمان به طور خلاصه شامل موارد زیر هستند:

• حداکثر 40 درصد از تغییر بدون محدودیت
• دقت تخمین هزینه در سه درصد نسبت به تخمین‌های سنتی
• 80 درصد کاهش زمان برای تولید برآورد هزینه
• پس انداز حداکثر 10 درصد از ارزش قرارداد از طریق تشخیص درگیری و کاهش هفت درصد در زمان پروژه

مدل‌سازی اطلات ساختمان چه خطرات و ریسک‌هایی دارد؟

خطرات BIM را می‌توان به دو دسته گسترده حقوقی (یا قراردادی) و فنی تقسیم کرد. اولین خطر عدم تعیین مالکیت داده‌های مدلسازی اطلاعات ساختمان و لزوم محافظت از طریق قوانین حق چاپ و سایر کانال‌های قانونی است.

به عنوان مثال، اگر مالک در حال پرداخت هزینه برای طراحی است، ممکن است مالک حق مالکیت آن را داشته باشد، اما اگر اعضای تیم اطلاعات اختصاصی را برای استفاده در پروژه ارائه دهند، باید اطلاعات اختصاصی آن‌ها نیز محافظت شود. بنابراین، هیچ پاسخ ساده‌ای برای سؤال در مورد مالکیت داده‌ها وجود ندارد!.

در مورد دوم، مفهوم یکپارچه BIM سطح مسئولیت را چنان محو می‌کند که احتمال دارد خطر و مسئولیت افزایش یابد. سناریویی را در نظر بگیرید که در آن مالک پرونده‌های ساختمان، از یک خطا در طراحی استفاده می‌کند.

معمارها، مهندسین و سایر همکاران در فرآیند مدلسازی اطلاعات ساختمان، در تلاش هستند تا مشخص کنند چه کسی مسئولیت طرح را بر عهده داشته است. با افزودن ابعاد هزینه بر روی مدل اطلاعات ساختمان، مسئولیت رابط فناوری مناسب در بین برنامه‌های مختلف به یک موضوع مهم تبدیل می‌شود.

یکی از موثرترین راه‌های مقابله با این خطرات، داشتن قراردادهای مشترک و یکپارچه تحویل پروژه است که در آن خطرات استفاده از BIM به همراه پاداش در بین شرکت کنندگان پروژه به اشتراک گذاشته می‌شود.

کلام آخر

مدلسازی اطلاعات ساختمان به عنوان روشی ابتکاری برای طراحی و مدیریت واقعی پروژ‌ه‌ها در توسعه است. پیش بینی عملکرد و بهره‌برداری از ساختمان با اتخاذ BIM بسیار بهبود یافته است. با افزایش سرعت استفاده از این سیستم، همکاری در تیم‌ها منجر به بهبود سودآوری، کاهش هزینه‌ها، مدیریت بهتر زمان و بهبود روابط مشتری می‌شود. در عین حال، تیم‌هایی که BIM را پیاده سازی می‌کنند باید در مورد مشکلات قانونی که شامل مالکیت داده‌ها و مسائل مربوط به ریسک است، بسیار مراقب باشند. چنین موضوعاتی باید در اسناد قرارداد مطرح شوند.