مبلمان شهری هوشمند برای شهروند هوشمند

از دیرباز که انسان ها مکان های با موقعیت های جغرافیایی مناسب را جهت سکونت برگزیدند و به تدریج امکانات را برای خود فراهم کردند واژه «شهر» شکل گرفت، هرچه زمان به جلوتر می آمد انسانها نیاز های خود را بیشتر در می یافتند و در صدد تامین آن بر می آمدند، آزمون و خطاهای بسیار آنها را به سمت ایده های مطلوب تر سوق می داد و  این تلاش برای آسان تر کردن امور با ورود مقوله ای به نام تکنولوژی به زندگی انسان ها، سرعت و رنگ و بوی جدیدی به خود گرفت.
امروزه با پیشرفت و توسعه کشورها، انرژی و زمان ارزش بیشتری یافته و تلاش برای عدم هدر رفت آن یکی از نکات مهم برای توسعه زندگی مردم و همچنین صنعت است. انسان با حس کنجکاوانه ی خود هر روز به قابلیت های ویژه عناصر مصنوعی و طبیعی موجود در زندگی خود پی می برد و با توجه به دغدغه ی مهمی که در ارتباط با انرژی دارد، همواره می کوشد تا جایگزینی برای انرژی های تجدید ناپذیر بیابد.
همزمان با این رشد سریع شهرها، مبلمان شهری نیز در نقش و جایگاه خود دچار تحولات اساسی شده و از محصولات تک عملکردی و سنتی به محصولات چندکاره و هوشمند با شعار دوستدار محیط زیست، تبدیل شده اند.

مبلمان شهری :

شاید وقتی واژه مبلمان به گوش می رسد نگاه ها را صرفا به سمت مبلی برای نشستن معطوف می سازد، اما در حقیقت اینگونه نیست و هر آنچه را که از آن در محیط شهری بشود استفاده ی بهینه جهت خدمات رسانی به شهروندان کرد را می توان نوعی مبلمان شهری تلقی کرد. بطور کلی مجموعه ای از وسایل، دستگاهها و نمادها ، فضای بصری یک شهر را تشکیل می دهند.  بخشی از آن که، به عملکردها و خدمات عمومی شهروندی مرتبط هستند، مبلمان شهری نام دارند. در واقع مبلمان شهری یک کشف جدید نیست و همزمان با شهرنشینی پیدا شده است، حال اگر بپذیریم که هر خانه در مقیاس کوچکتری از یک شهر است به این نتیجه خواهیم رسید که اگر در انتخاب و چیدمان مبلمان شهرمان نیز مانند مبلمان خانه  و همینطور فراهم کردن امکانات مورد نیاز انسانها دقت و خلاقیت کافی را به کار بگیریم، شهرمان نیز همانند خانه مان محلی امن و همراه با آرامش خواهد بود.
به طور کلی تقسیم بندی مبلمان شهری در چهار گروه اصلی شکل می گیرد که هر کدام در زیر مجموعه خود گروههای کوچکتری را شامل می شوند که عبارتند از  :
1.    مبلمان خیابانی 
2.    مبلمان پارکی  
3.    مبلمان ترافیکی 
4.    مبلمان اطلاع رسانی 
5.    مبلمان تبلیغاتی 

تعریف هوشمندی :

هوشمندی صرفا توان شنا کردن در اطلاعات و رمزیابی و یافتن راه حل ها نیست، بلکه قدرت طرح مساله های جدید، جلوگیری از گمراهی و تلف شدن زمانی است که در دنیای اطلاعات ایجاد می شود، یعنی معجزه خلاصه کردن، طبقه بندی کردن و سرعت و دقت در ارائه اطلاعات است.

مبلمان شهری هوشمند ( مبلمان چند عملکردی ): 

در گذشته مبلمان های شهری فقط برای یک کاربرد طراحی  و به کار گرفته می شد. باجه تلفن، باجه پست و یا تابلوهای اعلانات دارای فضایی مستقل و سنتی بودند که امروزه این نوع تفکر در حال منسوخ شدن است. در همین راستا مبلمان جدیدی در چهره شهرها ظهور کرد که با قابلیت های چند عملکردی (ارزش های افزوده) و ادغام با سیستم های کامپیوتری، زیرساخت های شهری را به سمت هوشمند سازی هدایت کرد.
استفاده از مبلمان هوشمند به جهت رایگان بودن و قابلیت بهینه سازی زیرساخت های شهری، در تمامی کشورهای پیشرفته به سرعت در حال رشد هستند. نیمکت ها، وسایل نقلیه عمومی، تابلوهای تبلیغاتی، سطل های زباله و … با استفاده از تکنولوژی و  نوآوری می توانند به ابزاری قدرتمند در جهت هوشمند سازی شهری تبدیل شوند.  
بنابراین هدف از  هوشمندسازی مبلمان، صرفا استحکام و اقتصادی بودن آن و قرار گیری در فضای عمومی نیست. بلکه تسهیل خدمات رسانی به شهروندان در زمینه های متفاوتی از جمله ایجاد فضای استراحت و  تفریحی، استفاده ی رایگان از تکنولوژی و اینترنت، کنترل ترافیک معابر، جمع آوری اطلاعات جغرافیایی و آب و هوایی، افزایش فرهنگ مطالعه و ورزش و … است.  این امر با استفاده از داده های ارزشمند تکنولوژی و همچنین توجه به مبحث مهم انرژی و مسائل زیست محیطی در کنار مقوله ی زیبا شناختی، گام بزرگی در جهت تولید انرژی تجدید پذیر و توجه به هوای پاک برای ساختن یک شهر پایدار بر می دارد.

نمونه های خلاقانه مبلمان شهری هوشمند 

1-    نیمکت های هوشمند:

وقتی که شما در یک خیابان منتظر هستید و یا وقتی می خواهید در پارکی استراحت کنید ، به دنبال یک نشیمن و یا محلی برای استراحت خواهید بود. حال اگر این نشیمن مجهز به تکنولوژی های کاربردی دیگری نیز باشد، شما علاوه بر استراحت می توانید از  امکانات دیگر آن نیز بهره ببرید.
نیمکت های هوشمند علاوه بر قابلیت نشستن و استراحت، امکان شارژ کردن از طریق شارژرها و USB ها و استفاده از WIFI  را برای انتقال داده های مکانی، آب و هوایی و سایر داده های شهری را فراهم می کنند. این نیمکت ها را می توان در مکان های متنوعی مانند پارک های عمومی، خیابان های شهر، برج های مسکونی و تجاری دید.. این نیمکت ها که مجهز به پنل های خورشیدی هستند با ذخیره انرژی خورشیدی در طی روز به عنوان یک منبع تجدید پذیر و البته بدون آسیب زیست محیطی، مصرف انرژی برق را کاهش می دهند. 

2-  ایستگاهای اتوبوس:

ایستگاه های اتوبوس نیز مانند ایستگاه مترو یا ایستگاه راه آهن یکی از مهمترین نقاط ارتباطی در یک شهر هستند. این ایستگاه های انتظار ، ایده جدید در مبلمان شهری نیستند ولی قابلیت های چند عملکردی و هوشمندسازی آن تحولی جدید و خلاقانه می باشد. 
ادغام ایستگاهای اتوبوس با تکنولوژیهای نوینی همچون امکانات بی سیم و wifi و سنسورهای جمع آوری و ارسال داده ها و فن آوریهای پیشرفته،  صفحات تبلیغاتی و همچنین تابلوهای برق، شارژر تلفن همراه که انرژی آن توسط پنل های خورشیدی تامین می شوند ، علاوه بر هوشمند سازی خدمات شهری ، تاثیر به سزایی در کنترل ترافیک شهری و مدیریت زمان و انرژی دارد. 

3-  چراغ های هوشمند شهری:

آیا تا بحال به قابلیت های خورشید فکر کرده اید؟ یا فقط به روشنایی بخشی آن برای طلوع یک صبح دل انگیز و یک غروب غم انگیز اندیشیده اید؟
از تکنولوژی خورشیدی می شود ساعت ها حرف زد، اما  یک چراغ شهری در یک موقعیت جغرافیایی که دسترسی آن به سیم های برق دشوار بنظر می رسد و هزینه تامین آن منطقی نیست را می توان بهترین مثال برای استفاده از انرژی خورشید و تبدیل آن به انرژی برق قلمداد کرد، انرژی ای که از خورشید در طی روز گرفته می شود و به صورت یک جریان محرک، شب هنگام در فضای تاریک شهری جاری می شود.
در نوع جدیدی از پروژه چراغ های هوشمند شهری، از  پنل هایی در سنگ فرش پیاده رو استفاده شده است که با هر قدمی که روی آن گذاشته می شود به میزان قدرت آن، انرژی جنبشی به برق  تبدیل و ذخیره می گردد. استفاده از  انرژی های رایگان انسانی در تامین انرژی های مورد نیاز شهری مقوله ای بسیار خلاقانه است که تحول بزرگی در بهینه سازی مصرف انرژی هایی تجدید ناپذیر ایجاد می کند.

4- سطل های زباله: 

سطل های زباله هوشمند به عنوان یکی از اجزای بسیار مهم مبلمان شهری ، تاثیر زیادی بر سلامت شهروندی و زیست محیطی و در نتیجه زیبا سازی شهر دارند . 
امروزه تخلیه سطل های زباله و تفکیک زباله های تر و خشک که به صورت دستی و انسانی انجام می شود، علاوه بر صرف هزینه و زمان، مشکلات زیادی در زمینه سلامت و پاکیزگی شهری ایجاد می کند. معمولا مشاهده می شود که عدم توجه به انباشت زباله ها در معابر شهری و سطلها ، تصویر زشتی از چهره شهر ایجاد کرده که نمود شهرهوشمند و متمدن نیست.  
با استفاده از سطل های زباله مجهز به سنسورهای هوشمند ،که قادر به اندازه گیری میزان زباله و وزن ضایعات داخل آن می باشند ، می توان از سرریز شدن زباله ها جلوگیری نموده و میزان تولید زباله در یک شهر را ارزیابی کرد. همچنین با کنترل دمای ضایعات داخل مخزن می تواند حریق مواد شیمایی تولید شده در مخزن را هشدار داده و هوشیاری لازم را ایجاد کند. این مخازن می تواند به طور قابل توجهی مسائل مربوط به دفع زباله در شهرها را حل و در عین حال محیط زیست را بهبود بخشد.
لازم به ذکر است که در آینده ای نه چندان دور تولید سطل های زباله هوشمند که مانند یک ربات عمل کنند دور از ذهن نیست. 

5- تابلوهای تبلیغاتی:

در فضاهای شهری المان های تبلیغاتی بسیاری به چشم می خورد که گاه برخی از آنها به صورت بیلبورد و برخی دیگر به صورت استندهای کوچکتر در خیابان و پیاده رو ها قرارگرفته اند. اما همین بیلبوردهای تبلیغاتی را می توان با یک نگاه هوشمندانه به یک المان چندکاربردی و البته تبلیغاتی بدل کرد. دیجیتالی کردن فضاهای تبلیغاتی زمینه شهر هوشمند را فراهم می کند که موجب می شود به مراتب منسجم تر، هوشمندتر و دارای ارتباطات فعال و پویا داشته باشیم.  هرچقدر که تابلوهای تبلیغاتی چند عملکردی می شوند یک روندجدید وجذابی برای تبلیغات در شهرها ایجاد می شود. 
در کشور برزیل بیلبوردهایی طراحی و ساخته شده اند که قابلیت جذب و نگهداری آب را از اتمسفر دارند که این آب پس از آنکه جمع آوری می شود می تواند در یک مخزنی که درست در زیر آن تعبیه شده است ذخیره شده و مورد مصرف قرار بگیرد. یا در بخشی دیگر بخصوص در شهر های با رطوبت و بارندگی بالا، می توان بیلبوردهای دیواری را که ممکن است در اثر عوامل جوی، زیبایی و جذابیت خود را از دست بدهند، با یک ابتکار خلاقانه و ایجاد سقفی زیبا که اتفاقا چراغ های آن نیز از انرژی خورشیدی تغذیه می شوند را به سرپناهی برای عابرین تبدیل کرد تا در مواقع بارندگی زیر آن قرار بگیرند. یا با خلاقیتی ساده  به مانند یک نیمکت امکان نشستن موقت را به افراد رهگذر داد.

نتیجه گیری:

تلفیق دو موضوع تکنولوژی و خلاقیت در کنار توجه به نیاز سنجی یک شهر و شهروندانش دو عامل تاثیر گذار درطراحی و ساخت مبلمان شهری و در نتیجه پیشبرد هدف بزرگی به نام هوشمندسازی در زیرساخت های  آن شهر می باشند. هماهنگ سازی مبلمان با تکنولوژیهای روز دنیا در جهت پاسخگویی به نیازهای شهروندان امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. 
با توجه به آنچه گفته شد برای نیل به اهداف هوشمند سازی راهکارهای زیر را برای داشتن مبلمانی کارآمد با قابلیت های چندگانه می توان ارائه کرد:

• تلفیق درست و خلاقانه تکنولوژی ها و نوآوری های صنعت دیجیتال با زیرساخت ها و مبلمان شهری 
• گسترش آگاهی مردم نسبت به انرژی های تجدید پذیر و به نوعی آموزش و فرهنگ سازی این مقوله ی مهم
• استفاده از ارتباطات وای فای رایگان حاصل از انرژی خورشیدی که کاهش هزینه ها را در بردارد.
• استفاده از ایستگاه ها یا نشیمن های چندعملکردی برای استراحت و شارژ رایگان دستگاه های الکترونیکی و گوشی های هوشمند که از انرژی های تجدید پذیر خورشیدی استفاده می کنند.
• افزایش قابلیت ارتباطات موثر بین افراد در شهر با استفاده از نمایش اطلاعات و داده های شهری و شهروندی در صفحه های نمایش عمومی.
• استفاده از تکنولوژیهای جدید و یا بهره گیری از انرژیهای رایگان انسانی یا طبیعی برای صرفه جویی در مصرف انرژیهای تمام شدنی و در پی آن کاهش هزینه های تولید و مصرف برق. 
• جمع آوری داده های بزرگ (Big data) که می تواند خدمات عمومی و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

بنابراین مدیران شهری و متخصصان امر در زمینه های طراحی ملزومات شهری و کنترل انرژی برای جلب حس خشنودی و رضایت شهروندان و همچنین افزایش کارایی سیستم ها و مبلمان شهری و نیز افزایش جذابیت بصری با سرعت هرچه تمام به سمت هوشمند سازی پیش می روند و از هیچ پارامتری جهت پاسخگویی و سرعت بخشیدن به نیازهای شهروند امروزی غافل نمی شوند.