فونداسیون اساسی ترین عضو ساختمان برای تحمل و انتقال بارهای زنده و مرده یا همان نیروهای ایستایی و نیز نیروهای دینامیکی باد و زلزله، طراحی و اجرا می شود. عوامل مؤثر در دست یابی به یک پی با کیفیت بالا شامل این موارد می شود: آرماتور بندی و قالب بندی با رعایت استانداردها، تهیه و اجرای بتن استاندارد مطابق رده مشخص شده در نقشه های اجرایی و عمل آوری و نگهداری از بتن پس از بتن ریزی
عضو انتقال دهندۀ نیروهای عمودی به زمین شالوده یا پی نام دارد، شالوده اولین عضو در معرض نیروی افقی زلزله نیز می‌باشد و همچنان نیروی باد که به ساختمان وارد می‌شود، نهایتاً به شالوده و زمین انتقال می‌یابد.
این عضو اصلی‌ترین عضو یک ساختمان می‌باشد، که با توجه به بارهای واردۀ زنده و مرده، جنس خاک، درجه زلزله خیز بودن منطقه و سرعت باد منطقه محاسبه شده و عرض، ضخامت، میلگرد و رده بتن آن مشخص می‌گردد.
مراحل اجرای فونداسیون
- برش و خم میلگردهای اصلی (طولی) و خاموت‌ها
- قرارگیری میلگردها در جای خود مطابق نقشه (بافتن شبکه)
- قالب‌بندی
- بتن‌ریزی
- عمل آوری بتن و نگهداری
در مرحله برش و خم، میلگردهای اصلی، خاموت‌ها و میلگردهای تقویتی مطابق نقشه‌های اجرایی، برش و خم زده می‌شوند. برای برش میلگردها از قیچی‌های دستی و هیدرولیکی برقی استفاده می‌شود.
خم خاموت‌ها حتماً باید 135 درجه باشد و خم میلگردهای اصلی 90 درجه، چون خم کردن میلگرد بعد از بتن ریزی (میلگردهای قرار گرفته در بتن) ممنوع است. لذا هر نوع خمی که میلگردها نیاز دارند باید قبل از بتن ریزی صورت بپذیرد.
میلگردگذاری با توجه به خط‌کشی با ریسمان رنگی صورت گرفته روی بتن مگر در جای خود انجام می‌پذیرد، به طوری که فاصله میلگردها تا بر فونداسیون مطابق مندرجات نقشه باشد.
در پی‌های نواری از خاموت استفاده می‌شود و برای پی‌های صفحه‌ای (رادیه ژنرال) میلگردها بصورت شبکه پایین و بالا اجرا می‌شوند.
در این نوع از پی میلگردهای شبکه و تقویتی‌های پایین روی فاصله نگهدارهای پلاستیکی یا بتنی قرار می‌گیرند و میلگردهای شبکه و فاصله نگهدارهای بالا بر روی خرک مستقر می‌شوند.
قالب سطح جانبی چاله آسانسور با دیوار بلوکی اجرا می‌شود و ماندگار می‌گردد.
میلگردهای مصرفی اصلی باید فاقد زنگ زدگی باشند. رعایت فاصله خاموت‌ها و میلگردهای اصلی از یکدیگر مطابق مندرجات نقشه الزامی است.
خم‌های 135 درجه خاموت‌ها نباید پشت‌سرهم قرار گیرند. خاموت‌ها باید با میلگردهایی که در تماس هستند با سیم آرماتوربندی (سیم نمره 1.5) متصل شوند.
اندازۀ طول و عرض خاموت‌ها باید یکی باشد و از مصرف خاموت‌هایی با طول و عرض‌های کمتر یا بیشتر خودداری نمود. هنگام برش و خم خاموت باید نظارت کافی اعمال گردد تا طول خم و زاویه خم رعایت شود.
در بناهایی با اسکلت بتنی، میلگردهای ریشه ستون‌ها باید دارای خم 90 درجه با طول تجویز شده در نقشه باشند و خم انتهایی میلگردها در ستون حتماً به اطراف باشند، زیرا خم انتهای میلگرد ریشۀ ستون‌ها جهت جلوگیری از پانچ شدن ستون انجام می‌گیرد.
میلگردهای تقویتی پس از بافته شدن میلگردهای اصلی و ریشه ستون‌ها (در اسکلت‌های بتنی) در محل خود قرار می‌گیرند.
میلگردهای تقویتی بین میلگردهای اصلی در قسمت پایین و بالای شبکه بافته شده قرار می‌گیرند. چنانچه با قرارگیری میلگردهای تقویتی بین میلگردهای اصلی محدودیت برای پایین رفتن بتن به زیر شبکه به‌وجود آید.(فاصلۀ بین میلگردها خیلی کم شود) زیر نظر مهندس ناظر با استفاده از خرک میلگردهای تقویتی بالاتر از میلگردهای اصلی قرار می‌گیرند.
خم کردن میلگردها تا حدامکان باید با دستگاه‌های خم‌کن برقی مجهز به فلکه خم‌کن با یک عبور در سرعت ثابت انجام پذیرد. برای خم میلگردهای متفاوت از فک‌های متناسب با قطر میلگرد استفاده شود.
سرعت خم میلگرد با دمای محیط و نوع فولاد تناسب داشته باشد. باز و بسته کردن خم میلگردها به منظور شکل دادن مجدد به هیچ عنوان مجاز نیست.
در دمای کمتر از 5- درجه سانتی‌گراد خم کردن میلگرد مجاز نمی‌باشد، خم‌کردن میلگردهایی که یک سر آنها در بتن قرار دارد به هیچ عنوان مجاز نیست.
مندرجات نقشه‌های اجرایی و کارگاهی آرماتور بندی
- قطر، تعداد و طول میلگردهای طولی درج شده باشد.
- قطر میلگردهای عرضی و فاصله آنها مشخص باشد.
- جزئیات زاویه خم میلگردها، محل خم، طول مستقیم پس از خم درج شده باشد.
- جزئیات کامل قلاب‌ها مشخص باشد.
- جزئیات، نوع، طول و محل وصله‌ها معین باشد.
- ضخامت پوشش بتن روی میلگردها درج شده باشد.
- قطر بزرگترین سنگدانه قابل مصرف در بتن درج شده باشد.
- جدول میلگردها (لیستوفر) شامل جزئیات قطعات میلگردها و وزن مصرفی آنها تهیه شده باشد.
- جزئیات فاصله نگهدارها برای تأمین ضخامت پوشش بتن روی میلگردها موجود باشد.
- جزئیات قطعات فولادی نصب در بتن درج شده باشد.
- در قمست وصله‌ها به طول همپوشانی صراحتاً اشاره شده باشد.
موارد یازده‌گانه برای تمامی اعضای اسکلت بتنی نافذ هستند.
