سقف کوبیاکس چیست و تفاوت آن با یوبوت چیست؟ نحوه اجرا، معرفی، مزایا و معایب

سقف‌های کوبیاکس از جمله سیستم‌های سقفی جدیدی هستند که به تازگی وارد صنعت ساختمان سازی شده‌اند. سقف‌های کوبیاکس (Cobiax) با توجه به ویژگی‌ها و ساختاری که دارد در مقایسه با سایر سیستم‌های سقفی یک سری مزایا و معایب دارد. نحوه اجرای این سیستم سقفی نیز منحصر به فرد است. در این مقاله از کارگشا قصد داریم تا با معرفی سیستم سقف کوبیاکس و بررسی نحوه اجرا، مزایا و معایب آن به دنبال پاسخی به پرسش مبنی بر این که سقف کوبیاکس چیست، باشیم و در آخر هم به مقایسه و بررسی تفاوت میان دو سقف کوبیاکس و یوبوت خواهیم پرداخت.

سقف کوبیاکس چیست؟

سقف‌های کوبیاکس (Cobiax)، جزء گروه سقف‌های مجوف است که می‌توان سازه‌هایی تا دهانه‌های 8 متر را به راحتی اجرا نمود. این نوع سقف برای سازه‌های با دهانه‌های بیشتر از 11 متر مطابق تأییدیه‌های مرکز تحقیقات ساختمان پیشنهاد نمی‌شود.

جزئیات اجرایی سقف‌های کوبیاکس شباهت‌های زیادی با سقف‌های یوبوت دارد با این تفاوت ظاهری که بجای قالب‌های مکعبی شکل استفاده شده در سقف‌های یوبوت، از قالب‌های توپی (کروی شکل) در سقف‌های کوبیاکس بهره گرفته می‌شود. ناگفته نماند، سقف‌های کوبیاکس به دلیل نوع ساختار اجرایی و محاسباتی می‌تواند به‌صورت ترکیبی با سقف‌های پیش تنیده نیز اجرا شود که این امر در بسیاری از کشورهای اروپایی متداول است.

مراحل اجرای سقف‌های کوبیاکس

در اینجا برای بیان روش اجرای سقف‌های کوبیاکس، ضمن بررسی گام به گام این نوع سقف، تفاوت‌های آن را با سقف‌های یوبوت نیز توضیح خواهیم داد.

قالب بندی

قالب بندی سقف‌های کوبیاکس کاملاً مشابه سقف‌های یوبوت بوده و به‌صورت یکپارچه عملیات قالب بندی در زیر سقف و اطراف تیرهای بتنی انجام می‌شود. زیرسازی این قالب‌ها نیز مانند سقف‌های یوبوت باید به نحوی انجام شود که مقداری خیز به سمت بالا داشته باشد تا در زمان وارد شدن وزن بتن هنگام بتن ریزی موجب تراز شدن نهایی قالب‌ها تحت بارهای حین اجرا و بارهای مرده گردد. لازم به ذکر است عملیات زیرسازی قالب‌های سقف کوبیاکس نمی‌تواند فقط توسط جک به تنهایی انجام شود و باید به‌وسیله اسکفلد (چهارپایه) و یا داربست بندی به‌صورت کفراژ اجرا شود.

بیشتر بخوانید: سقف یوبوت، نکات اجرایی و مزایای آن

آرماتوربندی شبکه تحتانی و تیرها

بعد از مرحله قالب بندی، آرماتوربندی‌های شبکه زیرین به رعایت کاور لازم میلگردها و همچنین تیرها و میلگردهای تقویتی بسته می‌شود. این مرحله از سقف‌های کوبیاکس نیز کاملاً مشابه سقف‌های یوبوت است. با این تفاوت که به دلیل اینکه معمولاً ارتفاع سقف‌های کوبیاکس بیشتر از سقف‌های یوبوت است، احتمال افزایش وزن آرماتور مصرفی در این نوع سقف نسبت به یوبوت وجود خواهد داشت. گفتنی است آرماتوربندی سقف‌ها باید دقیقاً مطابق نقشه‌های اجرایی ارائه شده از طرف مهندسین محاسب صورت پذیرد.

قرار دادن قالب‌های کوبیاکس

قالب‌های کوبیاکس، عموماً به دو شکل توپی شکل و بیضوی در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دو نوع قالب با توجه به ارتفاع بتن مورد نیاز در سقف و یا به عبارتی فاصله مابین دو شبکه آرماتوربندی که از طرف مهندس محاسب، انتخاب می‌شود، کاربرد دارد.

تفاوت قالب‌های کوبیاکس و یوبوت علاوه بر شکل ظاهری در نوع پایه‌های موجود در قالب‌های یوبوت نیز هست که در قالب‌های کوبیاکس به دلیل ساختار آن‌ها و جهت جلوگیری از نشستن قالب‌ها روی آرماتور تحتانی و رعایت نشدن کاور روی میلگردها و همچنین قابلیت راه رفتن اکیپ‌های اجرای روی آن‌ها در هنگام آرماتوربندی و عملیات اجرایی، پایه‌هایی به‌وسیله میلگرد برای آن‌ها ایجاد شده است. این پایه‌ها که اطراف قالب‌ها را کاملاً در بر گرفته، نشیمن آرماتورهای فوقانی را نیز تشکیل می‌دهد.

بیشتر بخوانید: اجرای سقف های نوین سازه ای، از سقف وافل تا عرشه فولادی خرپایی

آرماتوربندی شبکه فوقانی

پس از کامل شدن قالب گذاری، شبکه فوقانی میلگردها، مطابق نقشه اجرایی روی سقف قرار داده شده و به‌وسیله میلگردهای سنجاقی و سیم‌های آرماتوربندی کاملاً به شبکه تحتانی متصل می‌گردد. میزان آرماتورهای فوقانی و تقویتی نیز معمولاً در این نوع سقف‌ها، بیشتر از سقف‌های یوبوت است.

بتن ریزی

سقف کوبیاکس، در این مرحله آماده بتن ریزی است. عملیات بتن ریزی سقف‌های کوبیاکس در بیشتر مواقع، راحت‌تر از بتن ریزی سقف‌های یوبوت است. به این دلیل که قالب‌های کوبیاکس به جهت شکل ظاهری، از انتقال بتن (در صورت وجود روانی کافی) به زیر قالب‌ها جلوگیری نمی‌کند (بر خلاف سقف‌های یوبوت).

تنها نکته قابل توجه در حین بتن ریزی سقف‌های کوبیاکس، رسیدن بتن به‌صورت کامل، زیر آرماتورهای شبکه تحتانی است. عملیات ویبره زدن در حین بتن ریزی حتماً باید انجام شود تا بتن به تراکم لازم رسیده و تخلخل در آن ایجاد نشود.

تفاوت میان سقف کوبیاکس و یوبوت در چیست؟

• آشکارترین تفاوت میان سقف کوبیاکس و یوبوت در شکل ظاهری قالب‌های آن‌ها است. قالب‌های کوبیاکس گرد و قالب‌های یوبوت مربعی شکل هستند.
• اغلب اوقات در سیستم‌های سقفی کوبیاکس ارتفاع بیشتر است، به همین دلیل هم در مقایسه این سقف با سقف‌های یوبوت مقدار بیشتری آرماتور مصرف خواهد شد و متعاقباً وزن آن‌ها نیز بیشتر خواهد بود.
• تفاوت دیگر میان سقف کوبیاکس و یوبوت در بتن ریزی است. عملیات بتن ریزی در سقف کوبیاکس راحت‌تر است. به این دلیل که قالب‌های کوبیاکس به جهت شکل ظاهری، از انتقال بتن (در صورت وجود روانی کافی) به زیر قالب‌ها جلوگیری نمی‌کنند.
• در این سقف از بتن معمولی استفاده می‌شود. در این سقف نیز بتن ریزی را در دو مرحله اولیه و ثانویه انجام می‌دهند ولی برای بتن ریزی نیازی به استفاده از روان کننده نیست. در حالی که روانی بتن در سقف یوبوت از اهمیت بالایی برخوردار است، این اسلامپ باید امکان حرکت راحت بتن در زیر قالب‌ها را فراهم آورد و به طور کامل فضاهای خالی زیر را پر کند.

سقف کوبیاکس ارزان‌تر است یا یوبوت؟

هزینه مرتبط با اجرای هر یک از دو سقف کوبیاکس و یوبوت شامل میلگرد، بتن، دستمزد اجرا و هزینه‌های جانبی می‌شود.

هزینه میلگرد گذاری در سقف کوبیاکس و یوبوت

موقعیت و مکان استفاده از میلگرد در هر دو سقف یکسان است و تنها تفاوت میان آن‌ها به مقدار مصرف میلگرد مربوط است. میزان مصرف میلگرد در سقف‌های یوبوت تا حدودی بیشتر از سقف‌های کوبیاکس است و از این رو می‌تواند هزینه بیشتری را هم در پی داشته باشد.

هزینه بتن ریزی در سقف کوبیاکس و یوبوت

مصرف بتن در هر سه سازه شامل فونداسیون و تیرها و ستون‌ها یکسان است و تنها تفاوت میزان مصرف بتن در سقف سازه‌های مذکور است. به طور کلی میزان بتن مصرف شده در سقف کوبیاکس در مقایسه با سقف یوبوت مقداری بیشتر است.

هزینه کل سقف کوبیاکس و یوبوت

به طور کلی هزینه اجرایی دو سقف کوبیاکس و یوبوت در مقایسه با یکدیگر و با در نظر گرفتن فاکتورهایی مانند میزان میلگرد و بتن مصرفی و همچنین هزینه‌های اجرایی و جانبی، در بیشتر حالات یکسان است. با این همه در برخی از پروژه‌های هزینه اجرایی سقف کوبیاکس می‌تواند اندکی بیشتر از هزینه سقف یوبوت باشد.

مزایای سقف کوبیاکس

سیستم سقف کوبیاکس با توجه به ویژگی‌ها و فرایند اجرایی که دارد، از یک سری مزایا و نقاط قوت بالقوه برخوردار است که در زیر به چند مورد از آن‌ها اشاره شده است.

• سیستم سقف کوبیاکس انعطاف پذیری بالایی در مواجهه با انواع موضوعات معماری و سازه‌ای از خود نشان می‌دهد.
• نیاز به سرمایه گذاری بالایی برای احداث، خرید مواد اولیه و نیروی متخصص وجود ندارد.
• سیستم سقف کوبیاکس از نظر هزینه بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی است.
• مصرف مواد اولیه به طرز چشمگیری در مقایسه با سقف‌های سنتی کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه وزن دال و متعاقباً وزن کلی ساختمان کاهش پیدا می‌کند و به علت کاهش وزن ساختمان در برابر زلزله می‌تواند مقاوم‌تر است.
• سقف کوبیاکس برای ساختمان‌هایی که روی خاک‌های ضعیف بنا می‌شوند بسیار ایده آل است زیرا وزن کمی دارد.
• در اجرای ساختمان‌هایی با سیستم سقف کوبیاکس می‌توان تعداد ستون‌ها را تا چهل و پنج درصد کاهش می‌دهد.
• سیستم سقف کوبیاکس برای دهانه‌هایی با قطر بالا هم قابل اجرا است.
• نصب و اجرای آن در مقایسه با سقف‌های سنتی بسیار راحت‌تر است.
• ارتفاع کلی ساختمان را کم می‌کند و در نتیجه در یک ارتفاع مشخص می‌توان تعداد طبقات بیشتری به کار گرفت.
• هزینه‌ی اجرای تأسیسات ساختمان را کاهش می‌دهد.
• می‌توان انواع بازشوها و مجراها را جهت عبور تأسیسات مکانیکی و الکتریکی در هر جایی از سقف کوبیاکس اجرا کرد.
• بازسازی ساختمان و تغییر کاربری ساختمان با این نوع سقف بسیار راحت است.
• در بتن درجا و بتن پیش ساخته هم می‌توان اجرا کرد.
• سرعت نصب سقف کوبیاکس بالاست.
• گوی‌های کوبیاکس به راحتی با دست حمل و نصب می‌شوند.
• بتن ریزی آن بسیار آسان است.

معایب سقف کوبیاکس

علی رغم تمامی مزایایی که در بالا در مورد سقف‌های کوبیاکس عنوان شد، این سقف‌ها به دلیل ساختاری که دارند با نقاط ضعف و معایبی نیز همراه هستند. ول اینکه، برای پروژه‌های کوچک چندان مقرون به صرفه نیست؛ بنابراین، مالکین منفرد ساختمان‌ها نمی‌توانند از مزیت‌های بسیار این نوع سقف بهره‌مند شوند.

دوم اینکه، هنوز میزان مقاومت این سقف‌ها در برابر زلزله کاملاً روشن نیست. همچنین در هیچ یک از آئین‌نامه‌های مربوط به زلزله استاندارد مشخصی برای آن تعریف نشده است.

سخن آخر

سقف‌های کوبیاکس از سیستم‌های جدید برای اجرای سقف در ساختمان سازی هستند. مزایای این سیستم سقفی در سادگی و سرعت اجرا قابل توجه است. کوبیاکس در مقایسه با سقف یوبوت تفاوت‌هایی دارد که در بالا به آن‌ها پرداخته شد. با این همه اجرای این سقف می‌تواند با معایب محدودی هم رو به رو باشد. در آخر خوشحال خواهیم شد نظرات و پرسش‌های خود را با ما در میان بگذارید.