برای اینکه شرکت‌ها در رقابت با یکدیگر بتوانند خودی نشان دهند و در زمینه‌های اجرایی، مالی، علمی و موارد دیگر، توانشان را اثبات کنند، رتبه بندی ضروری است. با بالا رفتن رتبه، یک شرکت شناخته‌تر می‌شود و می‌تواند در پروژههای مختلف مشارکت کند. در حقیقت، رتبه بندی معیاری استاندارد برای اندازه‌گیری توانایی‌های شرکت‌های مرتبط با امور پیمانکاری است. به هر حال، برای شناخت انواع رتبه های پیمانکاری و نحوه اخذ رتبه با مقاله دیگری از ویکی ساختمون همراه باشید.
رتبه بندی شرکت‌های پیمانکار چیست؟
رتبه بندی پیمانکاران، بررسی میزان توانایی شرکت پیمانکاری اعم از نفرات، سوابق، تجربه کاری و توان مالی است. نحوه رتبه های پیمانکاری اغلب توسط ضوابط و آیین نامه‌هایی انجام می‌شود که توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور مصوب می‌شود.
رتبه بندی شرکت‌ها در پایه‌های 1، 2، 3، 4 و 5 انجام می‌شود که پایه 5 پایین‌ترین و 1 بالاترین پایه در رتبه بندی است.
پیشنهاد ویژه: لیست شرکت های پیمانکار حقوقی ساختمان و ابنیه از پایه 1 تا 5 در استان تهران
همچنین، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور به شرکت‌های پیمانکاری در 11 رشته مختلف گواهی صلاحیت اعطاء می‌کند که به شرح زیر هستند:
- ساختمان و ابنیه
- راه و ترابری
- صنعت و معدن
- تأسیسات
- کشاورزی
- آب و فاضلاب
- مرمت آثار باستانی
- کاوش‌های زمینی
- ارتباطات
- نفت و گاز
- نیرو (برق)
جهت دریافت رتبه، نخستین قدم «ثبت یک شرکت» است. برای شرکت‌های تازه تأسیس که سابقه و تجربه کاری بالایی ندارند، حداکثر می‌توان تقاضای رتبه ۵ پیمانکاری در یک یا دو رشته را نمود.
انواع رتبه های پیمانکاری
11 رشته رتبه بندی شرکت‌های پیمانکاری را در بالا نام بردیم، حال به تشریح هر کدام می‌پردازیم:
1- ساختمان و ابنیه
تمام موارد مربوط به ساخت‌وساز که شامل موارد زیر هستند:
- ساخت انواع سازه
- ساختمان و ابنیه عمومی اعم از نوع چوبی، آجری، فلزی و موارد دیگر
- ساخت پیاده‌روها
- دیوارکشی و طراحی لنداسکیپ
- محوطه
2- راه و ترابری
رتبه بندی در رشته راه و ترابری شامل پروژههای زیر می‌شود:
- احداث هرگونه مسیرهای ریلی، سیستم انتقال هوایی پایه‌دار و باند هواپیما
- مسیرهای حمل و نقل جاده‌ای نظیر بزرگراه، تونل و موارد دیگر
- هرگونه بازسازی و ترمیم مسیرهای حمل و نقل نظیر آسفالت
3- صنعت و معدن
موارد زیر در رسته رتبه بندی شرکت پیمانکاری در رشته صنعت و معدن قرار خواهند گرفت:
- هرگونه تأسیس یا تجهیز صنایع غذایی
- صنایعی نظیر پوشاک، شیشه، چرم، چوب و نساجی
- صنایع پتروشیمی نظیر استخراج، فرآوری، تولید مواد خام و موارد دیگر
- کارخانجات تولیدکننده ابزارآلات مکانیکی، وسایل آزمایشگاه و دارو
- کارخانجات تولیدکننده خودرو، خطوط انتقال مواد، اتوماسیون صنعتی نظیر کنترل، مانیتورینگ و موارد دیگر
4- تأسیسات
رتبه های پیمانکاری در رشته تاسیسات عبارتند از:
- احداث کلیه سیستم‌های ارتباط عمودی مانند پله برقی و سیستم‌های امنیتی
- سندبلاست و حفاظت کاتودی
- تمامی تأسیسات الکتریکی و مکانیکی ساختمان
- کلیه شبکه‌های کامپیوتری
- تجهیزات آشپزخانه ساختمان
5- کشاورزی
موارد زیر در رتبه بندی پیمانکاران رشته کشاورزی قرار می‌گیرند:
- عملیاتی نظیر مالچ‌پاشی و تثبیت شن روان در زمین
- آبخیزداری و آبخوانداری
- هرگونه عملیات در جنگل نظیر کاشت درخت و بهسازی اراضی
- ایجاد فضای سبز و مرتع سازی
- تمامی امور دامپروری حیوانات، طیور، شیلات و آبزیان
- تمامی عملیات کشت و برداشت به صورت عمده
6- آب و فاضلاب
شرکت‌ها با انجام پروژههای زیر در رتبه بندی پیمانکاران رشته آب قرار می‌گیرند:
- احداث بناهای آبی نظیر نیروگاه آب، سد، مخازن و دکل‌های آبی و موارد دیگر
- انتقال خطوط آب برای کشاورزی یا آب شهری
- احداث سازه‌های هیدرولیکی، تونل‌های آبی یا شبکه فاضلاب
- ساخت هرگونه سازه دریایی و ساحلی نظیر اسکله، حوضچه پرورش آبزیان و موارد دیگر
7- مرمت آثار باستانی
برای رتبه های پیمانکاری در رشته مرمت دو شاخه آثار فرهنگی و تاریخی منقول و غیرمنقول اختصاص داده شده است. تمامی فعالیت‌ها شامل موارد زیر هستند:
- احیا آثار باستانی
- ساماندهی کالبدی و منظری یک ابنیه تاریخی
- اجرای طرح‌های حفاظتی
- مرمت ابنیه یا بازسازی و نوسازی
8- کاوش‌های زمینی
اخذ رتبه پیمانکاری در رشته کاوش‌های زمینی، شامل پروژههای زیر هستند:
- هرگونه بهره‌برداری از پوسته زمین نظیر احداث معادن، دفن زباله، انتقال مواد به دریا و موارد دیگر
- هرگونه کاوش‌های غیرمستقیم روی خشکی یا داخل دریا نظیر اکتشاف و بهره‌برداری مواد زیرزمینی
- کاوش‌های دریایی، نظیر بهره‌برداری از مواد بستر دریا جز هیدروکربورها
9- ارتباطات
هرگونه از فعالیت‌های زیر در فهرست رتبه های پیمانکاری رشته ارتباطات قرار می‌گیرند:
- تمامی بخش‌های مخابراتی یا همان ICT
- احداث و بهره‌برداری از زیرساخت اینترنت و ماهواره
- ساخت انواع شبکه‌های مخابراتی، ارتباطی و انتقال خطوط بی‌سیم یا سیمی
- ساخت تمامی دکل‌ها و ایستگاه‌های ارتباطی و توزیع کننده
10- نفت و گاز
شرکت های پیمانکاری با دریافت رتبه می‌توانند فعالیت‌های زیر را انجام دهند:
- کلیه فعالیت‌های تخصصی پالایشگاه نفت و گاز نظیر تاسیسات سرچاهی، خطوط لوله جریانی و موارد دیگر
- احداث و نگهداری از مخازن ذخیره نفتی، خطوط انتقال نفت و گاز و هرگونه کارخانه پتروشیمی
- تمامی کارخانه‌های تولید گاز، گاز مایع و تلمبه خانه‌های نفت
- تمامی سازه‌های استخراج نفت و گاز واقع در دریا
- ایستگاه‌های تقویت فشار گاز در خشکی و دریا
11- نیرو
تمامی شرکت‌هایی که قصد دارند در پروژه‌هایی نظیر انتقال و توزیع نیرو (برق و الکترونیک) فعالیت کنند، باید اقدام به اخذ رتبه پیمانکاری در رشته نیرو کنند. این رشته شامل دو شاخه اعم از «تولید نیرو و پست» و «انتقال و توزیع» است.
نحوه اخذ رتبه های پیمانکاری
شرکت‌های پیمانکاری به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول شرکت‌هایی هستند که تمامی سهام آن متعلق به اشخاص ایرانی است و به نوعی خصوصی تلقی می‌شوند. دسته دوم سازمان‌هایی هستند که ۱۰۰ درصد سهام‌شان در اختیار ارگان‌های دولتی مانند شهرداری‌ها، مؤسسات و نهادها هستند. اگر شرکتی در این دو دسته قرار نگیرد، رتبه بندی نمی‌شود!
ناگفته نماند، معیارهای معاونت راهبری ریاست جمهوری برای ارائه رتبه ۱ تا ۵ به شرکت‌های به شرح زیر است:
- معیار ارزشیابی
- معیار تجربه و تخصص در حوزه کاری
- میزان توان مالی سازمان مربوطه
برای شرکت‌های پیمانکاری که می‌خواهند رتبه‌های کم‌تر از ۴ را کسب کنند باید حداقل موارد زیر را دارا باشند:
- کپی و اصل تمامی مدارک ثبتی شرکت اعم از اساسنامه، توافق‌نامه، صورت جلسات و کپی آخرین آگهی چاپ شده در روزنامه های کثیرالانتشار
- کپی شناسنامه و کارت ملی تمامی اعضای هیئت مدیره سازمان
- کپی مدارک تحصیلی اعضا مشاور (در بالا بردن امتیاز رتبه شرکت مؤثر هستند)
- اظهارنامه مالیاتی شرکت و کپی تمامی فاکتورهای رسمی صادر شده به علاوه برگه‌های اظهارنامه
مدارک لازم جهت اخذ رتبه های پیمانکاری
مدارک بسته به هدفی که شرکت‌ها برای اخذ رتبه دارید متفاوت خواهد بود. برای مثال، برای سازمان‌هایی که خواهان رتبه ۱ تا ۴ در زمینه پیمانکاری هستند، یک نوع مدارک درخواست می‌شود و برای شرکت‌های دیگر که تنها به دنبال گرفتن رتبه ۵ هستند، مدارک دیگری مورد نیاز است. اما به طور کلی، مدارک زیر درخواست می‌شود:
- ارائه تعهدنامه اعضای هیئت مدیره سازمان در خصوص کار نکردن در سازمان‌های دولتی و خصوصی ضروری است. این مهم برای اخذ رتبه‌های ۱ تا ۴ الزامی است. این تعهد نامه باید توسط تک تک اعضای هیئت مدیره سازمان به ثبت برسد.
- ارائه اصل گواهینامه رتبه بندی قبلی برای سازمان‌هایی که قبلاً رتبه بندی شده‌اند، ضروری است.
- مشخصات شرکت اعم از اسم، آدرس و شماره تماس باید با مشخصات آخرین آگهی که در روزنامههای رسمی به چاپ رسیده است یکی باشد.
- اعضای هیئت مدیره که طی ۳ سال گذشته فارغ التحصیل شده‌اند نیاز به کپی کارت پایان خدمت خود دارند.
- کپی مدارک تحصیلی اعضای هیات مدیره شرکت
- لیست بیمه پرسنل تأمین اجتماعی
- جدول سود و زیان شرکت طی حسابرسی‌های مالی و آخرین اظهارنامه مالیاتی
- نامه تأییدیه کار انجام شده در سربرگ کارفرما
سخن آخر
انواع رتبه های پیمانکاری را به همراه نحوه اخذ آن‌ها معرفی کردیم. بنابراین اگر به دنبال کسب رتبه برای شرکت تازه تأسیس یا بهبود رتبه شرکت قدیمی خود را دارید، لازم است تمامی مراحل اخذ و مدارک لازم را تهیه کنید. شما با کسب رتبه می‌توانید در پروژههای مختلف با ابعاد گوناگون فعالیت کنید.
