جوشکاری هنری است که از آن برای اتصال قطعات فلزی و غیر فلزی به هم استفاده می‌شود. متداول‌ترین روش جوشکاری، جوشکاری به روش قوسی است که در این مقاله به بیان ترفندهای این روش جوشکاری و ریزه‌کاری‌هایی که هر جوشکار باید بداند، می‌پردازیم. درادامه با کارگشاهمراه باشید.
جوشکاری چیست؟
جوشکاری مانند اتصال پیچ و مهره یکی از روش‌های اتصال است با این تفاوت که برخلاف اتصال پیچ و مهره این اتصال همیشگی است. در جوشکاری از الکتریسیته برای ذوب فلزات در نقطه جوش استفاده می‌شود، به این صورت که سر مثبت ولتاژ به وسیله سیم به قطعه فلز و سر منفی به الکترود وصل می‌شود و با اتصال این دو سر انتقال بار صورت می‌گیرد و قوس الکتریکی تشکیل می‌شود که دمای زیادی دارد و باعث ذوب فلزات می‌شود در اینجاست که یک فلز پرکننده، فضای بین دو فلز پایه را پر کرده و دو قطعه را به هم وصل می‌کند.
«چنانچه برای پروژه خود نیاز به جوشکار ماهر دارید می‌توانید درخواست خود را در سامانه ثبت درخواست کارگشا درج نمایید.»
پوشش یک جوشکار حرفه‌ای چگونه است؟
حتما شما هم با صحنه جوشکاری در کنار پیاده‌رو فردی بدون نقاب و پیشبند جوشکاری را مشاهده کرده‌اید. در اینجا لازم به یادآوری است که استفاده از این تجهیزات جوشکاری به منظور حفظ سلامتی جوشکار است و بهتر است از آنها در هنگام جوشکاری استفاده شود. لازم به ذکر است که در حین جوشکاری به روش قوسی اشعه فرابنفش ساطع می‌شود که برای سلامتی زیان بار و عامل سوختگی پوست است. پس بهتر است در هنگام جوشکاری از پوشش مناسب برای بدن، سر، دست و چشم‌ها استفاده شود. نقاب جوشکاری و عینک جوشکاری برای محافظت از سر و چشم‌ها تعبیه شده است، دستکش سنگین چرمی جوشکاری برای محافظت از دست‌ها در برابر اشعه ماوراء بنفش و لباس یا پیشبند چرمی جوشکاری هم برای جلوگیری از آسیب رسیدن به بدن در هنگام جوشکاری است.
آمادگی برای جوشکاری شامل چه مواردی می‌شود؟
۱٫ پس از تهیه پوشش‌های محافظتی جوشکاری لازم است پیش از شروع به کار چند ترفند جوشکاری را نیز رعایت کنید که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.
۲٫ دستگاه جوش، الکترود، سیم‌ها و اتصالات را به خوبی بررسی کنید تا از سالم بودن آنها اطمینان پیدا کنید.
۳٫ نوک الکترود باید سالم و بدون خوردگی باشد. تاریخ مصرف آن نباید گذشته باشد و اتصالات سیمی نباید زدگی یا پارگی داشته باشند.
۴٫ سطح کار یا فلزی که قرار است جوشکاری می‌شود باید تمیز، عاری از آلودگی، گرد و خاک، رنگ یا زنگ زدگی باشد زیرا باعث سست شدن جوش می‌شود.
۵٫ پیش از شروع کار، سطح کار را با دستگاه فرز، برس سیمی یا سمباده تمیز کنید و سپس با پارچه‌ای تمیز و آغشته به استون آن را تمیز کنید تا گرد و غبار آن نیز پاک شود.
۶٫ اگر برای زنگ زدایی از دستگاه فرز استفاده می‌کنید مراقب باشید با لبه آن فلز پایه را نبرید زیرا لبه فرز بسیار تیز است و به راحتی قطعه فلزی را برش می‌دهد.
۷٫ جوشکاری را بهتر است در فضای باز انجام دهید زیرا در حین جوشکاری بخاراتی از فلزات در حال ذوب ساطع می‌شود و گرمای زیادی نیز تولید می‌شود ولی اگر مجبور بودید این کار را در فضای بسته انجام دهید، جوشکاری را در نزدیکی کپسول یا لوله گاز، بخاری و لوازم گازی و برقی انجام ندهید.
نکاتی در مورد انتخاب الکترود مناسب در جوشکاری
انتخاب نوع الکترود برای جوشکاری به تجربه جوشکار باز می‌گردد و اینکه وی با چه نوع الکترودی کار جوشکاری را به تمیزی هرچه تمام‌تر انجام می‌دهد.
معقولانه است در انتخاب قطر الکترود دقت شود و برای جوشکاری فلزات با ضخامت کم از الکترود نازک‌تر و برای جوشکاری قطعات فلزی ضخیم از الکترود قطورتر استفاده شود تا جوش در عمق و فاصله مناسب با دو قطعه فلز ایجاد شود.
جنس الکترود در جوشکاری نیز مهم است، برای مثال برای جوش دادن دو قطعه فلز آلومینیومی از الکترود آلومینیوم استفاده شود و برای فلزات دیگر هم به همین منوال است.
بیشتر بخوانید: معرفی انواع روش های جوشکاری همراه با مزایا و معایب هر کدام
الکترودهای مصرفی و غیر مصرفی هم وجود دارند که بستگی به تجربه و خواست جوشکار از آنها بهره گرفته می‌شود. تنها نکته که در جوشکاری با استفاده از الکترود غیر مصرفی باید ذکر شود این است که در این نوع جوشکاری از یک مفتول فلزی هم جنس قطعه‌های مورد جوش باید استفاده شود تا فضای بین دو قطعه با استفاده از آن پر شود.
چگونگی حرکت دادن الکترود در مسیر جوش
جوشکاری دنبال کردن یک خط مستقیم نیست در این روش دو قطعه فلز درگیر نمی‌شوند و جوش سست می‌شود و به راحتی با یک ضربه دو قطعه فلز از هم جدا می‌شوند. برای درگیر کردن بیشتر دو قطعه فلز و استحکام بیشتر جوش بهتر است جوشکاری به صورت دایره‌های متوالی به هم پیوسته انجام شود و یک حلقه ایجاد کند. با این تکنیک یک خط جوش زیبا و بی نقص خواهید داشت.
چرا جوش در فلز سوراخ ایجاد می‌کند
گاهی در حین جوشکاری دیده می‌شود که کمی آن طرف‌تر از خط جوش یا درست در لبه خط جوش، قطعه فلزی سوراخ می‌شود که این امر به دلیل بالا بودن آمپر دستگاه جوش و پایین بودن سرعت تغذیه الکترود است که در اثر آن گرمای زیادی را ایجاد می‌کند و در نهایت باعث سوراخ شدن فلز می‌شود.
بیشتر بخوانید: جوشکار ماهر ساختمان از کجا پیدا کنیم؟ دستمزد و ویژگی های او
علت تجمع فلز در نوک الکترود چیست؟
گاهی در حین جوش کاری نوک الکترود به اصطلاح کثیف می‌شود و فلز ذوب شده در نوک الکترود تجمع پیدا می‌کند که این امر نیز به دلیل میزان ولتاژ بالا و سرعت تغذیه پایین الکترود باشد.
لگد زدن انبر الکترود به جوش
در روش جوش قوسی گاهی انبر به جوش لگد می‌زند که این امر به دلیلی ولتاژ پایین و سرعت تغذیه پایین الکترود است. اگر انبر به جوش لگد بزند، جوش تنها به قسمت بالای خط جوش می‌نشیند و به راحتی با دست کنده می‌شود. در همه حال در حین جوش کاری باید توازنی بین قطعه فلز و الکترود از نظر انتقال یونی برقرار باشد اگر نیروی الکترود بیشتر باشد، لگد می‌زند و اگر قطعه فلز نیروی بیشتری داشته باشد، سوراخ می‌شود یا تفاله جوش ایجاد می‌کند.
صدای جوش صحیح چگونه است؟
جوشکاری صحیح و بی‌عیب صدایی شبیه سرخ کردن می‌دهد و همواره پایدار است و کم و زیاد نمی‌شود، برخی جوشکاری‌ها صدایی شبیه صدای بلند گاز و فشفشه می‌دهند که نشان از ناشی بودن جوشکار و صحیح انجام ندادن آن دارد که باید با تمرین و تکرار مهارت لازم کسب شود.
میزان سختی جوش به چه عواملی بستگی دارد؟
به طور کلی عوامل زیادی بر روی سختی یا تافنس جوش موثر هستند ولی هرچه قوس کوچک‌تر باشد و تمرکز آن بر روی نقطه یا خط جوش بیشتر باشد سختی جوش بیشتر می‌شود در بین انواع روش جوشکاری، جوشکاری با گاز به دلیل پراکندگی دما سختی کمی دارد و جوشکاری لیزر به دلیل تمرکز بالا روی محل جوش سختی زیادی دارد.
بیشتر بخوانید: مقایسه اتصالات جوشی با اتصالات پیچ و مهره در سازه های فلزی
چگونه یک فرآیند جوشکاری مناسب انتخاب کنیم؟
به طور کلی می‌توان انتخاب بهترین فرآیند جوشکاری را با تحقیق مواردی چون کوچک یا بزرگ بودن اتصال، موقعیت و جهت جوشکاری و ضخامت فلز پایه با استفاده از چهار مرحله که میزان پرکنندگی و نرخ رسوب، سرعت انجماد (در موقعیت‌های دشوار جوشکاری)، سرعت جوشکاری (سرعت قوس بالا و بستر جوش کم) و نفوذ فلز (عمق نفوذ جوش) انتخاب کرد.
معمولا فروشندگان دستگاه‌های جوش اطلاعات مختلف و کاربردی در رابطه با دستگاه جوش به خریداران می‌دهند که باید پس از انتخاب نوع فرایند جوشکاری به خصوصیات دستگاه‌ها توجه کرد و مناسب‌ترین آن را برای فرایند انتخاب شده، اتخاذ کرد.
سخن آخر
ترفندهای جوشکاری را می‌توان نوع پوشش یک جوشکار حرفه‌ای، آمادگی محل و فلز پایه برای جوشکاری، انتخاب نوع دستگاه جوش و الکترود، انتخاب نوع الکترود و تطبیق آن با نوع و ضخامت فلز، تنظیم میزان ولتاژ و پاسخ به برخی سوالات متدوال دانست. زیبایی، استحکام و روش جوشکاری به مرور زمان و با تمرین و تکرار به دست می‌آید.
نویسنده: حمیرا باجلان
