بلوک پرلکس چیست ؟ آیا استفاده از آن توجیه‌پذیر است؟

بلوک‌های بتنی از جمله پرکاربردترین مصالح در صنعت ساخت‌وساز هستند که به شیوه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بلوک‌های بتنی انواع مختلفی دارند و با پیشرفت فناوری‌های به کار رفته در ساخت آن‌ها، انواع مدرنی از آن‌ها وارد بازار شده‌اند. بلوک‌های بتنی سبک از جمله این مصالح نوین هستند. بلوک پرلکس خود یک نوع بلوک بتنی سبک است که در ساخت آن از فناوری‌های خاصی استفاده می‌شود و همین موضوع ویژگی‌های منحصر به فردی را برای آن به ارمغان آورده است. در این مطلب از ویکی ساختمون قصد داریم به معرفی بلوک پرلکس و بررسی مزایا و معایب آن بپردازیم.

بلوک پرلکس چیست؟

همان‌طور که در بالا نیز عنوان شد، بلوک پرلکس یک نوع بتن سبک است. روش‌های مختلفی برای تولید بلوک‌های بتنی سبک به کار گرفته می‌شوند. در تولید و ساخت بلوک پرلکس نیز از تزریق فوم به مخلوط بتن استفاده می‌کنند و به همین دلیل هم گاهی تحت عنوان فوم بتن خطاب می‌شود. از آنجایی که در ساخت بلوک‌های پرلکس از هیچ گونه ماده دانه درشتی استفاده نمی‌شود، از این رو بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بتن خطاب کردن این بلوک‌ها یک اشتباه فنی محسوس است.

بیشتر بخوانید: بلوک پرلیت چیست

ایده تولید و ساخت بلوک‌های پرلکس به دهه ۱۹۲۰ میلادی باز می‌گردد. در آن زمان استفاده از بلوک‌های بتنی اتوکلاو شده رایج بود اما به دلیل جذب بالای رطوبت امکان استفاده از این بلوک‌ها در شرایط آب‌وهوایی مرطوب وجود نداشت. بر همین اساس، گروهی از محققان با رفع برخی از معایب بلوک‌های اتوکلاو شده، اقدام به تولید بلوک جدیدی تحت عنوان پرلکس کردند.

نحوه تولید بلوک‌های پرلکس

فرآیند ساخت بلوک‌های بتنی پرلکس شباهت‌هایی با نحوه ساخت سایر بلوک‌های بتنی سبک دارد اما در کل، رویه تولید متفاوت است. فوم بتن یا همان بلوک پرلکس معمولاً از فوم یا همان ماده آبکی شکل و شیمیایی به همراه ماسه بادی یا دوغاب ساختمانی تشکیل شده است. گاهی در ساخت آن‌ها از خاکستر بادی هم استفاده می‌شود. این ماده آبکی شکل با فوم درون محفظه مخصوص میکس کردن بتن مخلوط و ترکیب می‌شود. این فوم با یک عامل فوم ساز به همراه آب و هوا در یک مولد تولید شده است.

عامل فوم ساز باید قادر باشد تا حباب‌های هوا با درجه پایداری و مقاومت بسیار بالا در حین پروسه‌های فیزیکی و شیمیایی ترکیب و عمل آوری بتن ایجاد کند. در نهایت مخلوط تولید شده به داخل قالب یا محل نصب بلوک‌های بتنی پمپ می‌شود و به خاطر وجود ماده آبکی شکل (ترکیب آب فوم هوا) مخلوط تولید شده به راحتی در منافذ وارد شده و پف می‌کند. بعد از گذشت شش تا هشت ساعت، بسته به دما و رطوبت هوا، بلوک بتنی شکل می‌گیرد و می‌توان آن را از قالب جدا کرد تا به اندازی دلخواه برش داد. معمولاً بعد از تولید با تونل‌های بخار و در دمای ۷۰ درجه سانتی‌گراد به مدت یک روز نگهداری می‌شود تا پروسه عمل آوری در آن صورت پذیرد.

ویژگی‌های بلوک پرلکس

بلوک‌های پرلکس به دلیل فرآیند ساخت ویژه‌ای که دارند، از مشخصات منحصر به فردی بهره می‌برند. در ادامه سعی شده است به مهم‌ترین آن‌ها اشاره کنیم.

• بلوک پرلکس دارای چگالی برابر با ۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب است.
• به طور عمده در ابعاد ۶۰ در ۲۵ سانتی‌متر و در سه ضخامت ۲۰، ۱۵ و ۱۰ سانتی‌متری تولید می‌شوند.
• بلوک پرلکس دارای فاق و زبانه است که به منظور این بلوک‌ها به یکدیگر استفاده می‌شود.
• مقاومت فشاری بلوک پرلکس برابر با ۲۵ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است.
• ضریب انتقال حرارت بلوک‌های پرلکس برابر با ۰/۱۵ وات بر مترکلوین است.

بیشتر بخوانید: سبک سازی ساختمان چیست

انواع بلوک‌های پرلکس

همان‌طور که در بالا عنوان شد، بلوک پرلکس در دو نوع اصلی دارای پلی استایرن و فاقد پلی استایرن تولید می‌شوند. در ساختار نوع فوق سبک پلی استایرنی یک لایه پلی استایرن به ابعاد حدودی ۴۵ در ۲۵ با ضخامت ۳ سانتی‌متر تعبیه شده است. مزیت این نوع از بلوک‌های پرلکس نسبت به نوع معمولی آن، سبک‌تر بودن با چگالی حدودی ۶۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب است. با این وجود، مقاومت مکانیکی آن پایین‌تر از نوع توپر معمولی است. همچنین به دلیل استفاده از دو متریال کاملاً متفاوت در ساختار بلوک امکان ترک خوردن بلوک در حین اجرا نسبت به نوع توپر بیشتر است به همین دلیل در پروژه‌ها عمدتاً استفاده از نوع اول (توپر) توصیه می‌شود.

مزایای بلوک پرلکس

شیوه ساخت خاص بلوک پرلکس خصوصیات بارزی را به این بلوک‌ها تزریق کرده است که تک تک آن‌ها تبدیل به یک مزیت بالقوه برای این بلوک بتنی شده‌اند. در ادامه به مهم‌ترین مزایای این بلوک اشاره شده است.

• اولین مزیتی که در استفاده از بلوک پرلکس به چشم می‌آید، وزن بسیار سبک آن است که نسبت به بسیاری از بتن‌های سبک، وزن کمتری دارد. سبک بودن این بلوک‌ها می‌تواند وزن کلی ساختمان را به طرز قابل توجهی کاهش دهد و ضریب امنیت آن در مناطق زلزله خیزی مانند ایران افزایش دهد.
• دومین مزیت بلوک پرلکس، اجرای ساده و بدون هیچ گونه اضافه کاری است. اتصال آن با استفاده از زائده‌هایی که در دو طرف طولی آن تعبیه شده است صورت می‌گیرد.
• همان‌طور که در قسمت ویژگی‌ها نیز عنوان شد، ضریب انتقال حرارتی این بلوک بسیار خوب است و از این رو مقاومت بالایی را در برابر آتش و حرارت‌های مستقیم و بالا از خود نشان می‌دهد. به طوری که به دلیل ساختار متخلخل آن، در هنگام آتش سوزی گازهای داخلی فرصت خروج از داخل آن را پیدا می‌کنند و این موضوع باعث می‌گردد بلوک تخریب نشود.
• از طرفی سطوح ساخته شده از بلوک‌های پرلکس عایق‌های بسیار خوبی نسبت به انتقال گرما هستند که بخش عمده این مزیت به وجود خلل و فرج فراوان در ساختار بلوک‌های پرلکس است.
• از آنجایی که در ساخت بلوک‌های پرلکس در بسیاری از کارخانه از ضایعات ساختمانی استفاده می‌شود، بنابراین می‌توان گفت که در مقایسه با سایر مصالح ساختمانی آسیب‌های به مراتب کمتری به محیط زیست وارد می‌کنند.
• وزن بسیار پایین این بلوک‌ها، امکان تولید آن‌ها در اندازه‌های بزرگ را به دست داده است. اندازه بزرگ‌تر بلوک‌ها نقش مهمی را در افزایش سرعت اجرای انواع سازه‌ها ایفا می‌کند. سرعت دیوارچینی معمولاً تا دو برابر مصالحی مانند آجر و بلوک لیکا نیز می‌رسد. این موضوع باعث صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای در هزینه دیوارچینی می‌شود.
• حفرات موجود در ساختار بلوک پرلکس از نوع بسته هستند. به این معنی که هیچ یک از حفرات به حفرات دیگر راه ندارند. از همین رو، بر خلاف باور بسیاری قابلیت جذب آب در این بلوک‌ها بسیار کم است. همین موضوع باعث شده است که پرداختن روی سطح آن و نصب انواع دیوارپوش‌ها ساده‌تر از همیشه باشد.
• مزیت قابل توجه دیگری نیز که کمتر به آن توجه می‌شود، انتقال بسیار کم آلودگی‌های صوتی توسط این بلوک‌ها است. بلوک‌های پرلکس دارای ساختاری متخلخل هستند و همین موضوع مانعی بالقوه برای انتقال انرژی صوت است.

بیشتر بخوانید: بلوک لیکا چیست

معایب بلوک پرلکس

تمامی مصالح به کار رفته در صنعت ساخت‌وساز از مزایا و معایب خاص خود برخوردار هستند و این موضوع در مورد بلوک پرلکس نیز صادق است. در زیر به مواردی از معایب این بلوک اشاره شده است.

• مهم‌ترین نقطه ضعف بسیاری از انواع بلوک‌های سبک از جمله همین بلوک پرلکس شاید تغییر اندازه یا به اصطلاح فنی جمع شدگی آن‌ها باشد. میزان این تغییر اندازه در یک بازه سه هفته‌ای تقریباً برابر با ۰/۲ درصد است. برای نمونه اگر دیواری به ارتفاع ۳ متر چیده باشید، بعد از اتمام ممکن است که دیوار به میزان ۳ میلی‌متر از سقف فاصله بگیرد.
• نقطه ضعف دیگری که در خصوص بلوک‌های پرلکس مطرح می‌شود، هزینه بالاتری است که در کوتاه مدت به کارفرما تحمیل خواهند کرد. در این خصوص باید عنوان داشت که با توجه به افزایش قابل توجه سرعت اجرای کار، مقداری از هزینه‌ها جبران خواهد شد. از طرفی هم در بلند مدت با توجه به صرفه جویی در مصرف انرژی در کل استفاده از آن می‌توان از نظر اقتصادی کاملاً به صرفه باشد.
• از طرفی نیز اگرچه مقاومت فشاری بلوک پرلکس در حد و اندازه قابل قبولی است اما با این همه نمی‌توان از آن به عنوان دیوارهای باربر استفاده کرد.

سخن آخر

پیش‌تر در یک مقاله به معرفی انواع بلوک‌های سبک پرداخته شد. در این مقاله نیز سعی کردیم به معرفی بلوک‌های پرلکس از جنبه‌های مختلف بپردازیم. بلوک پرلکس در یک فرآیند خاص مهندسی شده ساخته می‌شوند. سبک وزن بودن، مقامت حرارتی و رطوبت بالا از مهم‌ترین مزایا این بلوک‌ها تلقی می‌شود. تغییر اندازه، هر چند که بسیار کم است اما باز هم مهم‌ترین عیب این بلوک است.