دیوارچینی از جمله مراحلی است، که در سفت کاری ساختمان انجام می شود. بلوک سیمانی از مصالح پر کاربرد در ساخت و ساز به شمار می‌آید. عمده استفاده از این مصالح در دیوارچینی محوطه‌های بزرگ و ویلایی دیده می‌شود، اما در سال‌های اخیر انواع جدیدتری از این بلوک‌ها وارد بازار شده‌اند که در ساختمان سازی نیز کاربردهایی یافته‌اند. در ادامه به بررسی انواع بلوک سیمانی، مزایا و معایب این بلوک‌ها خواهیم پرداخت.
بلوک سیمانی چیست؟
بلوک سیمانی(cement block) یک قطعه پیش ساخته و پر کاربرد در صنعت ساختمان است، که از مخلوط کردن آب، سیمان و سنگ‌دانه‌هایی مثل شن ریزه، ماسه و عمل آوری در قالب مخصوص به عمل می‌آید. بلوکهای سیمانی به دو صورت، سقفی و دیواری مورد استفاده قرار می‌گیرد. از لحاظ ظاهری، شکل بلوکهای سیمانی باید مستطیلی باشند و سطوح آنها باید به گونه‌ای ساخته شده باشد که هنگام اندود کاری چسبندگی کافی ایجاد نمایند.
انواع بلوک سیمانی
به طور کلی انواع بلوکهای سیمانی را می‌توان به دو نوع صنعتی و معدنی تقسیم کرد.
پیشنهادی: جوشکاری
بلوک صنعتی چیست؟
بلوک صنعتی از ترکیب سبک دانه‌های صنعتی با سیمان و آب ساخته می‌شود. این نوع بلوک‌ها دارای جرم حجمی کمتر از ۹۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب هستند. حداقل مقاومت آنها ۳۰ کیلوگرم بر سانتیمتر مربع است.
تفاوت بلوکهای سبک صنعتی با بلوکهای سیمانی معمولی این است که برای داشتن خواص عایق کاری بیشتر، ضخامت جداره بلوکهای توخالی آنها بیشتر است. از مهمترین بلوکهای صنعتی می‌توان به بلوک هبلکس، بلوک لیکا و بلوک سرباره ذوب آهن اشاره کرد.
بلوک لیکا
بلوک سبک لیکا یا بلوک پوکه صنعتی از ترکیب سبک دانه، سیمان و آب تولید می‌شود. در ساخت این بلوک‌ها، ریزدانه‌های طبیعی را از بتن حذف کرده که به این ترتیب محصول نهایی سبک وزن بوده و نسبت به بتن نیمه سبک تخلخل بیشتری دارد. سنگدانه‌های لیکا دارای شکلی تقریباً گرد و سطح زبر و ناهمواری هستند. رویه میکروسکوپی خارجی دانه‌ها دارای خلل و فرج ریز قهوه‌ای رنگ و بخش داخلی دانه‌ها دارای بافتی سلولی و سیاه رنگ هستند.
بلوک هبلکس
هبلکس به یک نوع بتن متخلخل می‌گویند که در ساختمان‌ها قابل استفاده و کاربرد دارد. مقاومت فشاری بالا و وزن پایین از مزایای هبلکس است. لوله گذاری و سیم کشی ساختمان که در آن از هبلکس استفاده شده به راحتی انجام می‌پذیرد چون هبلکس به راحتی توسط اره برش خورده و میخ و پیچ به راحتی در آن فرو می‌رود.
بلوک معدنی چیست؟
بلوک سیمانی معدنی که تا حدودی هم می‌توان آن را سبک در نظر گرفت از مخلوط کردن آب، سیمان و پوکه معدنی تولید می‌شود. پوکه معدنی از معدن استخراج می‌شود و همان خاکستر مواد آتشفشانی است. پوکه معدنی در بخش‌های شمالی کشور به میزان زیادی وجود دارد و به همین دلیل است که این نوع بلوک‌ها قیمت مناسبی دارند. پوکه معدنی قروه و پوکه معدنی تبریز دو نمونه از رایج‌ترین پوکه‌های معدنی موجود در ایران می‌باشند.
بلوک سبک صنعتی که به آن بلوک پوکه‌ای نیز گفته می‌شود، به طور معمول از ترکیب سیمان عیار ۳۵۰ و این دو نوع پوکه به میزان و نسبت‌های مشخص تولید می‌شوند. پومیس، اسکوریا و پرلیت از مهمترین پوکه‌های معدنی هستند که در ساخت این بلوک‌ها استفاده می‌شود.
بلوک سیمانی لیپر چیست؟
بلوک سیمانی لیپر در واقع همان بلوکهای معدنی است که در ساخت آنها از پرلیت استفاده می‌شود. بلوکهای سبک لیپر در دو نوعِ لیپر و سوپر لیپر در بازار موجود هستند. در تولید این بلوک‌ها از الیاف پلی پروپیلن استفاده می‌شود، که باعث افزایش ۱۸ درصدی مقاومت فشاری، ۳۴ درصدی مقاومت کششی برزیلی و ۱۵ درصدی مقاومت خمشی می‌شود و طراحی ماهیچه و خطوط انحنا دار در قالب بلوکهای سبک لیپر باعث افزایش مقاومت جانبی بلوک در مقابل ضربه می‌شود.
انواع بلوک سیمانی از نظر وزن
بلوکهای سیمانی را از نظر وزنی در سه رده سنگین با چگالی بالای 2000 کیلوگرم بر مترمکعب، نیمه سبک با چگالی بین 1700 تا 2000 و سبک با چگالی کمتر از 1700 کیلوگرم بر مترمکعب قرار می‌دهند.
بلوک سیمانی سنگین
این نوع بلوک‌ها دارای سوراخ‌هایی است که با پرکننده شن و ماسه، پر می‌شوند و به همین دلیل وزن سنگینی دارند. این بلوک‌ها ابعاد بزرگ‌ترین نسبت به سایر انواع بلوک‌ها دارند و به خاطر ضخامت بیشترشان در سازه بنایی یا ساخت دیوارهای محوطه به کار می‌روند.
بلوک سیمانی نیمه سبک
این نوع از بلوک‌ها اگرچه از نظر وزنی با بلوکهای سبک متفاوت هستند اما اغلب آنها جزئی از بلوکهای سبک قلمداد می‌کنند.
بلوک سیمانی سبک
بلوک سبک از ریزدانه پوکه معدنی(مقاوم‌تر از صنعتی) یا صنعتی ساخته می‌شود. در هنگام تولید بر اثر واکنش‌های شیمیایی، حباب‌هایی در ساختار آن پدید می‌آید که باعث سبک وزن شدن بلوک‌ها می‌شود. از این بلوک‌ها در سقف‌های تیرچه بلوک استفاده می‌شود. با وجود کاهش وزن در بلوکهای سبک، مقاومت در این نوع بلوک‌ها آن قدرها هم کمتر از بلوکهای معمولی نیست. این بلوک‌ها انواع مختلفی دارند.
- بلوک سیمانی سبک رده یک با چگالی حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
- بلوک سیمانی سبک رده دو با چگالی حدود ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
- بلوک سیمانی رده سه با چگالی ۱۰۰۰ تا ۱۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
- بلوک سیمانی رده چهار (بلوکهای نیمه سبک) با چگالی ۱۷۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب
کاربرد بلوک سیمانی
- بلوکهای سیمانی به صورت قطعاتی مجزا در موارد زیر کاربرد دارند.
- دیوار چینی حیاط
- دیوار چینی دیوارهای داخلی و بیرونی ساختمان
- سقف‌های تیرچه بتنی
انواع بلوک سیمانی از نظر ساختار
علاوه بر 2 دسته بندی بالا، بر اساس ساختاری که این بلوک‌ها در هنگام تولید به خود می‌گیرند می‌توان آنها را به 3 دسته زیر دسته بندی کرد:
- بلوک توخالی باربر
- بلوک توخالی غیرباربر
- بلوک توپر
مزایای استفاده از بلوک سیمانی
- ساخت و ساز و دیوار چینی نسبت به سایر بلوک‌ها با سرعت بیشتری انجام می‌گیرد.
- داشتن سطحی با چسبندگی بیشتر هنگام ساخت و ساز
- یکی از مهمترین مزایای بلوک سیمانی نسبت به دیگر مصالح ساختمانی، مقاومت، دوام و طول عمر بالای آنهاست. این بلوک‌ها مقاومت خوبی در برابر بارهای وارده دارند.
- بلوک های سیمانی را به عنوان مصالحی که در عایق کاری ساختمان نقش دارند، می توان معرفی کرد. ساختمانی که توسط بلوک سیمانی ساخته شود عایق صوتی خواهد بود.
- استفاده از بلوکهای سیمانی، ساختمان را در برابر سرما و گرما عایق کرده و از اتلاف انرژی هم جلوگیری می‌کند.
- بلوکهای سیمانی سبک وزن کلی سازه را به شدت کاهش می‌دهند.
معایب استفاده از بلوک سیمانی
- مقاومت کمتری در مقابل رطوبت دارند و رطوبت را به خود جذب می‌کنند.
- هنگام جابه جایی و ساخت، قطعات خورد شده و ضایعات زیادی به همراه دارند.
استاندارد بلوک سیمانی چیست؟
استاندارد مصالح ساختمانی ایران به شماره ISIRI 70-1 بیان می‌کند که بلوکهای توخالی دیواری باید در اندازه‌های 40×30×20 ، 40×20×20 و 40×10×20 سانتیمتر ساخته شوند. در این استاندارد آمده است، که جمع طول قطعات توپر باید بیش از کل طول در همان جهت باشد و سطح بخش‌های پر بیش از 50 درصد سطح کل بلوک در جهت عمود بر بار وارده را در بر گیرد. در این استاندارد ضخامت حداقل جداره‌ها و پوسته خارجی بلوک‌ها برای بلوکهای کوچک 3 سانتیمتر و برای بلوکهای متوسط و بزرگ 4 سانتیمتر تعیین شده است.
نکات مهم در اجرای بلوک سیمانی
در اجرا و استفاده از انواع مختلف بلوک سیمانی باید نکات زیر را مورد توجه قرار داد:
- برای حفظ چسبندگی بلوک‌ها، باید مدام در حین کار خیسانده شوند و رطوبت آنها حفظ شود.
- بلوکهای مورد استفاده باید هم‌عرض با دیوار چیده شوند.
- بلوک‌چینی از ابتدا و انتهای دیوار شروع شده و به وسط دیوار می‌رسد.
- برای مقاومت بیشتر بلوک سیمانی از روش مسلح کردن استفاده می‌کنند. به این شکل که میلگردهای فلزی را داخل سوراخ‌های بلوک جای می‌دهند.
راهنمای خرید بهترین بلوک سیمانی
بلوکهای سیمانی که این روزها استفاده می‌شوند عمدتاً در کارگاه‌هایی استفاده می‌شوند که احتمال نقص در فرآیند ساخت بلوک در آنها کم نیست. به منظور انتخاب بهترین بلوک سعی کنید نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
- جنس بلوک‌ها بر روی بتن اثر شیمیایی نداشته باشد.
- ارتفاع بلوک‌ها تابعی از ارتفاعی کل سقف است. عرض بلوک‌ها بین 20 الی 25 سانتیمتر باشد.
- وزن بلوکهای سفالی هر عدد ۷ کیلوگرم و وزن بلوکهای بتنی بین 11 الی 17 کیلوگرم باشد. در انتخاب وزن باید به کاتالوگ‌های کارخانه سازنده توجه شود.
- ضخامت جدارهای عمودی و افقی بلوک های بتنی از 15 میلیمتر کمتر نباشد.
- حداقل محل نشیمنگاه بلوک 17/ 5 میلیمتر باشد.
- بلوک های سفالی عاری از ترک و دانه‌های آهکی بوده و رنگ آنها کاملاً یکنواخت باشد. سطوح بلوک‌ها کاملاً صاف و عاری از خمیدگی باشد و سطوح خارجی بلوک‌ها جهت نازک کاری ساختمان شیاردار باشد.
- جذب آب بلوکهای سفالی بیشتر از 20 درصد نباشد.
سخن آخر
بلوکهای سیمانی که زمانی استفاده‌های زیادی داشتند به مرور زمان جای خود را آجر‌های سفالی دادند. امروزه انواع جدیدی از بلوکهای سیمانی با ویژگی‌های منحصر به فردی همچون سبک بودن در دسترس قرار گرفته اند که استفاده از آنها مزایا و معایب زیادی در پی خواهد داشت. برای نگارش این مقاله از وب سایت‌های ویکی پدیا و سیمنت استفاده شده است
