بررسی تفصیلی سیستم مهندسی – تدارکات – ساخت (EPC)

1 آوریل , 2018

۰ زمان تقریبی مطالعه 5 دقیقه

سیستم مهندسی – تدارکات – ساخت (EPC)

در این روش با وجود ایجاد محدودیت ها برای کارفرما، با قراردادن تمامی فعالیت های پروژه اعم از طراحی، خرید تجهیزات، عملیات ساخت و نصب و راه اندازی بر عهده پیمانکار، خود را از قید مسئولیت های سنگین مدیریتی و اجرایی آزاد می کند. همچنین امکان شروع کارهای اجرایی قبل از انجام کامل کارهای طراحی فراهم شده است و در نتیجه زمان اجرای طرح کاهش می یابد. این روش عمدتاً برای اجرای پروژه های عمرانی و زیربنایی به کار گرفته می شود.

مهم ترین هدف های استفاده از این روش در انجام پروژه ها عبارت است از:

کوچک کردن دستگاه اداری و اجرایی کارفرما با واگذاری تمام کارهای پروژه به پیمانکار
کاهش هزینه های پروژه با ایجاد رقابت بین پیمانکاران (EPC)
کاهش زمان پروژه با هم پوشانی مراحل مهندسی، تدارکات و اجرا
واگذاری مسئولیت کل پروژه به پیمانکار و در نتیجه استفاده کارفرما از نیرو های خود در راه اندازی تعداد بیشتری از پروژه ها
مشخص شدن قیمت کل پروژه و بستن بودجه مربوط قبل از اجرای آن
مسدود کردن راه های ادعاهای مالی ناصحیح پیمانکاران اجرایی

تفاوت روش طرح و ساخت با مهندسی – تدارک – ساخت:

قراردادهای طرح و ساخت عمدتاً برای پروژه هایی مورد استفاده قرار می گیرد که با اندکی مطالعات قابل تعریف نبوده و نیاز به این می باشد که مطالعات در سطح وسیع تر و حتی تا مرحله طراحی تفصیلی ادامه یابد، در حالی که در قراردادهای مهندسی – تدارک – ساخت، پروژه را می توان با مطالعات اندکی تعریف و قابل برآورد نمود. به طور کلی در قرارداد طرح و ساخت به علت اینکه اطلاعات دقیق پروژه برای کارفرما کاملاً مشخص نمی باشد، کارفرما بخش بیشتری از طراحی را توسط مهندس مشاور خود انجام داده و آن گاه کار را به مناقصه می گذارد. در قرارداد مهندسی – تدارک – ساخت در ابتدای پروژه، تعریف نسبتاً دقیقی از پروژه وجود دارد و به عبارت دیگر ماهیت و مشخصات پروژه مورد نظر مشخص می باشد.

در کشور ما روش طرح و ساخت بیشتر برای پروژه های عمرانی و روش مهندسی – تدارک – ساخت برای پروژه های صنعتی استفاده می گردد. تعریف پروژه های عمرانی و صنعتی در زیر آمده است:

پروژه های عمرانی پروژه هایی هستند که:

مبلغ عمده آن ها قرارداد ساخت می باشد.
در صورت شکست، خسارات جبران ناپذیری به کشور وارد می آید.
در اکثر مواقع برای شروع پروژه به اطلاعات اولیه زیاد (اطلاعات امکان سنجی و فنی) نیاز می باشد.
نیاز به نظارت وسیع دارند.
مبلغ و زمان پروژه در ابتدا قابل پیش بینی نمی باشد.

پروژه های صنعتی دارای مشخصات زیر می باشد:

مبلغ قرارداد تجهیزات و تدارک است.
در صورت شکست پروژه خسارت قابل جبران است.
تکنولوژی در اختیار پیمانکار بوده و اجازه کنجکاوی به کارفرما نمی دهد.
نیاز به نظارت در سطح کلان دارد.
با اطلاعات کم پروژه قابل تعریف و برآورد می باشد.

در شرح روش (EPC) علیرغم ایجاد برخی محدودیت ها برای کارفرما، وی با قراردادن کلیه فعالیت های پروژه اعم از طراحی، خرید تجهیزات، عملیات ساخت و نصب و راه اندازی بر عهده پیمانکار، از قید مسئولیت های سنگین مدیریتی و اجرایی آزاد می گردد.
همچنین امکان شروع کارهای اجرایی قبل از کامل کارهای طراحی، فراهم شده و در نتیجه زمان اجرای طرح کاهش می یابد. در این روش کارفرما با یا بدون مشاور ، محدوده کار، استانداردهای موردنظر و طرح کلی را تحت عنوان " خواسته های کارفرما" همراه با دیگر اسناد و مدارک مناقصه تهیه و سپس با برگزاری مناقصه، مسئولیت تکمیل طراحی، تدارکات و ساخت را بر عهده یک پیمانکار (EPC) قرار می دهد.

مهندسی/ طراحی (E) فرآیندی است که در آن نیازها، خواسته ها و تمایلات کارفرما مشخص شده و مورد ارزیابی کمی و کیفی قرار می گیرند. فاز مهندسی به عنوان تصمیمات کلیدی که در مراحل برنامه ریزی و مهندسی پروژه گرفته می شوند، بالاترین سطح تأثیر را در روند انجام پروژه دارد. فرآیند مهندسی در طی چندگام کلی صورت می گیرد. این گام ها عبارتند از طراحی مفهومی، طراحی پایه و طراحی تفصیلی.

فاز تدارک (P) در قراردادهای (EPC) بدون اتلاف زمان، اندکی پس از آغاز فاز مهندسی ادامه می یابد. در این قسمت پیمانکار براساس طرح ها و مشخصات و دیگر اسناد تهیه شده در فاز مهندسی اقدام به تهیه تجهیزات و مصالح می نماید. فعالیت های اصلی که در بخش تدارک صورت می گیرند عبارتند از: منبع یابی، خریداری، عقد قرارداد و مدیریت مصالح در محل انجام پروژه .

پیمانکار عملیات ساخت تسهیلات مشخص شده را فاز ساخت (C) براساس بسته های کاری که در فاز مهندسی تهیه شده اند، آغاز می نماید و مصالح و تجهیزاتی را که در فاز تدارکات تهیه شده اند، مورد استفاده قرار می دهد.

در پروژه های (EPC) کارفرما نظارتی کلی و کلان بر روند اجرای پروژه دارد، و در صورت انتخاب مشاور تحت عنوان "نماینده کارفرما" بخشی از مسئولیت های کارفرما بر عهده وی قرار می گیرد. پیمانکار در این روش مسئولیت بخشی از کارهای مهندسی (تکمیل طراحی پایه، از ابتدای طراحی و یا طراحی تفصیلی) تدارک و ساخت را تا تکمیل و آماده بهره برداری شدن، بر عهده دارد.
در این روش، به دلیل انتقال بیشتر مسئولیت ها بر دوش یک واحد مسئولیت پذیر و هم چنین هم پوشانی مناسب فعالیت ها و به دلیل تعاملات و هماهنگی های بالا بین واهد های طراحی، تدارکات و ساخت، قابلیت ساخت طرح و اطمینان از برنامه زمانبندی پروژه به بیشترین حد خود می رسد در روش کلید در دست، گه حد اعلای مسئولیت پذیری در پروژه های (EPC) می باشد. در واقع تفاوت عمده (Turnkey) و (EPC) در این است که در کلید گردان مسئولیت راه اندازی (پیش راه اندازی گرم ) نیز بر عهده پیمانکار است.

اهداف قرارداهای (EPC) :

مهم ترین هدف های استفاده از این قرارداد ها در انجام پروژه ها عبارتند از:

کوچک کردن دستگاه اداری و اجرایی کارفرما با واگذاری تمام کارهای پروژه به پیمانکار
کاهش هزینه های پروژه با ایجاد رقابت بین کارفرما با واگذاری تمام کارهای پروژه به پیمانکار
کاهش زمان پروژه با هم پوشانی مراحل مهندسی، تدارکات و اجرا
واگذاری مسئولیت کل پروژه به پیمانکار و در نتیجه استفاده کارفرما از نیروهای خود در تعداد بیشتری از پروژه ها
مشخص شدن قیمت کل پروژه و بستن بودجه مربوط قبل از اجرای آن
مسدود کردن راه های ادعاهای مالی ناصحیح پیمانکاران اجرایی

الزامات قراردادهای (EPC) :

یک قرارداد (EPC) زمانی می تواند به اهداف خود برسد که الزامات آن در زمان انتخاب روش انجام پروژه در نظر گرفته شده باشد. شاید اساسی ترین گام در موفقیت یک قرارداد (EPC) رعایت دقیق الزامات آن باشد.
به طور خلاصه در زمان عقد یک قرارداد (EPC) الزامات زیر باید رعایت شوند:

تعریف دقیق محدوده خدمات پیمانکار
انجام مطالعات تا رساندن ریسک پیمانکار به سطح قابل برآورد
شناخت مناسب از ویژگی های طرح و ساخت و ایجاد ساختار مناسب
تعریف نظارت بر مبنای نظارت بر سیستم کنترل کیفیت پیمانکار
تعریف شاخص های عملکردی و تحویل پروژه براساس آن
فرصت کافی برای پیشنهاد قیمت در مناقصه
وجود پیمانکار توانا و مناسب با ویژگی های پروژه
اطمینان در تأمین بودجه و پرداخت ها
صرف نیرو و منابع کافی از طرف کارفرما به منظور اطمینان از قابلیت های پیمانکاران و طرح های پیشنهادی آن ها
اطمینان از سودآوری و قابل اجرا بودن طرح ها از طرف پیمانکار
هماهنگی صحیح بین تدارکات و تجهیزات کالا با توجه به بالا بودن ریسک در این بخش
عدم انجام تغییرات عمده و اساسی در الزامات کارفرما و نیازهای پروژه توسط کارفرما پس از عقد قرارداد