به طور کلی در هر محیط دو نوع گرما وجود دارد، گرمای محسوس و گرمای نهان که سیستم تهویه مطبوع برای تعادل هر دوی آن ها طراحی و پیش بینی می شود.

دمای اصلی هوای محیط که ما آن را حس می کنیم درواقع ناشی از همان گرمای محسوس است. این همان دمایی است که ترموستات و تجهیزات تهویه مطبوع یا هر دماسنج دیگری اندازه گیری می کنند و اغلب اوقات که ما از واژه گرما استفاده می کنیم، در واقع منظورمان همان گرمای محسوس است.

از طرف دیگر گرمای نهان گرمایی است که توسط رطوبت در هوا حمل می شود. هنگامی که به آب در حالت مایع گرما می دهیم تا دمای آن به دمای جوش برسد و پس از آن فرآیند تبخیر آب رخ دهد در این حالت دمای مخلوط ثابت مانده و حرارت داده شده به آب صرف تغییر فاز آن می شود نه افزایش دمای مخلوط به این گرما که صرف تغییر فاز و نه افزایش درجه حرارت آب می شود گرمای نهان گوییم که همان طور که ذکر شد این گرما توسط رطوبت موجود در هوا حمل می شود.

سیستم های تهویه مطبوع به صورت کلی برای کنترل درجه حرارت محیط و در نتیجه کنترل گرمای محسوس طراحی شده اند اما به منظور فراهم کردن آسایش حرارتی افراد باید میزان گرمای نهان را نیز کنترل کنند.

رطوبت نسبی در تابستان:

در طول سال در روز های گرم و مرطوب حتما در صورتی آسایش حرارتی افراد تامین می شود که میزان حرارت و رطوبت محیط در یک درجه مشخص تنظیم باشند در غیر این صورت اگر درجه حرارت ترموستات در یک دمای مشخص تنظیم نشود موجب باقی ماندن رطوبت در محیط و در نتیجه احساس گرما توسط افراد می شود.

رطوبت به چه صورت موجب احساس گرمای بیشتر می شود؟

گرمای نهان که در بالا به توضیح آن پرداخته شد توسط رطوبت جابجا می شود اما این گرما توسط دما سنج ها قابل اندازه گیری نیستند. از طرفی ترموستات هایی وجود دارند که دارای رطوبت سنج هستند و با اندازه گیری میزان رطوبت سیستم تهویه مطبوع را در جهت کنترل رطوبت تنظیم می کند اما به طبع این عمل موجب مصرف انرژی بیشتر می شود.

رطوبت سنج

دفع گرما توسط بدن

دلیل احساس گرمای بیش از حد در محیط مرطوب و بحث آسایش حرارتی به صورت مستقیم با نحوه دفع حرارت از بدن ما ارتباط مستقیم دارد. این سیستم به این گونه است که هنگامی که بدن انسان احساس گرمای بیش از حد می کند، بدن شروع به تعریق کرده و به این صورت بدن با دفع حرارت خود به وسیله تبخیر عرق موجود در سطح بدن احساس آسایش حرارتی می کند.

اما در محیط های مرطوب، رطوبت هوا بسیار بالا است و این امر موجب اشباع شدن هوا شده و تبخیر عرق بر روی بدن خیلی به سختی انجام می شود که همین امر موجب سلب شدن آسایش حرارتی افراد می شود.

به همین دلیل است که در فصول گرم سال هنگامی که به مناطق گرم و خشک می رویم احساس بهتری نسبت به مناطق گرم و مرطوب داریم و دلیل این امر تعریق راحت و دفع حرارت راحت تر بدن است.

اگر سیستم تهویه مطبوع در روز های تابستان در جهت کاهش رطوبت فعالیت می کند باید بسیار به میزان این کاهش دقت کرد زیرا کاهش بیش از حد رطوبت باعث عوارضی از قبیل خشکی پوست و حساس شدن سینوس ها می شود.

رطوبت در زمستان

بر خلاف فصل تابستان اثر رطوبت در فصل زمستان به گونه دیگری است و موجب احساس سرمایش می شود هر چند همچنان دلیل علمی مبنی بر اثبات این مسئله که رطوبت باعث سرما می شود بیان نشده است اما این مسئله توسط مردم بیان می شود ک شاید برای توجیه این مسئله بتوان گفت که در محیط های مرطوب به علت وجود بخار آب در هوا، گرمای بدن به صورت راحت تری جذب می شود.

به طور کلی با پیشرفت صنعت تهویه مطبوع و اهمیت بحث آسایش حرارتی امروزه ترموستات هایی طراحی شده اند که در طول روز میزان رطوبت محیط را اندازه گیری کرده و موجب تعادل میزان رطوبت محیط توسط سیستم تهویه مطبوع می شوند.

رطوبت