بتن آماده چیست و نحوه تولید آن چگونه است؟ کاربرد، انواع، مزایا و معایب
بتن بخش جدایی ناپذیر ساختمان سازی است. قسمت اعظم زمان و هزینه ساختمان سازی به تهیه و اجرای بتن در بخش‌های مختلف مربوط می‌شود. فرآیند تهیه و اجرای بتن زمان‌بر خواهد بود و به ویژه در پروژه‌های با مقیاس بزرگ‌تر این مهم بیشتر به چشم می‌آید. از این رو، امروزه تقریباً در تمامی پروژه‌ها از بتن آماده استفاده می‌کنند. بتن آماده مزایای زیادی را برای کارفرمایان و مهندسان در پی دارد. اینکه بتن چیست و چه کاربردی دارد از جمله مواردی هستند که در این مقاله همراه با بررسی مزایا و معایب بتن آماده به آن‌ها خواهیم پرداخت.
بتن آماده چیست ؟
در خصوص پرسش بتن آماده چیست می‌توان به بیانی ساده گفت که این بتن در یک موقعیت مکانی متفاوت از محل پروژه ساختمانی، تهیه می‌شود و در کامیون‌هایی مخصوص به محل اجرا حمل می‌شوند. بتن آماده از آب، ماسه، شن و سیمان و گاهی هم برخی از ترکیبات ویژه تشکیل شده است. بتن‌های آماده طی یک فرآیند بخصوص تولید می‌شوند و بر اساس نسبت ترکیبات آن به یکدیگر انواع مختلفی دارد که در ادامه به آن‌ها پرداخته خواهد شد.
انواع بتن آماده
بتن آماده بر اساس مواد و ترکیباتی که در ساخت آن‌ها به کار برده می‌شود انواع مختلفی دارد که هر یک نیز تحت شرایط خاصی به کار برده می‌شوند.
- بتن آماده استاندارد
- بتن معماری
- بتن فیبری
- بتن سیال
- بتن پیش ساخته
- بتن متراکم
- بتن خود تراکم
نحوه تولید بتن آماده
دو نوع روش متفاوت برای تهیه بتن آماده به کار گرفته می‌شود. در روش اول همه مواد تشکیل دهنده نوع تعیین شده بتن با مقادیر مشخص و تعیین شده در کارگاه یا کارخانه با هم مخلوط و آماده سازی می‌شوند. محصول آماده پس از طی مراحل تولید توسط ماشین آلات ویژه به محل مورد نظر انتقال داده می‌شود. در روش دوم اما تمام مواد تشکیل دهنده بتن مورد نظر بعد از اندازه گیری دقیق، به کامیون‌های ویژه منتقل و سپس به کارگاه پروژه مورد نظر ارسال می‌شود. استفاده از روش دوم این مزیت را در پی دارد تا در صورت استفاده از بتن با تأخیر، بتن آماده دچار افت کیفیت نشده و قابل استفاده باشد اما در ضمن استفاده از این روش با محدودیت حجمی بتن همراه است. فرآیند ساخت بتن آماده را می‌توان در مراحل زیر خلاصه کرد.
بیشتر بخوانید: بتن پیش ساخته چیست؟ مزایا، معایب و کاربرد آن
تهیه ماسه و شن
ترکیبات اصلی برای تولید بتن آماده ماسه، سنگ، سیمان پرتلند، آب و گاها مواد افزودنی می‌باشند. کیفیت سیمان و ماسه سنگ از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند؛ از این رو، به عنوان اولین اقدام باید ماسه سنگ با کیفیت و استاندارد تهیه کرد.
وارد کردن سیمان
نوع سیمان استفاده شده در بتن تاثیر بسزایی در میزان استحکام و مقاومت بتن دارد؛ بنابراین برای تولید بتن باید سیمان پرتلند را به صورت فله‌ای از کارخانه سیمان تهیه کرد.
ترکیب ماسه با سیمان
پس از تهیه ماسه سنگ و سیمان، این دو ماده توسط نوار نقاله به مخزنی منتقل می‌شوند که درون آن یک میکسر قرار دارد. میکسر ماسه سنگ و سیمان را با یکدیگر ترکیب کرده و یک ترکیب یکنواخت به وجود می‌آید. لازم به ذکر است که با توجه به اندازه ماسه سنگ و بتن سفارش داده شده مشتری، زمان اختلاط این دو متفاوت است و این زمان توسط مسئول فنی مشخص می‌شود.
تخلیه ترکیب ماسه و سیمان
پس از گذشت زمان مشخص برای ترکیب مصالح، باید آن را توسط یک قیف به روی یک نوار پلاستیکی انتقال داد. اندازه قیف با توجه به اندازه مخزن و حجم بتن قابل تغییر است. با انتقال مصالح از مخزن به نوار پلاستیکی می‌توان از هدر رفتن آن جلوگیری کرد.
انتقال ترکیب اولیه به مخزن اصلی
با انتقال مواد اولیه از مخزن اختلاط به نوار پلاستیکی، مواد اولیه با یک حرکت چرخشی از روی نوار پلاستیکی به داخل مخزن اصلی انتقال می‌یابد. این مرحله مهم‌ترین مرحله تولید بتن آماده است. برای بالا بردن کیفیت بتن باید مواد کمتری به داخل مخزن ریخته شود.
بیشتر بخوانید: تراک میکسر یا کامیون مخلوط کن بتن چیست؟
اضافه کردن آب و مواد افزودنی
مخازن آب مستقیماً به مخازن اصلی و میکسرها متصل هستند. مواد افزودنی که در تولید بتن مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از ضد یخ، خشک کننده بتن و سایر مواد افزودنی، که با توجه به تشخیص مسئول فنی به ترکیبات بتن اضافه می‌شوند.
اختلاط بتن
در این مرحله آب و مواد افزودنی از یک طرف و مصالح از طرف دیگر وارد مخزن اصلی و میکسر کارخانه می‌شوند و با یکدیگر کاملاً مخلوط می‌شوند. حجم مخزن نشانگر توانایی کارخانه در تولید بتن است. هر چه مخزن بزرگ‌تر باشد، قاعدتاً کارخانه قادر به پاسخگویی به مشتریان بیشتری است.
با تشخیص گروه فنی زمانی برای اختلاط مصالح در نظر گرفته می‌شود. پس از پایان مدت زمان تعیین شده درب خروجی که در پایین میکسر است، باز می‌شود که برای باز شدن درب خروجی نیز زمان بندی وجود دارد. در این مرحله فرآیند تولید بتن به پایان رسیده است.
ترکیب مواد شیمیایی مورد نیاز
اکنون با به پایان رسیدن مراحل تولید بتن، به فرآیندهای جانبی می‌پردازیم. در این مرحله به درخواست شرکت‌ها به منظور بالا بردن کیفیت بتن مواد شیمیایی به بتن اضافه می‌شود. برخی از شرکت‌ها از آن به عنوان نمونه استفاده می‌کنند.
بررسی کنترل کیفی و حجم بتن
در این مرحله بتن آماده تحویل به مشتری است اما پیش از آن باید از سوی واحد کنترل کیفی تأیید گردد. واحد کنترل کیفی دارای آزمایشگاهی است که در آن آزمایش‌های مختلفی صورت می‌گیرد که در آن همخوانی داشتن بتن تولیدی با سفارش مشتری مورد بررسی قرار می‌گیرد و در صورت تایید کارشناسان بتن آماده تحویل به مشتری است.
انتقال بتن به تانکر میکسر برای انتقال به محل پروژه
با گرفتن تاییدیه بتن توسط کارشناسان کنترل کیفی، مراحل تولید بتن عملاً به پایان رسیده و باید آن را به محل پروژه انتقال داد. برای انتقال بتن به محل پروژه تانکرهای میکسر مورد نیاز می‌باشند. این میکسرها دارای حجم‌های متفاوتی می‌باشند که با توجه به میزان بتن تانکر مناسب انتخاب می‌گردد. هر از گاهی، لازم است که بتن با پمپاژ به مخزن میکسر منتقل شود. با گذشت زمان کیفیت بتن نیز کاهش می‌یابد به همین دلیل کارخانه‌های بتن آماده طی فواصل زمانی مشخصی وضعیت بتن را بررسی کرده تا از کیفیت آن اطمینان حاصل کنند.
مزایای بتن آماده چیست ؟
- از مهم‌ترین مزایای استفاده از بتن آماده افزایش سرعت در عملیات ساختمان سازی است که در پروژه‌های بزرگ بسیار به چشم می‌آید.
- از سوی دیگر، میزان مواد مصرف شده به طرز قابل توجهی کاهش می‌یابد و صرفه جویی در هزینه‌ها حاصل می‌شود.
- در تهیه بتن آماده از ترکیبات و مواد افزودنی خاصی بهره می‌برند که نقش مهمی در بهبود کیفیت بتن ایفا می‌کنند. از این رو بتن آماده مقاومت سازه را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.
- بررسی‌ها و آزمایش‌های مکرر در فرآیند تولید بتن آماده، باعث می‌شود که با یک محصول کاملاً یکنواخت و به دور از خطای انسانی سر و کار داشته باشیم. البته این در صورتی که است که در کارخانه تولید بتن یا همان بچینگ، همه چیز بر طبق اصول و استانداردهای تعریف شده پیش برود. برای اطلاع بشتر در خصوص بچینگ می‌توانید به مقاله «بچینگ چیست؟ بررسی کامل انواع بچینگ و نحوه کارکرد آن‌ها» رجوع کنید.
معایب بتن آماده چیست ؟
- بتن‌های آماده در یک کارگاه دیگر و اغلب به دور از نظارت شخص کارفرما و پیمانکار ساخته می‌شوند؛ بنابراین باید در انتخاب شرکت فراهم کننده بتن آماده بسیار دقت کرد.
- بتن آماده بعد از تهیه به محل پروژه حمل می‌شود. مدت زمان این حمل تاثیر بسیار مهمی در کیفیت نهایی بتن دارد. از این رو باید در ترکیب و انتخاب مواد افزودنی بسیار دقت شود. کوتاه و اشتباه می‌تواند هزینه‌های زیادی را به هر دو طرف اعمال کند.
سخن آخر
بتن آماده با توجه به ویژگی‌ها و مزایای بالقوه‌ای که در پی دارد، روز به روز بیشتر در پروژه‌های ساختمان سازی استفاده می‌شود. اگرچه هزینه تولید این نوع بتن‌ها شاید در مقایسه با نوع سنتی پر هزینه‌تر باشد اما با در نظر گرفتن دیگر مزایا مانند افزایش قابل توجه سرعت ساخت، بتن آماده از نظر اقتصادی هم کاملاً به صرفه خواهد بود. بتن آماده طی یک فرآیند خاص و در کارخانه‌ای مخصوص ساخته می‌شود که در بالا به آن پرداخته شد. در این مقاله سعی شده به پرسش مبنی بر اینکه بتن آماده چیست و چگونه ساخته می‌شود، پاسخ داده شود. خوشحال خواهیم شد، نظرات و پرسش‌های خود را در خصوص این مقاله با ما در میان بگذارید.
