انواع مصالح بنایی مورد استفاده در ساختمان ها
اکثر ساختمان های موجود در کشور خصوصاً در شهرهای کوچک، بخش ها، روستاها و همچنین در بافت های فرسوده و قدیمی کلان شهر ها از نوع مصالح بنایی می باشد. این مصالح عمدتا شامل آجر، انواع سنگ، بلوکهای سیمانی و گچی و یا مصالح نوین مانند بلوک سبک بتنی هوادار اتوکلاو شده می باشد. با رعایت الزامات مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان و آیین نامه 2800 می توان سازه های با مصالح بنایی را به گونه ای احداث نمود که نسبت به زلزله و باد ایمنی لازم را داشته باشند.
بطور کلی سازه با مصالح بنایی به ساختمانهایی اطلاق می گردد که مصالح اصلی اسکلت آن به صورت لایه به لایه توسط ملات و یا مواد چسباننده روی یکدیگر چیده می شود. این مصالح عمدتا شامل آجر، انواع سنگها، بلوکهای سیمانی و گچی و یا مصالحی از این دست می باشد که ما در این بخش تعدادی از آنها را به اختصار مورد بررسی قرار می دهیم.
ساختمان مصالح بنایی با آجر
آجر از مصالحی است که برای اولین بار احتمالا توسط انسانهای اولیه مورد استفاده قرار گرفته است. آجرها مصالحی ساخته شده از گل خاکهای ریز دانه (عموما خاک رس) هستند که بعد از قالب زدن و پخت در کوره به شکل آجر در آمده است. آجر بعد از خارج شدن از کوره در اصطلاح تشنه است و قدرت جذب آب بالایی را داراست به همین جهت قبل از اجرای دیوار بوسیله آجر آن را داخل داخل بشکه‌های آب می‌اندازند (زنجاب) تا سیراب شود و باعث کشیده شدن آب ملات زیر و روی خود و در نتیجه آسیب دیدن ملات نگردد.
از آجرهای مورد استفاده در سازه های با مصالح سنتی می توان به آجر گری یا آجر فشاری اشاره نمود. این آجر بدلیل مقاومت بالا و پخت مناسب (در صورت داشتن مصالح اولیه با کیفیت) توانایی تحمل بارهای فشاری بالایی را دارد و مناسب برای ساخت دیوارهای باربر (حمال) می باشد. یکی از مشکلاتی که خاک اولیه آجر می تواند داشته باشد وجود آهک در آجر است که باعث ایجاد آلوئک و در نتیجه ترک در آجر و پایین آمدن مقاومت آن می گردد.
ساختمان مصالح بنایی با بلوک های سیمانی
استفاده از بلوکهای سیمانی بجای آجر بدلیل ابعاد و اندازه به بالا بردن سرعت تیغه چینی بسیار کمک می کند. این بلوکها در اندازه ها و شکلهای مختلف در ساختمان ها مورد استفاده قرار می گیرد. یکی دیگر از مزیت های استفاده از بلوکهای سیمانی در مناطق آب و هوایی مرطوب، کاهش جذب رطوبت به نسبت آجر می باشد. هنگام تیغه چینی بصورت باربر توسط بلوک های سیمانی پیشنهاد میگردد داخل بلوکها بوسیله مواد پرکننده سنگین شود تا مقاومت فشاری بالاتری را ایجاد نماید. حتی می توان دیوارهای با بلوک سیمانی را بوسیله آرماتور و بتن بصورت تیغه های مسلح در آورد.
ساختمان مصالح بنایی با دیوارهای سنگی
یکی دیگر از روشهای تیغه چینی های باربر، تیغه چینی سنگی است که در بعضی از ساختمانهای سنتی مورد استفاده قرار می گیرد. این دیوارها به دلیل اینکه معمولا سنگهای مورد استفاده دارای سطوح نامنظمی هستند نیاز به ملات بیشتری نسبت به روشهای دیگر تیغه چینی دارد زیرا فواصل مابین سنگها باید بوسیله ملات سیمانی کاملا پر شود به گونه ای که توانایی انتقال نیرو را به سطوح پایین تر داشته باشد. انتخاب صحیح نوع سنگ و دارا بودن ابعاد و اندازه مناسب با توجه به اقلیم آب و هوایی منطقه و همچنین توانایی بالای استاد کار حرفه ای جهت ایجاد دیوارهای باربر سنگی، دارای اهمیت بالایی است.
نباید فراموش نمود این دیوار به نسبت روشهای دیگر معمولا دارای عرض بیشتری است و فضای بیشتری را نیز اشغال خواهد نمود.
ساختمان مصالح بنایی با دیوارهای گچی
تیغه های گچی به دلیل مقاومت فشاری پایین و خاصیت شکنندگی به تنهایی قادر به باربر شدن را ندارند. مگر اینکه بوسیله مصالح دیگر مانند پروفیلهای فلزی و یا آرماتور تقویت شوند. بلوکهای پیش ساخته گچی را تنها می توان به عنوان تیغه های جدا کننده مورد استفاده قرار داد و به هیچ عنوان استفاده از این دیوار به عنوان تیغه باربر پیشنهاد نمی گردد.
مصالح بنایی نوین مانند بلوک سبک بتنی هوادار اتوکلاو شده
بلوک سبک بتنی هوادار اتوکلاو شده یا بتن هوادار اتوکلاوی (Autoclaved Aerated Concrete – AAC) همان بتن گازی سبک یا متخلخل می‌باشد. این نام برای بتن هوادار تولید شده در اروپا در نظر گرفته شده‌است. در سال ۱۹۲۴ میلادی توسط مهندس آرشیتکت سوئدی اختراع و به جامعه مهندسین معرفی گردید. این بتن هم اکنون در اروپا وآمریکا به نام‌های تجاری HEBEL , YTONG یا Siporex ارائه می‌شود و در ساخت و ساز نیز بسیار از آن استفاده می‌شود. این بتن در صنعت ساختمان‌سازی به هبلکس یا سیپورکس معروف است.
ساخت این محصول به روش اختلاط و پخت مواد اولیه انجام می‌گیرد.Johan Axel Erikson مهندس آرشیتکت سوئدی پس از آزمایش‌ها متعدد دریافت که اگر عمل آوری این مواد در حرارت و فشار زیاد انجام شود، یک محصول بتنی متخلخل با مقاومت بالا به دست می‌آید که به علت وجود حباب‌های گاز در آن، یک عایق خوب نیز محسوب می‌شود. این محصول پس از تغییراتی در فرمولاسیون Autoclaved Aerated Concrete و به اختصار AAC نام گرفت.
مطالب مرتبط با این مقاله را در کارگشا دنبال کنید:
- چک لیست های اجرایی دیوار چینی
- لیست قیمت مصالح دیوار چینی
- لیست پیمانکاران دیوار پیش ساخته
- قرارداد مقاطعه کاری اجرای دیوار چینی
- نقشه های جزئیات اجرایی دیوار چینی
- مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان (طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی)
- اجرای نادرست شناژ در سازه های با مصالح بنایی
- دیوار یک عضو معنا بخش به فضا
به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث و رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آنلاین کارگشا مراجعه فرمایید.
منبع: دپارتمان اجرا سامانه جامع صنعت ساختمان (کارگشا)
