اثر ارائه برنامه زمانبندی در قراردادها

17 جولای , 2018

۰ زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه

همانطور که می دانیم اصلی ترین ویژگی هر پروژه های موقت بودن آن است. موقتی بودن پروژه به معنای محدود بودن زمان اجرای پروژه است و این یعنی می بایست پروژه در زمان مشخصی شروع و در زمان مقرر پایان یابد. در واقع هر پروژه می بایست در بازه زمانی معین انجام و اتمام یابد چرا که اغلب پروژه ها در صورتی دارای ارزش (اقتصادی و یا معنوی) خواهند بود که در بازه زمانی مورد نظر در دسترس و قابل استفاده باشند.

موفقیت یک پروژه به وجود برنامه زمانبندی جامع و قابل اتکا و صد البته مصوب بستگی دارد. برنامه ای که به خوبی نشان دهد هر کاری چقدر به سایر فعالیت های پروژه بستگی دارد، در چه زمانی انجام می شود و چقدر طول می کشد.

وجود برنامه زمانبندی با رویکردی سیستماتیک، مسیر اجرای پروژه را روشن می کند، شاخصی برای سنجش میزان پیشبرد پروژه ارائه می دهد، منجر به شناسایی مشکلات و موانع احتمالی بر سر راه پروژه شده و ارائه سریع راه حل را ممکن می سازد. وجود برنامه زمانبندی مناسب، مسئولیت پذیری و پاسخگویی را در تمامی سطوح افزایش می دهد.

انواع برنامه زمانبندی

1) برنامه زمانبندی کلی اولیه (Schedule Overall)

برنامه ای که در آن فعالیتهای اجرایی یک پروژه تا سطح 2 شامل پروژه و محدوده های کاری با در نظر گرفتن شرایط قراردادی، مدت زمان و تاریخ شروع و پایان هر فعالیت مشخص شده و به همراه گانت چارت توسط نرم افزار MSP نوشته می شود.

2) برنامه زمانبندی تفصیلی اجرایی اولیه (Schedule Baseline)

برنامه زمانبندی که در آن فعالیتها بر اساس روش اجرا و ساختار شکست پروژه تا سطح فعالیـت ریـز شـده و منـابع و هزینه مربوط به هر فعالیت به همراه اوزان زمانی، ریالی و فیزیکی در آن مشخص میشود.

3) برنامه زمانبندی اصلاحی (Reschedule)

برنامه زمانبندی است که بدلیــل تغییراتی در پروژه (اعم از تغییر در نقشه ها یا تغییـر در موضـوع قـرارداد) تهیـه می گردد.
با توجه به شرایط عمومی پیمان هرگونه تغییرات در محدوده پروژه (موضوع ،زمان و…) با ابلاغ بالاترین مقام اجرایـی سازمان انجام می پذیرد.

4) برنامه زمانبندی بروز شده (Schedule Update)

برنامه زمانبندی است که در تاریخهای معین بروزرسانی شده و درصد پیشـرفت فیزیکـی واقعـی، برنامـه ای، تـاریخ واقعی شروع و اتمام فعالیتها با توجه به شرایط موجود و جاری پروژه در آن مشخص میگردد.
برنامۀ زمانبندی که پس از ابلاغ صورتجلسۀ تأخیرات تهیه میشود، چنانچه تغییـری در محـدودة پـروژه رخ داده باشد جزء برنامه زمانبندی پروژه محسوب شده و باید مطابق دستورالعمل مربوطه اقدام شود.

برنامه زمانبندی در شرایط عمومی قراردادها

مطابق بند (ب) ماده 18 شرایط عمومی پیمان" پیمانکار متعهد است که سازمان، روش اجرا و برنامه زمانی تفصیلی اجرای کار را طبق نظر مهندس مشاور بر اساس نقشه های موجود و برنامه زمانی کلی تهیه کند و ظرف مدت یک ماه از تاریخ مبادله پیمان، یا مدت دیگری که در اسناد و مدارک پیمان تعیین شده است، تسلیم مهندس مشاور نماید تا پس از اصلاح و تصویب کارفرما برای اجرا به پیمانکار ابلاغ شود. اگر اسناد و مدارک پیمان، جزئیاتی برای چگونگی تهیه برنامه زمانی تفصیلی و به هنگام کردن آن تعیین شده باشد، پیمانکار ملزم به رعایت آن می باشد."

در تفسیر بند فوق می توان گفت قبل از عقد قرارداد و یا همزمان با انعقاد قرارداد می بایست برنامه زمانبندی کلی توسط پیمانکار تهیه گردد و پس از مبادله پیمان با توجه به شرایط اجرای پروژه و نسبت به حجم ریالی و زمانی پروژه برنامه تفصیلی را ارائه دهد. حداقل زمان جهت ارائه برنامه تفصیلی یک ماه پس از مبادله قرارداد می باشد اما با توافق طرفین و شرایط پروژه زمان تهیه برنامه تفصیلی قابل افزایش می باشد.

پیمانکار خود می بایست حتماً برنامه تفصیلی را تهیه نموده و به تأیید و تصویب مشاور و یا کارفرمای پروژه برساند در غیر اینصورت مسئولیت عواقب بعدی بر عهده خود پیمانکار خواهد بود.

مطابق بند (ج) ماده 18 شرایط عمومی پیمان "در صورتی که حین اجرای کار، پیمانکار تشخیص دهد که تغییراتی در برنامه زمانی تفصیلی ضروری است، موظف است پیش از رسیدن موعد انجام کارهایی که به نظر او باید در برنامه آن تغییر داده شود، مراتب را با ذکر دلیل، به مهندس مشاور اطلاع دهد. مهندس مشاور، تغییرات مورد تقاضای پیمانکار را در قالب برنامه زمانی کلی رسیدگی می کند و آنچه را که مورد قبول است، پس از تصویب کارفرما، به پیمانکار ابلاغ می کند. بدیهی است که این تغییرات در حدود مندرجات پیمان، از میزان تعهدات و مسئولیت های پیمان کار نمی کاهد.
اگر تغییر برنامه زمانی تفصیلی از سوی مهندس مشاور مطرح شود، پیمانکار با توجه به نظر مهندس تغییرات برنامه زمانی تفصیلی را تهیه می کند و به شرح پیشگفته، برای طی مراتب بررسی و تصویب، تسلیم مهندس مشاور می نماید."

مطابق بند (ه) ماده 18 شرایط عمومی پیمان " پیمانکار مکلف است که در پایان هر ماه، گزارش کامل کار های انجام شده در آن ماه را تهیه نماید. شکل و چگونگی تهیه گزارش مهندس مشاور تعیین می کند. این گزارش شامل مقدار و درصد فعالیت های انجام شده، میزان پیشرفت با تاخیر نسبت به برنامه زمانی تفصیلی، مشکلات و موانع اجرایی، نوع و مقدار مصالح و تجهیزات وارد شده به کارگاه، تعداد و نوع ماشین‌ آلات موجود و آماده به کار، تعداد و تخصص نیروی انسانی موجود و دیگر اطلاعات لازم می باشد. در صورتی که جزئیات دیگری برای چگونگی تهیه گزارش پیشرفت کار در اسناد و مدارک پیمان تعیین شده باشد، پیمانکار موظف به رعایت آن می باشد.

متأسفانه در بیشتر پروژه ها شاهد این هستم که پیمانکار در ابتدای کار یک برنامه زمانبندی کلی را ارائه می دهد و برنامه تفصیلی را ارائه نمی دهد یا اینکه با توجه به شرایط پروژه برنامه زمانبندی را به روز رسانی نمی کنند و همچنین تأییدیه برنامه ها را از مشاور و یا کارفرمای پروژه نمی گیرند و عملاً هیچ استفاده ای از برنامه زمانبندی تهیه شده، در حین اجرای پروژه نمی کنند و این دست آویزی برای کارفرما خواهد شد تا هروقت که اراده کند بتواند پیمانکار را در منگنه قرار دهد. بطوریکه طبق بند 2 " تأخیر در ارائه برنامه زمانی تفصیلی به مدت بیش از نصف مهلت تعیین شده برای تسلیم آن" و همچنین بند 5 " تأخیر در اتمام هر یک از کار های پیش بینی شده در برنامه تفصیلی، بیش از نصف مدت تعیین شده برای آن کار با توجه به ماده 30 " ماده 46 شرایط عمومی پیمان فسخ قرارداد مستقیماً به برنامه زمانبندی ارائه شده توسط پیمانکار مربوط می شود.

به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث و رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آ نلاین کارگشا مراجعه فرمایید.

منابع: