آب بندی گود های ساختمانی : روش ها و عوامل تأثیرگذار بر آن ها

بسیاری از سازه‌های بلند مانند برج‌های تجاری و مسکونی به منظور تأمین پارکینگ و پی ریزی ساختمان، اقدام به گودبرداری عمیق می‌کنند. در پی گودبرداری ممکن است برخورد به سفره‌های آب زیرزمینی، قرار گرفتن در خاک‌های اشباع و نیمه اشباع و یا دیگر شرایط فیزیکی و زمین‌شناسی، نشت و ورود آب با دیگر سیالات به درون سازه اجتناب ناپذیر است که برای جلوگیری از این امر و محافظت از سازه، آب بندی گود های ساختمانی ضروری هستند. در این مقاله حول محور آب بندی این گودها اطلاعاتی ارائه می‌شود، با ما همراه بمانید.

ضرورت آب بندی گود های ساختمانی چیست؟

همان‌طور که در مقدمه نیز گفته شد برای تأمین پارکینگ سازه‌های مرتفع مانند برج‌ها لازم است گودبرداری عمیق صورت گیرد. در هنگام گودبرداری با برخورد به سفره‌های آب زیر زمینی و خاک‌های اشباع زمینه نفوذ آب به درون گود فراهم می‌شود. با نفوذ آب به درون گود، آب بندی گودبرداری امری ضروری است که آیین نامه‌های زیادی برای رفع آن در سراسر دنیا تصویب شده است و راهکارهای مختلفی را پیشنهاد می‌کند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

«ثبت سفارش آنلاین خدمات ایزولاسیون گود»

چه آیین نامه‌هایی به منظور آب بندی گود و راه اندازی سیستم زهکشی وجود دارد؟

از آنجایی ‌که ساخت سازه‌های بلند در ایران سابقه‌ای طولانی ندارد، استفاده از آیین نامه‌های کشورهای پیشرو در این زمینه مانند انگلستان، آمریکا و آلمان در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد. ناگفته نماند که آیین نامه‌های مربوط به آب بندی و زهکشی گود های عمیق در هر کشور با توجه به شرایط زمین‌شناسی آن تبیین شده است و قابلیت ارجاع به سایر کشورهای را ندارد. به طور کلی آیین نامه کشور انگلستان با نام آیین نامه بی اس 8102 (BS8102) در خصوص ایزولاسیون و زهکشی گود های ساختمانی نکات و روش‌هایی را پیشنهاد می‌کند که می‌تواند در منطقه‌ای با شرایط زمین‌شناسی ایران کاربردی باشد.

انواع روش‌های آب بندی سازه‌های زیرزمینی بر اساس آیین‌نامه بی اس 8102

به طور کلی دو روش برای مهار آب نفوذ کرده به فضای زیرزمین می‌توان عمل کرد. یا با استفاده از موادی که ضریب نفوذپذیری کمی دارند، جلوی ورود آب گرفته می‌شود و یا توسط سیستمی متشکل از مواد نفوذ ناپذیر و هدایت کننده، جلوی نفوذ آب گرفته می‌شود و آب به منطقه دیگری هدایت می‌شود. در این آیین نامه دو روش کلی به منظور ایزولاسیون و آب بندی گود های ساختمانی و سازه‌های زیرزمینی پیشنهاد می‌شود. استفاده از متریال ژئوسنتتیک و المان‌های بنایی یا سازه‌ای روش‌هایی هستند که این آیین نامه توصیه می‌کند. در ادامه بیشتر با این دو روش آشنا شوید.

بیشتر بخوانید: نواع خاک در ساختمان سازی و رفتار آنها هنگام گودبرداری

آب بندی غشایی با متریال ژئوسنتتیک

در این روش با استفاده از غشاهایی مانند ورق‌های جی سی ال (GCL) بنتونیتی، ژئوممبران‌ها مثل (LLDPE)، (HDPE)، (VLDPE)، (PVC)، ژئوتکستایل‌ها و ورق‌های دیمپلد یا شانه تخم مرغی (Dimpled sheet) که بین سازه و محیط اطراف آن قرار می‌گیرد، جلوی نفوذ آب به فضای زیرزمین گرفته می‌شود و برخی از این مصالح خاصیت هدایت کننده را در کنار خاصیت نفوذ ناپذیری دارند و سیالات را به سوی دیگر هدایت می‌کنند.

لازم به یادآوری است که در اجرای این روش، برآورد ضخامت لایه آبدار، یا سفره آب زیرزمینی و فشار هیدرواستاتیک آب اهمیت زیادی دارد. البته باید توجه کرد که در یک پروژه آب بندی استفاده از متریال مختلف با توجه به جنس خاصی و میزان نفوذ آب، یا ترکیبی از دو یا چند متریال برای ایزولاسیون ممکن است به کار گرفته شود.

آب بندی با المان بنایی یا سازه‌ای

همان‌طور که در ابتدای مبحث نیز به آن اشاره شد، دو دسته روش به منظور آب بندی گود های عمیق سازه‌های بلند وجود دارد. در روش اول با استفاده از مواد ژئوسنتتیک که از بسیاری از آن‌ها نام برده شد، غشایی در برابر نفوذ آب در اطراف سازه کشیده می‌شود و در روش دوم برای این امر از متریال بنایی مانند بتن استفاده می‌شود.

طراحی و اجرای بتن آب‌بند (نفوذناپذیر) در فونداسیون سازه و دیوار حائل یک سازه یکی از روش‌های آب بندی سازه‌های زیرزمینی محسوب می‌شود. بتن آب‌بند یا نفوذ ناپذیر با اضافه کردن برخی متریال به مواد سازنده اصلی بتن در کارگاه یا شرکت بتن سازی انجام می‌شود. در تهیه بتن آب‌بند و نفوذناپذیر، بتن با کیفیت و با دانه بندی مناسب در درجه اول اهمیت قرار دارد البته عواملی مانند کنترل و کاهش نسبت آب به سیمان (W/C)، تهیه طرح اختلاط مناسب بتن، استفاده از مصالح با دانه بندی پیوسته و درصد فیلر مطلوب، کنترل اسلامپ کارایی بتن و استفاده از سیمان باکیفیت مطلوب در تهیه یک بتن آب‌بند مرغوب تأثیرگذار است.

از چه موادی برای تهیه بتن نفوذ ناپذیر استفاده می‌شود؟

به طور کلی بتن مانند هر متریال بنایی دیگری جذب آب بالایی دارد که نشان از وجود منافذ مویینه و ترک‌های بتن دارد که می‌تواند هر زمان اقدام به تخلیه آب درون خود کند و این تخلیه آب موجب نفوذ پذیری آن نسبت به آب می‌شود. معمولاً برای تهیه بتن نفوذ ناپذیر موادی مانند کاهنده‌های آب و فوق روان کننده‌های بتن، دوغاب، ژل میکرو سیلیس و کریستال شوند حجمی به آن اضافه می‌کنند تا منافذ مویینه و ترک‌های بتن را مسدود کند و از عبور آب جلوگیری شود.

لازم به ذکر است که کنترل و نظارت دقیق بر فرآیند تولید بتن نفوذ ناپذیر و افزودن مواد افزودنی به بتن در بچینگ و کارگاه ضروری است و نمونه گیری جهت کنترل پارامترهای مقاومتی و نفوذپذیری بتن و …، در اجرای بتن آب‎بند یا نفوذ ناپذیر بسیار مهم و حیاتی است. همچنین به منظور آب‎بندی کامل سازه، نصب صحیح و اصولی واتراستاپ‌ها و شلنگ تزریق در درزهای اجرایی، طراحی مناسب قطع بتن‌ها، کنترل‌های لازم در آرماتور بندی و قالب بندی، انتخاب روش بتن ریزی مناسب به منظور جلوگیری از درز سرد و … نیز ضرورتاً باید انجام شود.

پایداری سازی گود بدون آب بندی چیست؟

با توجه به تأمین پارکینگ در سازه‌های بلند مانند برج‌های تجاری و مسکونی، گودبرداری یکی از روش‌ها است و طی آن پایدارسازی گود و آب بندی آن نیز از جمله عملیات الزامی است. به طور کلی روش‌های پایدارسازی متفاوتی وجود دارد. این روش‌ها از منظر آب بندی به دو دسته کلی پایدارسازی‌های با قابلیت آب بندی (دیوار دیافراگمی، آب‌بند، غشاهای ژئوسنتتیک و …) و پایدارسازی با قابلیت غیر آب بندی (میخ کوبی، شمع‌ کوبی و …) تقسیم‌ می‌شوند. در روش‌های مبتنی بر پایدارسازی غیر آب‌بند با فرض وجود تراز ایستابی، لازم است سازه اصلی (فونداسیون و دیوار حائل) به‌صورت آب‌بند اجرا گردد به همین منظور عملیات میخ کوبی، شمع کوبی و … به منظور هدایت آب‌های زیرزمینی انجام می‌شود.

بیشتر بخوانید: مهاربندی جداره های گودبرداری توسط نیلینگ

عوامل مؤثر بر انتخاب نوع روش آب بندی و طراحی یک سیستم چیست؟

بر طبق آیین نامه‌های معتبر بین‌المللی، پارامترهایی وجود دارند که از عوامل مهم در طراحی سیستم‌های زهکشی و انتخاب روش مناسب آب بندی هستند. از این عوامل می‌توان به نوع و کاربری سازه زیرزمینی، مدت‌زمان بهره‌برداری، دبی آب ورودی به گود، برخورد با سفره آب موضعی و یا سفره آب زیرزمینی، سطح ایستابی آب زیرزمینی، جنس خاک و ضرایب نفوذپذیری آن اشاره کرد. البته لازم به یادآوری است که پیش از شروع عملیات طراحی سیستم زهکشی و آب بندی یک سازه زیرزمینی در ابتدا باید به سؤالاتی از قبیل اینکه آیا سازه موردنظر برای فشار هیدرواستاتیک آب طراحی شده است و یا آیا کنترل ترک‌های سازه‌ای در برابر فشار آب‌ انجام شده است؟ پاسخ مناسبی داده شود. در صورت عدم در نظر گرفتن فشار هیدرواستاتیک آب در طراحی یک سازه زیرزمینی، شرط لازم جهت کاهش و حذف فشار هیدرواستاتیک آب از پشت سازه، باید یک سیستم زهکش دائمی طراحی و اجرا شود.

تهدیدهای احتمالی ناشی از ورود آب‌های زیرزمینی و فاضلاب‌ها در گود های ساختمانی چیست؟

• کاهش ظرفیت باربری خاک زیر فونداسیون
• نشست و تخریب فونداسیون
• آسیب به سازه
•  تخریب پیشانی خاکی گود
•  ریزش گمانه‌های حفاری شده
• مشکلات در حین اجرا شاتکریت
• عدم تمایل پیمانکاران به حفاری شمع‌ها
• افزایش زمان و هزینه در پروژه ساخت
• مشکلات اجرایی در شرایط وخیم نظیر گیر افتادن ماشین‌آلات در گل‌ولای مشاهده می‌شود.

سخن آخر

برای یافتن بهترین گروه و شرکت در زمینه آب بندی گود ساختمانی می‌توانید از وب سایت کارگشا کمک بگیرید. با جست و جوی عبارت ایزولاسیون گود در صفحه ثبت درخواست می‌توانید با بهترین شرکت‌ها در این زمینه آشنا شوید. شرکت کارگشا با معرفی بهترین گروه‌ها برای انجام خدمات ساختمانی به دنبال جلب رضایت مخاطبان و مشتریان خود است.