هیدرانت چیست و چگونه به اطفای حریق در معابر کمک می کند؟

در آستانه چهارشنبه آخر سال و خطرات بالقوه ی مراسم این روز، هر ساله یک ضعف اساسی در تجهیز معابر شهری در کشورمان دیده می شود. جای خالی هیدرانت های آتش نشانی! در حالی که طبق الزامات بین المللی از جمله NFPA، هیدرانت ها تجهیزاتی ضروری برای اطفای حریق فضاهای باز به شمار می روند، در بسیاری از معابر کشورمان (علی الخصوص در شهرستان ها) این تجهیزات نصب نشده اند و تدبیری برای مهار آتش سوزی های خیابانی در نظر گرفته نشده است. این مساله بهانه ای شد تا به معرفی هیدرانت و انواع آن مطابق با استاندارد NFPA بپردازیم. 
هیدرانت از جمله تجهیزات ثابت اطفای حریق است. هیدرانت ها را در معابر و خیابان های شهر و محوطه اماکن و تاسیسات بزرگ صنعتی، تجاری، مسکونی و… بر روی حلقه آبرسانی تعبیه شده زیر زمین نصب می کنند. خروجی های شیر هیدرانت عموما یک انشعاب اصلی 4 اینچ برای اتصال به پمپ خودرو آتش نشانی و  2 انشعاب فرعی 2 ½ اینچ برای اتصال شیلنگ های آتش نشانی است. 

انواع شیر هیدرانت آتش نشانی

هیدرانت ها به دو صورت زمینی و ایستاده ساخته می شوند که می تواند به صورت خشک و یا تر انتخاب شود. 

هیدرانت زمینی

هیدرانت های زمینی یا زیرسطحی در داخل محفظه مخصوصی در زیر سطح معابر نصب می شوند (در کشور ما و به خصوص شهر تهران کمتر مورد استفاده قرار می گیرند). این محقظه دارای یک دریچه چدنی هم سطح با زمین است که در زمان مورد نیاز دریچه به کمک آچار مخصوص برداشته شده و دسترسی به شیر میسر می گردد.
عکلکرد شیر  به شکلی است که پس از بسته شدن آن، مسیر درین در قسمت تحتانی باز می شود و آب باقی مانده در لوله واسط را تخلیه می کند. هیدرانت های زمینی غالبا دارای یک خروجی 2 ½ اینچ هستند. 

هیدرانت ایستاده

هیدرانت تر

هیدرانت های تر معروف به مدل کالیفرنیا مناسب نقاطی هستند که امکان یخ زدگی در آن ها وجود ندارد. شیر ایستاده تر همواره مملو از آب تحت فشار است و هر زمان که نیاز باشد با باز کردن شیر می توان از آب آن بهره گرفت. 

هیدرانت خشک

برخلاف نوع تر، هیدرانت های خشک در مناطقی کاربرد دارد که احتمال یخ زدگی در زمستان وجود دارد. این هیدرانت با مکانیزم خودکار خود، آب موجود در داخلش را به زمین تخلیه می کند. بنابراین دیگر امکان یخ زدگی در آن وجود نخواهد داشت.
شیر هیدرانت خشک می تواند هم به صورت عمودی و هم به صورت افقی باشد. 

مزایای شیرهای هیدرانت ایستاده نسبت به نوع زمینی

• با توجه به شکل و برجستگی که نسبت به سطح زمین دارند توسط برف یا آسفالت ریزی پوشیده نمی شوند و به سادگی قابل مشاهده هستند. 
• امکان پارک خودرو روی آن ها و با جمع شدن آشغال و گرفتگی و اطرافشان وجود ندارد.
• آب گیری شیرهای ایستاده نسبت به شیرهای زمینی ساده تر است.
• تنها ایراد شیر های ایستاده، احتمال تصادف وسایل نقلیه با آن هااست. از این رو باید با علائم واضح در محل، ایمنی آن ها را تامین نمود.

در شکل زیر دو نوع هیدرانت تر و خشک مقایسه شده اند:

کلاس هیدرانت

رنگ کلاهک هیدرانت معرف کلاس آن هیدرانت است و مشخص می کند که دبی قابل تامین توسط آن در فشار 30 حسه چقدر است. بر اساس استاندارد NFPA کلاس های مختلف هیدرانت مطابق تصویر زیر است:

منبع:

کتاب طراحی و اجرای سامانه های محافظت ساختمان در مقابل حریق، علی فاضل، پیمان ابراهیمی