مفاهیم و اصطلاحات مزایده

مزایده به معنی در معرض فروش گذاشتن چیزی به نحوی که هر خریداری که قیمت بیشتر پیشنهاد کرد، به او فروخته شود می باشد.

مزایده چیست؟

مزایده به نوعی از معامله گفته می شود که در ابتدا خریدار حداقل قیمتی را که حاضر است کالای خود را بفروشد اعلام می کند. سپس خریداران در صورت تمایل، قیمتی بالاتر از قیمت نهایی را جهت خرید پیشنهاد می کنند. در نهایت کالا به پیشنهاد دهنده بالاترین قیمت فروخته می شود. در این نوع معامله برای آنکه کالا با مناسب ترین قیمت (نه گرانترین و یا ارزانترین) معامله شود، برنده مزایده یا خریدار باید فقط مبلغی معادل بالاترین قیمت قبل از مبلغ پیشنهادی خود به اضافه مقدار پله افزایش را بپردازد.

 فروشنده کیست؟

فروشنده شخصی است که کالای خود را جهت فروش به صورت فوری یا مزایده معرفی نموده و به خریداران عرضه می نماید.

خریدار کیست؟

خریدار شخصی است که در مزایده بالاترین قیمت را جهت خرید کالا پیشنهاد داده و یا اعلام می کند که تمایل دارد کالای عرضه شده جهت فروش فوری را خریداری نماید.

قیمت پایه

قیمت پایه حداقل قیمتی است که فروشنده حاضر است کالای خود را به آن قیمت بفروشد و در ابتدای مزایده اعلام می کند .

قیمت پیشنهادی

قیمت پیشنهادی به قیمتی گفته می شود که خریدار به عنوان حداکثر قیمتی که حاضر است برای کالا بپردازد اعلام می کند. اما در صورت برنده شدن مزایده کالا به قیمتی پایین تر از آن فروخته خواهد شد. در مزایده قیمت فروش برابر است با مبلغی معادل بالاترین قیمت قبل از مبلغ پیشنهادی برنده مزایده به اضافه مقدار پله افزایش را بپردازد.   

انواع مزایده  

مزایده عمومی ( Public Auctio)

در این نوع نام پیشنهاد دهندگان قیمت مشخص است و هر فردی می تواند در مزایده شرکت کند.

مزایده خصوصی ( Private Auction)

در این مزایده مشخصات پیشنهاد دهنده قیمت مخفی است و بنابراین هر کسی که کالای به مزایده گذاشته شده را خریداری می کند به عنوان بی نام شناخته می شود. این نوع مزایده معمولا در مواردی به کار می رود که به دلایل امنیتی لازم است نام خریدار مخفی بماند، مانند مزایده برای نقاشی های بسیار گران قیمت یا جواهرات عتیقه.

مزایده هلندی

این مزایده که به مزایده چینی نیز مشهور است، بدین شکل است که مزایده گذار، مزایده را با بالاترین قیمتی که مورد نظرش است آغا زمی کند و سپس از قیمت مرتباً کاسته می‌شود تا زمانی که خریداری برای قیمت پیشنهادی یافته شود یا اینکه قیمت به حداقل قیمت از پیش تعیین شده برسد و خریدار آخرین قیمت اعلام شده را پرداخت می‌کند. این نوع مزایده برای مواقعی مناسب است که فروش سریع کالاها مهم است و بنا براین فروش تنها با یک پیشنهاد به انجام می‌رسد.

مزایده با مبلغ واحد

این مزایده برای کالاهایی است که چندین نمونه یک شکل (و یا کالای قابل تقسیم) به معرض فرو ش گذارده می‌شود؛ و در N کالا به n پیشنهاد برتر با قیمت بالاترین پیشنهاد شکست خورده فروخته می‌شود.

مزایده با پیشنهاد قابل مشاهده

در این مزایده پیشنهاد دهندگان و مبلغ هر پیشنهاد مخفی است اما بالاترین پیشنهاد مشخص می‌باشد و هر زمانی که پیشنهادی بالاتر ارائه گردید به جای پیشنهاد قبلی قرار داده می‌شود.

مزایده با سرویس پیشنهادی استاندارد

یپشنهاد دهندگان پیشنهاد خود را به صورت زوج‌های مرتب(s,d) ارائه می‌دهند، که در آن s تعداد سهم درخواستی و d تخفیف درخواستی به درصد است. برنده موظف است sسهم را با پیشنهاد استاندارد با تخفیف d٪ خریداری نماید.

مزایده انگلیسی یا مزایده استاندارد

این نوع مزایده مرسوم‌ترین نوع مزایده‌است. در این مدل خریداران برای خرید یک کالا با پِشنهاد قیمت بالاتر از قیمت پیشنهادی قبلی با یکدیگر رقابت می‌کنند. مزایده زمانی به اتمام می‌رسد که پیشنهادی بالاتر از پیشنهاد فعلی وجود نداشته باشد یا اینکه پیشنهاد قیمت به مبلغ از پیش تعیین شده‌ای که آنرا «Buy-Out» می‌نامند، برسد. دراین هنگام پیشنهاد دهنده با بالاترین قیمت کالا را خریداری می‌کند. فروشنده می‌تواند یک قیمت رزو شده را اعلام کند که در این صورت کالا به قیمتی پائین تراز مبلغ فوق به فروش نخواهد رفت.

در روش دیگر مزایده انگلیسی افرادی متقاضی خرید کالا می‌شوند و سپس قیمت کالا از یک مقدار حداقل شروع شده و متناوباً افزایش می‌یابد و با افزایش قیمت افرادی اعلام می‌کنند که از مزایده خارج شده‌اند و زمانی که یک خریدار از مزایده خارج شد دیگر نمی‌تواند به مزایده بازگردد و مزایده زمانی به اتمام می‌رسد که تنها یک نفر باقی بماند.[۹]

نکاتی که باید در آگهی مزایده ذکر گردد

بر اساس ماده 7 آیین‌نامه معاملات دولتی در آگهی مزایده باید نکات زیر ذکر شود:

1. نوع و مقدار کالا و یا کار با ذکر مشخصات.
2. مدت و محل و نحوه تحویل کالا یا انجام کار و ترتیب عمل و میزان خسارت در مواردی که طرف معامله در تحویل کالا یا انجام کار کلاً یا بعضاً تأخیر نماید.
3. تصریح اینکه بهای پیشنهادی باید به مبلغ مشخص یا براساس درصد کسر یا اضافه نسبت به واحد بهای اعلام شده تعیین و در پاکت لاک و مُهر شده تسلیم شود.
4. مدت قبول پیشنهادها.
5. محل تسلیم پیشنهادها.
6. میزان سپرده شرکت در مزایده به طور مقطوع که باید به صورت نقد به حساب سپرده دستگاه مزایده‌گزار در بانک تحویل و رسید آن به ضمیمه پیشنهاد تسلیم شود.
7. میزان تضمین حُسن انجام معامله و ترتیب دریافت و استرداد آن.(در صورتی که موضوع معامله، کالا باشد ممکن است به میزان تضمین حُسن انجام معامله از کالای مورد معامله دریافت شود و در این صورت باید موضوع در آگهی قید گردد).
8. حداکثر مدتی که برای بررسی پیشنهادها و تشخیص حائز حداقل و ابلاغ به برنده مزایده ضرورت دارد.
9. روز و ساعت و محل قرائت پیشنهادها و همچنین مجاز بودن حضور پیشنهاد دهندگان یا نمایندگان آنها در کمیسیون مزایده.
10. محل توزیع یا فروش نقشه‌ها و برگ شرایط و مشخصات در صورت لزوم.
11. محل توزیع نمونه‌های ضمانت‌نامه و قرارداد اگر تهیه آن لازم باشد که در این صورت ضمانت‌نامه عیناً مطابق نمونه باید تنظیم و نمونه قرارداد نیز با قید اینکه مورد قبول است باید امضاء و ضمیمه پیشنهاد شود.

حدود و اختیارات دستگاه مزایده گزار

1. دستگاه مزایده‌گزار مکلف است سپرده شرکت در مزایده برنده معامله را در صورتی که حاضر به انجام معامله نشود و همچنین سپرده نفر دوم را در صورتی که بر اساس تبصره (1) ماده (27) آیین‌نامه معاملات دولتی برای انجام معامله به او رجوع شود و از انجام معامله امتناع نماید ضبط کند.
2. دستگاه مزایده‌گزار اختیار دارد، مقدار کالا یا کار مورد معامله را تا بیست و پنج درصد افزایش یا کاهش دهد مشروط بر اینکه کلیه محاسبات فنی نسبت به این افزایش یا کاهش متناسباً رعایت و تطبیق نماید.

3. دستگاه مزایده گزار مجاز نیست به پیشنهادات مبهم و مشروط و بدون سپرده و پیشنهاداتی که بعد از انقضای مدت مقرر در آگهی برسد ترتیب اثر دهد.

4. دستگاه مزایده‌گزار در رد هر یک یا تمام پیشنهادها مختار است.

5. هزینه ثبت قرارداد در دفتر‌خانه اسناد رسمی به عهده برنده مزایده خواهد بود.

6. دستگاه مزایده‌گزار مکلف است هرگونه مالیات یا عوارض که بابت معامله به طرف قرارداد تعلق گیرد از بهای کارکرد یا کالای تحویلی در موقع پرداخت مطالبات او کسر کند.

در برگزرای مناقصه قوانین و مقرارت بسیاری دخیل می باشند ازجمله قانونن برگزاری مناقصه بخشنامه شماره  67490 مورخ 1383/11/26، آیین نامه اجرایی بند ج ماده 12 قانون برگزاری مناقصات و …. اما برگزاری مزایده از قوانین و مقرارتی خاصی پیروی نمی کند و برنده مزایده شخصی است که بیشترین قیمت را ارائه دهد.

به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث و رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آنلاین کارگشا مراجعه فرمایید.