سقف کرومیت، اجزای سقف کرومیت و نحوه اجرای آن

سیستم‌های سقفی مختلفی وجود دارند که هر یک ساختار و ویژگی‌های خاص خود را دارند. سقف تیرچه کرومیت از جمله سیستم‌هایی است که با توجه به ویژگی‌ها و مزایایی که دارد، در ساختمان سازی زیاد استفاده‌ می‌شود. سقف کرومیت از اجزای مختلفی مانند میلگرد حرارتی ساخته شده است. سقف با قالب موقت یا همان کامپوزیت و سقف با قالب دائمی دو نوع اصلی این سیستم‌های سقفی هستند. در این مقاله از کارگشا پرسش مبنی بر اینکه سقف کرومیت چیست پاسخ داده‌ می‌شود و سعی‌ می‌شود با یک فیلم و به صورت تصویری مراحل اجرای این سقف را نشان دهیم.

سقف کرومیت چیست؟

سقف‌های کرومیت، سقف‌هایی است که تیرچه‌های آن، تیرچه کرومیت بوده و روش اجرایی آن شباهت‌های بسیاری با سقف‌های تیرچه بلوک دارد. از مزیت‌های اجرای این سقف‌ می‌توان به حذف شمع‌ها اشاره نمود که در بالا بردن سرعت اجرای سقف و همچنین امکان اجرای هم‌زمان دو و یا چند سقف اشاره کرد. سقف کرومیت در واقع سقف‌های تیرچه بلوک با تیرچه فلزی با جان باز است.

سقف‌های کرومیت، در حقیقت سقف‌های ساخته شده با تیرچه کرومیت‌ می‌باشند. این تیرچه‌ها، شباهت ظاهری بسیاری با تیرچه‌های فندوله ای دارند با این تفاوت که به جای میلگردهای تحتانی تیرچه‌های فندوله ای از ورق فولادی و بجای میلگرد فوقانی، از پروفیل نبشی استفاده شده است.

تیرچه‌های کرومیت به دلیل خیز اندکی که به سمت بالا دارند، معمولاً نیازی به جک در زیر سقف جهت بتن ریزی نداشته و‌ می‌تواند وزن وارده به سقف در هنگام بتن ریزی را تا رسیدن به مقاومت اولیه بتن تحمل نمایند. به همین دلیل در صورت دیدن تمهیدات لازم امکان بتن ریزی چند سقف باهم به‌وسیله این نوع تیرچه وجود خواهد داشت. ضمناً سرعت نصب تیرچه‌های کرومیت به دلیل وزن نسبتاً پایین تیرچه‌ها و سهولت اجرا، نسبت به سقف‌های مشابه بالاست.

اجزای سقف کرومیت

• تیرچه فولادی با جان باز که یک جزء پیش ساخته است. در دو مرحله زمان اجرا و قبل از گرفتن بتن و دیگری پس از گرفتن بتن تحت بارگذاری قرار می‌گیرد.
• بلوک که در سقف کرومیت نقش پرکنندگی دارند و شامل سه نوع سیمانی، سفالی و پلی استایرن‌ می‌شوند.
• میلگرد افت و حرارت که از آن‌ها برای مقابله با تنش‌های ناشی از تغییرات درجه حرارت استفاده‌ می‌شود. این میلگردها در جهت عمود بر تیرچه و در قسمت فوقانی سقف نصب‌ می‌شوند.
• کلاف عرضی که استفاده از آن‌ها در سقف کرومیت الزامی است اما گاهی به اشتباه در سقف کامپوزیت کرومیت حذف‌ می‌شوند. عرض حداقل این کلاف ۱۰ سانتیمتر و حداقل شامل دو میلگرد به قطر حداقل ۱۲ میلی‌متر است‌‌.
• بتن پوشش درجا که پس از قرار دادن تیرچه‌ها و بلوک‌ها اجرا‌ می‌شود.

تیرچه کرومیت چیست؟

تیرچه کرومیت که یکی از اجزای مهم در سقف‌های کرومیت است در واقع یک تیرچه پیش ساخته است. در تیرچه کرومیت در قسمت بال زیرین به جای استفاده از 2 عدد میلگرد و بتن از یک ورق فولادی 3 یا 4 میل و در بال رویی نیز به جای استفاده از یک عدد میلگرد از نبشی استفاده‌ می‌شود. این ساختار امکان عدم استفاده از شمع بندی و اجرای چند سقف را ممکن ساخته است.

بیشتر بخوانید: اجرای سقف های نوین سازه ای، از سقف وافل تا عرشه فولادی خرپایی

انواع سقف کرومیت

سقف‌های کرومیت را بر اساس ساختاری که دارد به چند دسته تقسیم بندی کرده‌اند که در زیر به آن‌ها اشاره شده است.

سقف تیرچه بلوک کرومیت

سقف تیرچه بلوک کرومیت در مقایسه با سقف‌های تیر بلوک معمولی، سرعت اجرای بالاتر و سادگی بیشتری دارند که این موضوع به عدم استفاده از سقف کرومیت از شمع بندی بر‌ می‌گردد.

سقف پلیمر کرومیت

سقف‌های تیرچه بلوک وزن بالایی دارند. به منظور کاهش وزن هر چه بیشتر سقف‌های کرومیت اقدام به استفاده از مصالح پلیمری شده است. از جمله این مصالح‌ می‌توان به بلوک‌های پلی استایرن اشاره کرد که استفاده از آن‌ها علاوه بر کاهش مصرف تیرچه و فولاد به ترتیب به میزان 20 و 7 درصد، به دلیل ساختار شیاری که دارند موجب ساده‌تر شدن اعمال گچ و خاک در زیر سقف‌ می‌شود. از طرفی هم وزن بسیار کم، سرعت اجرای آن‌ها را بالاتر‌ می‌برد.

سقف کامپوزیت کرومیت

کامپوزیت‌ها نیز از جمله مصالحی هستند که به منظور کاهش وزن هر چه بیشتر سقف‌های تیرچه کرومیت استفاده‌ می‌شوند. در سیستم کامپوزیت کرومیت به جای استفاده از تیرآهن ساده و یا لانه زنبوری ، از تیرچه‌های فولادی با جان باز استفاده شده و روی آن نیز با دال بتنی طوری پوشانده می‌شود که جان تیرچه‌ها از بتن احاطه شود . بین تیرچه‌ها نیز با قالب‌های موقت پر شده و پس از بتن ریزی برداشته می‌شود.

از مزایا بالقوه سقف کامپوزیت کرومیت‌ می‌توان به کاهش وزن سقف، کاهش مصرف تیرچه به میزان 10 درصد، سهولت در اجرا به دلیل وزن پایین، سادگی اجرای انواع تأسیسات، سهولت اجرای سقف‌هایی با دهانه‌های بلند و مهم‌تر از همه کاهش هزینه تمام شده اشاره کرد.

مراحل اجرای سقف کرومیت

• نصب تیرچه‌ها در دهانه‌ها
• پر کردن فضای بین تیرچه‌ها
• مش بندی
• بتن ریزی

این نوع سقف نیز مانند تمامی سقف‌های سازه‌ای نیاز به تکمیل شدن نصب ستون‌ها و تیرهای اصلی دارد. لذا بعد از پایان جوشکاری‌ها، تیرچه‌های کرومیت را روی سقف طبقه مورد نظر انتقال داده و با فاصله هر 70 سانتیمتر به نحوی داخل دهانه تیرها قرار داده‌ می‌شود که نبشی بالای تیرچه کرومیت، هم تراز تیرهای فولادی سقف قرار گیرد و ورق‌های زیرین تیرچه کرومیت را به‌وسیله جوش به تیر اصلی متصل‌ می‌نمایند.

بعد از قرار گرفتن تیرچه‌ها در محل مشخص شده، نوبت به قرار دادن بلوک‌های پرکننده فضای میان تیرچه‌ها‌ می‌رسد. این بلوک‌ها‌ می‌تواند از جنس بلوک‌های سفالی، بلوک‌های بتنی سبک و یا فوم‌های یونولیت (پلی استایرن) باشد. قرار گرفتن بلوک‌ها دقیقاً بر روی لبه تیرچه‌ها یکی از نکاتی است باید به آن دقت نمود. زیرا در غیر این صورت‌ می‌تواند منجر به سقوط بلوک آن و یا اکیپ فعال بر روی سقف، در زمان بتن ریزی گردد.

پس از پایان نصب بلوک‌ها، باید آرماتورهای حرارتی (شبکه آرماتور روی سقف)، ادکاها (میلگرد متصل کننده تیرچه‌ها به تیرها) و درز ژوئن (تای بیم یا کلاف عرضی) سقف‌ها مطابق نقشه‌های ارائه شده توسط مهندس محاسب، اجرا گردد تا سقف آماده بتن ریزی شود. در نهایت بعد از طی نمودن مراحل فوق، عملیات بتن ریزی انجام خواهد شد. باید دقت نمود هنگام بتن ریزی، بتن در یک جا تخلیه نشود زیرا احتمال فروریختن بلوک‌های سقفی در اثر وزن زیاد بتن وجود خواهد داشت.

استفاده از سقف تیرچه کرومیت در سازه بتنی

تیرچه‌های کرومیت، بهتر است در سازه‌های بتنی مورد استفاده قرار نگیرد زیرا هم همگونی مصالح تیرچه‌های کرومیت با سازه‌های بتنی کم است، هم جهت ایجاد اتصال تیرچه با میلگردهای تیرهای بتنی و محل نشیمن، مشکلات اجرایی وجود خواهد داشت. در صورت استفاده از تیرچه‌های کرومیت در اسکلت‌های بتنی باید به این نکات توجه کرد.

• ضمن هماهنگی مهندس ناظر و مهندس محاسب، تأییدیه استفاده از تیرچه کرومیت اخذ گردد
• هنگام نصب تیرچه‌ها، به دلیل عدم امکان استفاده از اتصال جوشی به میلگردهای اصلی تیرها، میلگرد ادکا به نحوی اجرا گردد تا اتصال کامل تیر و تیرچه برقرار گردد.
• به دلیل وجود ورق زیر تیرچه‌های کرومیت، امکان عبور نکردن بتن به زیر تیرچه در قسمت آویز تیر وجود داشته و ممکن است، در آن قسمت بتن تیر به‌صورت کرمو درآید.

مزایای سقف تیرچه کرومیت

استفاده از انواع مختلف سقف‌ها کرومیت مزایا بالقوه زیادی در پی دارند که به طور خلاصه مهم‌ترین آن‌ها را‌ می‌توان در چند مور زیر گنجاند.

• علی‌رغم هزینه اولیه بالا اما در نهایت هزینه کل را کاهش‌ می‌دهند.
• با توجه به ساختاری که دارند به شمع بندی و هر گونه جک نیاز ندارند.
• اجرای هر گونه تأسیسات برقی و مکانیکی در این نوع از سقف‌ها به دلیل وجود فضایی مناسب میان تیرچه‌ها بسیار ساده‌تر است.
• امکان اجرای سقف‌های با دهانه بلندتر را ممکن‌ می‌سازد.
• وارد نشدن وزن سقف بالایی بر سقف قبلی که از بارگذاری زود هنگام روی سقف قدیمی و ایجاد ترک بر آن جلوگیری‌ می‌کند.
• تعداد تیرچه‌های مورد نیاز برای اجرای سقف کمتر است.
• هزینه تمام شده سقف در مقایسه با سایر روش‌ها کمتر خواهد بود.
• به دلیل وزن کم و پیش ساخته بودن، سرعت اجرا بسیار بیشتر است.
• بتن ریزی چندین سقف به طور هم‌زمان و بدون شمع را ممکن ساخته است.
• در مقایسه با  تیرچه بتنی و سقف‌های دیگر وزن بسیار کمتری دارد.
• یکپارچگی سازه به دلیل جوش تیرچه به اسکلت و در نتیجه استحکام بیشتر

معایب سقف تیرچه کرومیت

• اجرای آن به تخصص و تجربه بالا نیاز دارد.
• در ساخت تیرچه‌ها باید الزامات و استانداردهای زیادی را رعایت کرد و همه آن‌ها از نظر کیفیت کنترل شوند.
• در صورت گچ کاری نامناسب، ممکن است تیرچه و اثر آن بعد از مدتی از زیر سقف خود را نشان دهد.

نشریات سقف تیرچه کرومیت

نشریات 151 و 543 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در خصوص سقف تیرچه کرومیت است و برای فعالیت در این حوزه باید به این دو نشریه تسلط داشته باشید.

الزامات و استانداردهای سقف کرومیت

• فاصله آزاد تیرچه‌ها نباید از ۷۵ سانتی‌متر تجاوز کند.
• عرض بال تحتانی تیرچه در صورت استفاده از بلوک‌های سفالی یا سیمانی نباید کمتر از ۱۲ سانتی‌متر و ۲/۷ ضخامت سقف باشد. در صورت استفاده از بلوک پلی استایرن این عرض نباید کمتر از ۱۴ سانتی‌متر و ۲/۷ ضخامت سقف باشد.
• ضخامت ورق‌ها، نبشی‌ها و پروفیل‌هایی که جوشکاری‌ می‌شوند، نباید از ۳ میلی‌متر کمتر باشد.
• ضخامت دال بتنی(بتن رویه) نباید از ۱/۱۲ فاصله تیرچه و ۵ سانتی‌متر کمتر باشد.
• در کلیه دهانه‌های سقف کرومیت اجرای کلاف عرضی ضروری است که شامل دو میلگرد به قطر حداقل ۱۲ میلی‌متر است یک میلگرد روی بال تحتانی و یک میلگرد زیر یا روی بال فوقانی به موازات هم به صورت عمود بر تیرچه‌ها به آن‌ها جوش‌ می‌شود و در دهانه‌های بالای ۳ متر کلاف‌های میانی حتماً باید با بتن اجرا شوند. در دهانه‌های کوچک‌تر از ۵٫۳ متر یک کلاف و در دهانه بین ۵٫۳ تا ۷٫۸ متر دو کلاف و در دهانه بیش از ۷٫۸ متر سه کلاف میانی مورد نیاز‌ است.

سخن آخر

سقف‌های کرومیت که انواع مختلفی دارند با توجه به ویژگی‌های منحصر به فردی که در اختیار مهندسان و طراحان قرار‌ می‌دهند، در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. این سقف‌ها با توجه به مزایایی که دارند برتری‌های خاصی نسبت به سایر انواع سیستم سقفی دارند.  خوشحال خواهیم شد نظرات یا پرسش‌های خود را در این خصوص با ما در میان بگذارید.